Huishoudhulp is een essentieel maar in coronatijden allesbehalve veilig beroep, zo blijkt uit het zwartboek van vakbond ABVV.
In België staan 150.000 huishoudhulpen in voor de schoonmaak bij 1,2 miljoen klanten. Ook het voorbije coronajaar bleven ze aan het werk. Op 26 maart, kort na het afkondigen van de eerste lockdown, bestempelde Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) hun werk als virusveilig. Poetshulpen opereerden vaak in lege ruimtes, stelde hij. En als klanten toch thuis waren, dan konden die gewoon in een andere kamer gaan zitten. Daar valt veel op af te dingen, zo blijkt uit het zwartboek Huishoudhulpen aan het woord van het ABVV, dat Knack mocht inkijken.
Brussel en Wallonië gaven poetshulpen compensaties voor loonverlies, Vlaanderen niet.
Issaam Benali (Algemene Centrale-ABVV)
Honderd getuigenissen heeft het ABVV via een online meldpunt verzameld. Vele meldingen gaan over klanten die lak hebben aan social distancing en mondmaskers, die familie of vrienden toelaten terwijl de poetshulp aan de slag is, die het niet nodig vinden om te waarschuwen dat ze symptomen hebben of het resultaat van een coronatest verwachten. Maar er zijn ook verhalen over dienstenchequebedrijven, die als werkgevers verantwoordelijk zijn voor veilige arbeidsomstandigheden. Er zijn tekorten aan mondmaskers, handschoenen en handgel, terwijl klachten over onverantwoordelijke klanten niet altijd ernstig worden genomen. Sommige werkgevers zetten huishoudhulpen zelfs onder druk om te gaan werken op plaatsen waar ze zich niet veilig voelen.
Onder de radar
Huishoudhulpen staan met hun brutoloon van 11,50 euro financieel zwak. De angst om klanten te verliezen is groot, werk weigeren uit vrees voor corona betekent geen inkomen. Bovendien zijn heel wat klanten wel degelijk bezorgd en die annuleren zelf opdrachten. Huishoudhulpen worden dan tijdelijk werkloos en ontvangen 70 procent van hun brutoloon. ‘De gemiddelde poetshulp is het afgelopen jaar 20 tot 40 dagen tijdelijk werkloos geweest’, zegt Issam Benali, federaal secretaris van de Algemene Centrale-ABVV. ‘300 à 400 bruto minder per maand, dat tikt serieus aan. Wie dan geen partner heeft met een inkomen, kan geen onveilig werk weigeren. Al hangt het ook af van de regio waar je werkt. Brussel en Wallonië gaven compensaties voor loonverlies, Vlaanderen niet.’
Behalve ongerustheid voor de eigen veiligheid, leeft de angst om het virus zelf te verspreiden. Voltijdse huishoudhulpen bedienen tot tien klanten per week. ‘Hier kan ik onze politici en virologen echt niet volgen’, zegt Benali. ‘Hele sectoren gaan op slot, we leven in bubbels en mogen al maandenlang niet meer op café of restaurant. Maar ze vinden het geen probleem dat 150.000 huishoudhulpen in gevaarlijke omstandigheden van bubbel naar bubbel pendelen, vaak bij klanten die zelf kwetsbaar zijn.’
De vakbonden hebben zowel tijdens de eerste als de twee golf gepleit voor een tijdelijke sluiting, ‘maar door efficiënt lobbyen van de werkgevers is dat niet gelukt’, zegt Benali. Volgens de secretaris heeft de pandemie de structurele problemen uitvergroot. ‘Wantoestanden bleven ook vroeger onder de radar omdat de Sociale Inspectie in deze sector niet werkt, aangezien er niet bij klanten kan worden gecontroleerd. Er is ook een gebrek aan omkadering door de werkgevers. De sector van de dienstencheques is na vijftien jaar volwassen geworden. Hoog tijd dus dat er een volwassen regulering komt.’
