‘Werkloosheidsuitkering mag geen “win for life” meer zijn’

Thierry Bodson, boegbeeld van de Waalse socialistische vakbond, vreest dat nieuwe centrumrechtse regeringen de werkloosheidsuitkering in tijd zullen beperken. Dat beperken is geen doel op zich, meer mensen aan het werk krijgen is dat wel, reageert Unizo.

ABVV-voorzitter Thierry Bodson, boegbeeld van de Waalse socialistische vakbond, zet zich schrap voor de gevreesde sociale afbraak door nieuwe centrumrechtse regeringen, zo lazen we deze week in Knack. Vooral het beperken van de werkloosheidsuitkering in de tijd blijkt een doorn in het oog. ‘De overgrote meerderheid van de geschrapte langdurig werklozen zal bij het OCMW belanden’, luidt de voorspelling. De werkloosheid beperken tot twee jaar zou vooral een slogan zijn.

We begrijpen de zenuwachtigheid. Het beperken van de werkloosheid in de tijd wordt onderschreven door zowat alle partijen die nu aan tafel zitten om een nieuwe federale regering te vormen. Het betekent het einde van de ‘win for life’, die zo wordt gekoesterd de vakbonden.

De werkloosheidsuitkering is er voor wie zonder werk zit en een baan zoekt. Zeker in de huidige arbeidsmarkt met een constant nijpend tekort aan personeel moet je verdomd véél moeite doen om langer dan twee jaar werkzoekende te zijn. Of omgekeerd, je doet eigenlijk helemaal geen moeite en dan ben je simpelweg niet werkzoekend. Laat ons duidelijk zijn: de werkloosheidsuitering is een verzekeringsmechanisme. Als je pech hebt met de wagen en je bent verzekerd krijg je tijdelijk een vervangwagen. Na een bepaalde periode moet je die wagen wel terug inleveren en moet je zelf initiatief nemen voor een oplossing.

Thierry Bodson (ABVV): ‘Het beperken van de werkloosheid in de tijd gaat al snel over 50.000 mensen’

België behoort tot het illustere clubje van landen in Europa waar, tot op vandaag, de werkloosheidsuitkering nog steeds onbeperkt is in de tijd. Zelfs ondanks de vele waarschuwingen van de Europese Commissie om hier iets aan te doen. Een duidelijk gevolg is dat, ondanks het ongeziene tekort op de arbeidsmarkt, België in 2023 gemiddeld 295.801 uitkeringsgerechtigde werkzoekenden telde waarvan 79.611 langer dan 5 jaar en 46.936 langer dan 8 jaar. Wallonië scoort bij die laatste bovendien 10 procentpunt slechter dan Vlaanderen vergeleken met de totale populatie werkzoekenden (23 ten opzichte van 13 procent).

Teren op sociale zekerheid

Bodson vergelijkt met de buurlanden. Maar hij vergeet te zeggen dat ze het allemaal beter doen. Zo hebben Duitsland en Frankrijk een beperking in de tijd tot 2 of 3 jaar, naargelang de leeftijd. Nederland kent een werkloosheidsuitkering tot 2 jaar, net zoals Finland. Stuk voor stuk landen met een hogere werkzaamheidsgraad dan België.

Het valt simpelweg niet te verantwoorden om zonder grenzen, en dus zonder incentives, te teren op onze sociale zekerheid. Beperk daarom de werkloosheid in de tijd tot maximaal 24 maanden, rekening houdend met het aantal gewerkte jaren. Na twee jaar ben je duidelijk niet meer ‘zoekende’ en volgt een transitie naar het leefloon, gekoppeld aan een middelentoets.

En neen, het beperken is geen doel op zich. Meer mensen aan het werk krijgen is dat wel. We moeten alles doen om werkzoekenden binnen een tijdspanne van 2 jaar te begeleiden, indien nodig op te leiden, en te activeren. Dat betekent ook meer verantwoordelijkheid voor de gewesten én een hogere return on investment voor die regio’s die beter doen dan gemiddeld, zodat investeren in arbeidsmarktbeleid loont. Het is immers vandaag de federale overheid die vooral wint bij de inspanning van de regio’s.

Zijn er toch teveel drempels en is er meer tijd nodig om iemand weer aan de slag te krijgen? Dan zijn de lokale besturen en het OCMW het best geplaatst om hier kort op de bal te spelen. Na twee jaar is het wel duidelijk dat de arbeidsbemiddelaar niets meer kan betekenen. Zodra arbeid opnieuw een realistisch perspectief is, kunnen VDAB of Actiris opnieuw arbeidsbemiddeling organiseren.