‘Welke maatschappelijke ruimte maken we vrij voor religie?’

‘Het lijkt alsof we constant voor de keuze worden gesteld of we meer of minder religie wensen’, schrijft Veli Yüksel (CD&V) naar aanleiding van het Suikerfeest. ‘Dat polariseert een al zeer gefragmenteerde samenleving.’

Voor miljoenen moslims zit de ramadan-maand er op. Die gaat om meer dan niet eten of drinken overdag. Het Suikerfeest kan gevierd worden. Toch was er een valse noot te horen. In Denemarken opperde de minister van Immigratie dat moslims maar beter vakantie nemen tijdens de Ramadan. Omwille van de veiligheid op de werkvloer, argumenteerde ze. Die ramadan-maand eindigt vanavond, maar ook dit jaar geen was er geen grote hausse in werkongevallen te zien.

Toch is dit tekenend voor de manier waarop religie steeds meer wordt aangegrepen voor een polariserende identiteitspolitiek. Beierse christendemocraten vinden dat er in alle overheidsgebouwen terug kruisbeelden moeten hangen en vinden dat de islam geen deel van Duitsland is. Het al dan niet geven van een hand tussen burgers en beambten zit bij ons – maar heus niet alleen in België – om de zoveel tijd als item in het nieuws.

Het lijkt alsof we constant voor de keuze worden gesteld of we meer of minder religie wensen. Het polariseert een al zeer gefragmenteerde samenleving. Politici recupereren dat identiteitsdebat maar al te graag. Terwijl ontwijde kerken vlot een nieuwe bestemming krijgen tot overdekte markt of concertzaal, kunnen moskeeën in Vlaanderen geen erkenning krijgen omdat Vlaams minister Liesbeth Homans (N-VA) dat eigengereid blijft weigeren. Dat terwijl het aantal praktiserende moslims zo’n 400.000 burgers bedraagt (het aantal praktiserende katholieken zou zijn afgenomen tot zo’n 200.000).

In de seculiere maatschappij haken veel personen af van hun geloof, terwijl anderen er net een houvast in zoeken. Los van kerkgang speelt zingeving daarbij voor velen een grote rol. Misschien is dat wel een grote oorzaak voor het alomtegenwoordige identiteitsdenken dat onze samenleving vandaag in zin grip heeft, tot het banale toe: rokers versus niet-rokers, vegetariërs versus vleeseters, fietsers versus automobilisten. We zoeken als individu en als gemeenschap naar leidraden. Religies hebben daarin hun functie. Op voorwaarde dat ze zich aanpassen aan de democratische rechtstaat waarin ze kunnen gedijen. Willen imams jongeren in hun moskee, dan moeten ze hun discours ook in de officiële talen van ons land voeren en zich laten erkennen door de subsidiërende overheden.

Bij velen roepen religies echter andere beelden op. Beelden van ultraorthodoxe joden die zich opsluiten in een eigen getto in het Midden-Oosten en bij ons. Beelden van strijders van Daesh/IS in Syrië en Irak die de meeste ondenkbare wreedheden plegen in naam van de islam.

Voor mij is het geen zaak van meer of minder religie; dat is naast de kwestie. Het is zaak welke maatschappelijke ruimte we vrijmaken voor religie. Die nis hoeft niet afgesloten/weggeborgen te zijn. In een interview met “De Zondag” plaatste N-VA-voorzitter Bart De Wever in maart orthodoxe joden tegenover moslims: ‘Orthodoxe joden hechten ook veel belang aan uiterlijke tekenen van hun geloof. Maar zij aanvaarden wel de consequenties daarvan. Ik heb nog geen orthodoxe jood gezien die een loketfunctie in Antwerpen wil. Zij vermijden conflicten. Dat is het verschil’, zei hij.

Ik vind dat dat de ghettovorming bestendigent en ik betreur een gebrek aan betrokkenheid. Ik pleit namelijk voor actief burgerschap in een open samenleving. In het federaal parlement én in de Gentse gemeenteraad druk ik erop dat de integratie van onze diversiteit op de arbeidsmarkt verder moet gaan, zeker bij de overheid. We moeten daarin nog grote stappen zetten.

Dat moslims – net als andere groepen – daarbij hun plek willen in de publieke ruimte, het onderwijs, de overheidsdiensten en sport en -cultuursector, lijkt mij een goede zaak. Dit weekend nog gooide de Britse militaire parade “Trooping the colour” hoge ogen toen voor The Queen een sikh-militair met tulband tussen honderden collega’s met de traditionele berenmuts marcheerde. Evolutie is vooruitgang. En dat betekent geven en nemen.

Dit toont voor mij de crux van de zaak: het gaat om de noodzaak van respect. Het gaat om de vraag hoe we mensen kunnen samenbrengen, in plaats van hen uit elkaar te drijven. Het beste geloof, dat is ons geloof in elkaar.

Veli Yüksel is Federaal Volksvertegenwooridger en Gemeenteraadslid in Gent