Mete Öztürk, de hoofdredacteur van de krant Zaman België legt uit waarom verschillende Zaman-titels niet langer uitgegeven worden. ‘De druk werd onhoudbaar. In Turkse buurten voel ik mij niet langer veilig’
De krant Zaman, de grootste krant van Turkije, was oorspronkelijk gelieerd aan de Gülenbeweging (of Hizmet-beweging), die door het regime van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan als terroristen en als aanstokers van de mislukte coup van afgelopen zomer wordt bestempeld. In maart van dit jaar plaatste een rechtbank de krant echter onder staatstoezicht en werd Zaman een pro-Erdogankrant.
Hoofdredacteur Mete Öztürk van Zaman België: ‘Onze krant stond sinds 2013 onder toenemende druk. Toen in maart onze moedermaatschappij in Turkije in beslag is genomen werd dat nog erger. En sinds de coup in juli werd de situatie stilaan onhoudbaar. Onze journalisten en medewerkers kregen bedreigingen. Ikzelf heb doodsbedreigingen ontvangen. Veel mensen zitten er helemaal door. Daarnaast werd de situatie ook voor onze lezers steeds minder veilig. Op Facebook werd er opgeroepen om lezers te melden op kliklijnen. Die worden vanuit Turkije georganiseerd, om informatie te verzamelen over Turken in het buitenland.’
‘Dit is een heel moeilijke beslissing geweest, omdat we sinds 2006 altijd geprobeerd hebben om naast een krant ook een brug te zijn tussen de Turkse gemeenschap en de Vlamingen. We behandelden het nieuws van hier, net omdat de lezers hier wonen. Het is heel jammer dat dat allemaal verloren gaat, maar ik wilde niet het riscio lopen om met de verdeling van onze krant het regime de weg te tonen tot aan de voordeur van onze abonnees.
Nu heerst er echt een klimaat van angst, waarbij alles wat maar enigszins gelinkt is aan de Gülen-beweging automatisch verdacht is. Dit loopt echt als een breuklijn door de Turkse gemeenschap, zeker omdat vanuit Turkije de beschuldigingen en de propaganda onverminderd doorgaan. Wie gelinkt wordt aan de beweging, wordt verdacht van medeplichtigheid aan een terroristische organisatie.
Wat betekent dat? Welk riscio lopen zij?
‘Hier in België riskeer je dat je geboycot wordt, en is er de sociale druk. De manier waarop dit georganiseerd wordt vanuit Turkije doet echt denken aan een goed georganiseerd netwerk, ik kan het niet anders omschrijven. Daarnaast is er het risico voor wie op reis gaat naar Turkije, en misschien voor familieleden die er wonen.
‘Erdogan is onvoorspelbaar, en heeft daar bovenop nog eens de absolute macht.’
Als je naam op een lijst staat, kan je opgepakt worden op de luchthaven. Erdogan heeft nu absolute macht en niemand weet waartoe hij in staat is. Hij is onvoorspelbaar, en bovendien heeft hij aangekondigd dat dit nog maar een komma is, geen eindpunt. Een ander lid van de regering heeft gezegd dat de echte zuiveringsacties in september pas zullen starten.’
‘In Turkse buurten in België voel ik mij niet langer veilig. Voordien had ik soms meningsverschillen maar daar bleef het bij. Nu ervaar ik echt agressie. Wat wil je, als mensen continu horen dat wij terreur steunen. Die gevoelens van haat en boosheid zoeken een uitweg. Terwijl wij al van bij het begin van de coup al het geweld veroordeeld hebben, maar dat komt in de Turkse media uiteraard niet aan bod.’
Als hoofdredacteur loopt u bovendien in de kijker. Kan u nog naar Turkije?
‘Neen, ik heb die beslissing al in maart genomen. Voor mij is het risico veel te groot geworden. De situatie is nu te gevaarlijk.’
Door de noodtoestand hebben de onafhankelijke Turkse media zowel binnen als buiten Turkije zware klappen gekregen. Hoe moet het nu verder?
‘De situatie is heel moeilijk nu. Binnen Turkije zijn er nog een aantal kleinere titels, maar ook voor hen wordt het steeds minder evident om te werken. Ook zij lopen het risico van opgedoekt te worden. Alle grote oppositiemedia zijn opgedoekt in het land.’
‘Ik denk dat de Turkse journalisten nu de krachten moeten bundelen, en misschien een platform oprichten. Dan denk ik niet alleen aan journalisten die dicht bij de Gülen-beweging staan, maar ook aan mensen die werkten voor seculier en Koerdische media. Op dit moment zijn er veel ontslagen journalisten op de vlucht. Zij gaan nu niet meteen terug naar Turkije, maar zullen wellicht wel hun werk willen blijven doen.
Bestaat de kans dat er ooit een opvolger komt voor de Zaman-kranten?
‘Als er een haalbaar en reëel businessmodel op tafel komt, kunnen we dat bekijken, maar de naam Zaman is een naam met een hoge symboolwaarde. Ik denk dat ook wij in de toekomst zullen moeten kijken in de richting van een samenwerkingsverband.
Hoe ziet de toekomst er voor u uit?
‘Ik heb daar nog niet over nagedacht. De voorbije maanden zijn slopend geweest, en het was een zware beslissing om te stoppen. Ik wil nu mensen helpen. Er zijn verschillende journalisten die van Turkije naar België gevlucht zijn, en ik wil hen nu bijstaan, en kijken hoe ik kan helpen om hier asiel aan te vragen.
(JH)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
