‘Zullen we arme mensen dan ook maar verbieden om nog seks te hebben?’

Geen geld? Dan moet je volgens de Waalse minister van Dierenwelzijn maar geen kat in huis halen. ‘Een gevaarlijke redenering’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman. ‘Mensen in armoede hebben evenveel recht om te genieten van huisdieren, kinderen of een veel te grote televisie.’

Een smart-tv, de nieuwste iPhone, peperdure sneakers, goed verzorgde huisdieren. Allemaal dingen die kansarmen zich niet kunnen veroorloven. ‘En dan?’ hoor ik u denken. ‘Om te overleven volstaat het toch dat ze eten, warme kleren en een dak boven hun hoofd hebben?’

‘Armen moeten niet zeuren’

Dat armen niet te veel moeten zeuren, was ook de teneur van een veelbesproken tweet die Waals minister van Dierenwelzijn Carlo Di Antonio (CDH) afgelopen week de wereld instuurde. Sinds 1 november moet elke Waalse kat worden gesteriliseerd en gechipt, en dat kost natuurlijk geld. ‘Denkt u echt dat alle baasjes die bedragen op tafel kunnen leggen?’ had een vrouw op Facebook geklaagd. Maar daar maakte Di Antonio korte metten mee: ‘Als je de middelen niet hebt, moet je ook geen kat in huis nemen.’

Hij is bijlange niet de enige die er zo over denkt. Kun je je iets niet veroorloven, dan koop je het simpelweg niet. Toch niet als je arm bent. Zelf kopen we wel een home cinema op afbetaling, gaan we een lening aan om een nieuwe keuken te installeren, trakteren we onszelf op een luxueus hotelarrangement en geven we toe aan onze zoon die toch zo graag die veel te dure jas wil.

Maar van mensen die het niet breed hebben, verwachten we meer gezond verstand. Zij horen hun inkopen in de Aldi te doen, schoolspullen te kopen bij een filiaal van Action, vakantie te houden op hun balkon en bovenal geen ingenieuze televisies of smartphones te kopen. Zeker als ze van een uitkering leven, want dat beschouwen we toch wel een beetje als ons geld.

Maar dat is het dus niet. Het is hún geld. Het zijn middelen die ze van de overheid krijgen om te kunnen leven, en die ze – tenzij hun schulden zo groot zijn dat ze het recht hebben verspeeld om hun financiën zelf te beheren – dus ook zelf mogen uitgeven. Naar eigen goeddunken. Dat wil zeggen dat ook zij spullen die ze niet echt nodig lijken te hebben op krediet mogen kopen. En dat het niet aan ons is om te bepalen dat ze chocopasta van een wit merk op hun boterham moeten smeren in plaats van Nutella.

Leven is meer dan overleven

Leven is meer dan overleven alleen. Ook mensen in armoede hebben het recht om zich te ontspannen, ergens van te genieten, zich goed te voelen en trots te zijn. Ook al is dat voor hen een pak minder vanzelfsprekend dan voor mensen die een fijn inkomen te besteden hebben en zich dus een grote vriendenkring, originele gezinsuitstappen en af en toe een wellnessdagje kunnen veroorloven.

Als vrienden uitnodigen of op café gaan je budget al onder druk zet, je je geen concerten of pretpark kunt permitteren en sport- of andere clubs voor de kinderen onbetaalbaar zijn, is het misschien het slechtste idee nog niet om een lekker grote televisie te kopen waar het hele gezin voor kan gaan zitten.

En als je je altijd minder voelt dan de mensen die je op straat passeert omdat jouw kleren uit de kringloopwinkel komen en je schoenen afgetrapt zijn, kan ik erin komen dat je snakt naar één ding waar je echt trots op kan zijn. Een iPhone, bijvoorbeeld, of die sneakers van 120 euro. Ook fatalisme speelt bij zulke veelal impulsieve beslissingen vaak een rol. Als je nooit een euro kunt sparen en constant geldzorgen hebt, waarom zou je die keukenrobot die in de aanbieding staat dan niet kopen? Veel verschil zal dat niet meer maken. Net zo goed kan ik begrijpen dat een moeder die haar kind constant van alles moet weigeren – nieuwe kleren, coole schoolspullen, een doos Lego – weleens capituleert als het om een kitten zeurt. Ook al weet ze dat de dierenartskosten haar parten zullen spelen.

Is dat verstandig? Natuurlijk niet. Zou het beter zijn dat mensen in armoede hun geld alleen aan nuttige en nodige spullen spenderen? Zeker weten. En dat moeten we hun ook adviseren. Maar we kunnen het niet van hen eisen. Ook niet als ze een hond, drie katten en een kind of vier in huis halen.

‘Waarom hebben die arme mensen ook zoveel kinderen?’ was een van de reacties na Di Antonio’s ongelukkige tweet circuleerden. ‘Als je er de middelen niet voor hebt, maak je beter geen kinderen. Of toch niet te veel.’ Misschien kunnen we hen dan maar beter meteen verbieden om seks te hebben. Dan besparen ze op condooms en pilstrips, én komen er sowieso geen hongerige mondjes meer bij. Opgelost die armoede.