Al drie jaar is het ministerie van Buitenlandse Zaken op zoek naar een nieuwe directeur. Twee keer al sneuvelde de voorzitter ad interim tijdens de eerste examenronde, bij de derde kans krijgt ze een duwtje van de politiek.
Wie wordt de nieuwe chef van de Belgische diplomatie? Bijna drie jaar al is de belangrijkste functie op het ministerie van Buitenlandse Zaken vacant. Eind september 2020 trok Peter Moors, de voorzitter van het directiecomité, de deur achter zich dicht. Na amper tien maanden in functie werd hij kabinetschef van premier Alexander De Croo (Open VLD).
Op voorspraak van de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès (MR) nam Theodora Gentzis de functie enkele weken later ad interim over. Gentzis, oud-kabinetsmedewerker van liberaal kopstuk Didier Reynders, was al chef van de afdeling Europese zaken. Ze geeft nu ook leiding aan de 1100 medewerkers van het ministerie.
Postbakoefening
Bijna drie jaar al zoekt het selectiebureau van de federale overheid naar een vaste vervanger voor Moors. Zowel begin als eind 2021 schreef het een vacature uit voor de felbegeerde functie, met een jaarlijks brutoloon van ruim 235.000 euro. Twee keer kwam er geen winnaar uit de bus. Gentzis nam beide keren deel aan de procedure, maar ze haalde de eindstreep niet.
Telkens liep het mis in de eerste ronde, bij de zogenaamde postbakoefening. Dat is een van de digitale proeven, waarbij men een stroom aan e-mails moet behandelen zonder agendaconflicten te veroorzaken. Alleen wie voor alle onderdelen van de digitale schifting slaagde, mocht door naar de mondelinge proeven, waar men op inhoudelijke en organisatorische capaciteiten werd getest.
Vervolgens krijgen de overgebleven kandidaten een A, B, C, of D-score – gaande van ‘zeer geschikt’ tot ‘niet geschikt’. Alleen wie een A of B haalde, mag op persoonlijk onderhoud bij de minister. Bij de vorige sollicitatierondes waren er wel degelijk kandidaten die voorbij de eerste ronde geraakten, maar allemaal schoten ze bij de mondelingen proeven tekort. Niemand mocht dus op gesprek bij de minister.
Derde kans
De zoektocht gaat dus verder en intussen krijgt Gentzis een derde kans. Ditmaal liggen de kaarten voor haar beter, en wel door een zetje van de politiek. Eind december keurde de ministerraad namelijk een wetswijziging goed waardoor de digitale tests voor alle topfuncties van overheidsdiensten niet meer bepalen of iemand door mag of niet – een voorstel dat al langer circuleert.
‘De computergestuurde tests zijn geen eliminerende tests’, luidt het in de wetswijziging. Het selectiecomité hoeft alleen ‘rekening te houden met deze resultaten’ wanneer het de kandidaten na de mondelinge proef beoordeelt. De kans dat Gentzis struikelt over de postbakoefening wordt dus een pak kleiner. In ieder geval mag ze zich ditmaal wel inhoudelijk proberen te bewijzen.
Meteen na de wetswijziging gaf huidig minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) de opdracht om een nieuwe vacature uit te schrijven. Die werd eind juni gepubliceerd, en Gentzis neemt opnieuw deel aan de selectieprocedure. ‘Het is duidelijk dat ze gewacht hebben tot de wet aangepast was’, zegt een bron met talloze jaren ervaring in managementfuncties binnen de overheid.
Een woordvoerder van Buitenlandse Zaken zegt dat de dienst niets te maken heeft met de organisatie van de proeven. ‘Mede omdat er bij de eerste twee pogingen geen geschikte kandidaten waren, werd gewacht op de wetswijziging om de vacature opnieuw open te stellen, luidt het. Dat benadrukt ook het kabinet-Lahbib. De minister heeft Gentzis ‘geenszins’ bevoordeeld, klinkt het. Zij wijzen erop dat ook vijf andere overheidsdiensten hun aanwervingen op pauze gezet hadden tot na de wetswijziging.
‘Reputatieschade’
Volgens meerdere bronnen in het ministerie van Buitenlandse Zaken is de situatie van Gentzis ongemakkelijk. ‘Dit beschadigt de reputatie van het departement, ook al haalt Gentzis de eindstreep dit keer wel’, stelt een diplomaat. ‘Wie tweemaal niet door de eerste ronde raakt, houdt beter de eer aan zichzelf’, vindt een collega.
Wel staat Gentzis, bijna perfect tweetalig, in diplomatieke kringen bekend als iemand met een uitstekende dossierkennis. Door haar jarenlange ervaring in Europese dossiers is ze de geknipte persoon om het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie begin volgend jaar in goede banen te leiden. Onlangs prijkte Gentzis nog op de derde plaats van de Politico-lijst van meest invloedrijke personen achter de Europese schermen. Als ze voor de tests slaagt, wordt ze de eerste vrouw die vast wordt benoemd in die functie.
De topfunctie voor Buitenlandse Zaken is niet de enige waar om gestreden wordt. Ook bij de Kanselarij van de premier, de FOD Volksgezondheid en de FOD Justitie zoeken ze een nieuwe voorzitter van het directiecomité. Ook daar hoeven de sollicitanten niet langer te vrezen voor de postbakoefening.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier