Walter De Donder (CD&V) na vertrek Coens: ‘Moeten we ministers en parlementsleden ook niet in vraag stellen?’

Joachim Coens nam vorige week ontslag als voorzitter bij CD&V na een nieuwe desastreuze peiling. Sammy Mahdi lijkt de geknipte kandidaat om hem op te volgen. Walter De Donder nam het bij de voorzittersverkiezingen van 2019 op tegen beide heren en heeft nog steeds een uitgesproken mening over de partij. ‘Annelies Verlinden kreeg in De Zevende Dag de vraag om CD&V in één zin te omschrijven. Ze antwoordde daarop “Mag het ook langer dan één zin zijn?” Dat is gewoon problematisch.’

Hoe kijkt u terug op het voorzitterschap van Joachim Coens?

Walter De Donder: Ik heb het in 2019 bij de voorzittersverkiezingen tegen hem opgenomen en kon het toen steeds goed met hem vinden. Hij is een echte burgemeester, pragmatisch en altijd op zoek naar oplossingen. Maar na 20 jaar terugkomen in de nationale politiek is niet makkelijk. Hij is daar in een machine terechtgekomen die hij niet kende en misschien heeft hij zich daar aan mispakt.

Toch denk ik dat hij hard geprobeerd heeft om zijn schouders onder een zekere vernieuwing te zetten. Maar de CD&V is een grote organisatie, en zoals alle grote organisaties is het een moeilijk te keren tanker met een logge structuur. Het was niet gemakkelijk voor hem om daarmee om te gaan. Al vind ik dat zijn hoofd wel erg vroeg op het kapblok terechtkomt.

Politiek is een harde stiel, waarin een slechte peiling tegenwoordig al genoeg is om ontslagen te worden. Ik heb de erg pakkende analyse van zijn zoon Felix op Twitter gelezen. Het is alsof de trainer van een voetbalploeg ontslagen wordt zonder dat de spelers ook maar in vraag gesteld worden. Het is toch niet alleen de voorzitter die verkiezingen wint? Waar zitten de parlementsleden en ministers? Zijn die dan vrij van kritiek? Maar daar spreekt niemand nu over, in plaats daarvan wordt Coens ontheven. Opvolging staat ook al heel snel klaar. Minder dan 12 uur na het ontslag van Coens kandideerde Mahdi al. Dat zegt veel over hoe hard het er aan de top aan toe gaat.

Sammy Mahdi stelde zich inderdaad voorlopig als enige kandidaat voor het voorzitterschap en lijkt te kunnen rekenen op brede steun binnen de partij. Twee jaar geleden nam u het nog tegen hem op bij de voorzittersverkiezingen. Is hij de juiste man voor de CD&V?

De Donder: Mahdi lijkt mij een logische keuze. Hij profileert zich al jaren als potentiële voorzitter en het is hem absoluut gegund. Hij is ook destijds door Coens opgevist en in de regering gezet, het is duidelijk dat hij de ambitie heeft.

Ik hoop echter dat Mahdi niet vergeet waar de kracht van onze partij ligt. En dat is op lokaal niveau. Alle partijen, maar vooral CD&V moet lokaal sterk verankerd zijn. Onze partij heeft een groot aantal burgemeesters dat dicht bij de mensen staat en keer op keer het vertrouwen krijgt, daar ligt onze grote sterkte. Ik pleitte in 2019 al voor een senaat van burgemeesters, dat hebben we nodig, politiek in Vlaanderen moet zijn wortels kennen in het lokale niveau. Ik hoop dat Mahdi daar rekening mee houdt.

Mahdi liet vandaag in La Libre Belgique optekenen dat hij van CD&V een ‘gecentraliseerde en goed geoliede machine’ wil maken, staat dat niet haaks op wat u net gezegd heeft?
De Donder: Burgemeesters, zoals ikzelf in Affligem, slagen er bij lokale verkiezingen in om 40 procent van de stemmen te halen. Dat is omdat wij al een goed geoliede machine zijn. Het is het zogenaamde ‘establishment’ van de partij dat daar niet in slaagt. De cijfers die we halen bij gemeenteraadsverkiezingen worden totaal niet gereproduceerd bij federale of regionale verkiezingen. Moeten we dan niet ook de parlementsleden, de ministers, de centrale figuren in vraag stellen? Daar kunnen ook kritische vragen over gesteld worden. Het zal me misschien niet in dank afgenomen worden dat ik ze stel, maar het moet gebeuren.

Uit het onderzoek van De Stemming van de VRT blijkt dat mensen nog maar weinig thema’s met de CD&V associëren. In 2019 had u het over wijken in Antwerpen ‘die volledig ontvolkt zijn van onze eigen mensen’. U kloeg toen aan dat de partij rond dat thema fietst. Hoe ziet u dat vandaag?

De Donder: De hele linkse pers is toen over mij heen gerold. Terwijl dat voor mij vooral een onvoorbereid moment was. Het is vaak op die momenten dat je het spontaanst bent. Ik beantwoordde enkele vragen en zocht eigenlijk naar het woord ‘stadsvlucht’. In plaats daarvan heb ik het woord ‘ontvolken’ gebruikt. De pers heeft daar toen van gemaakt dat ik over een ‘omvolking’ sprak, wat helemaal niet waar was. Ook Knack heeft mij toen fel bekritiseerd. Terwijl dat gewoon een fel overtrokken gebeuren was.

Ik ben burgemeester in Affligem en zie dat de rand rond Brussel ook te maken krijgt met problemen die vanuit Brussel geëxporteerd worden wat betreft onderwijs, zorg, huisvesting … Die realiteit ontkennen is als het zonlicht ontkennen. Migratie is nu eenmaal een uitdaging voor veel gemeenten. Wij doen daar veel aan, maar wij krijgen niet de middelen die Gent en Antwerpen bijvoorbeeld krijgen.

Benjamin Dalle (CD&V) heeft toen enkele weken later een vergelijkbare uitspraak gedaan en daar struikelde niemand over, omdat hij het ‘geciviliseerd’ zei. Nu maakt Conner Rousseau (Vooruit) hetzelfde mee als ik omdat hij het op een botte manier zegt, maar ik kan u meenemen naar Molenbeek, Anderlecht of Sint-Joost-Ten Node, het is daar zo, je voelt je daar gewoon niet in België. Dat is de realiteit, en het slechtste wat je kan doen de realiteit niet benoemen.

Daarom ben ik nog niet per se anti-migratie. Er zijn zo veel mensen die naar hier komen en hun best doen, opleidingen volgen, willen werken en goed integreren. Alle respect daarvoor, maar je moet de andere kant ook zien. Een deel komt naar hier om niets te doen, dat valt niet te ontkennen.  

Wat kan de CD&V volgens u doen om de trend te keren tegen 2024? De partij zit in twee regeringen. Hoe moet ze zich het best opstellen?

De Donder: Dat zal hoe dan ook moeilijk zijn, maar ik denk dat CD&V moet doen wat het altijd heeft gedaan en dat is zorg dragen. Annelies Verlinden kreeg pas in De Zevende Dag de vraag om CD&V in één zin te omschrijven. Ze antwoordde daarop ‘Mag het ook langer dan één zin zijn?’. Dat is gewoon problematisch. Het antwoord moet zijn ‘Zorg Dragen’. Zorgen dat de wachtlijsten voor geestelijke gezondheid weggewerkt worden, zorgen dat mensen naar een woonzorgcentrum kunnen, zorgen dat de mensen een crèche in hun buurt hebben, zorgen voor ons milieu, zorgen voor veiligheid in onze buurten. Dat is en zal altijd de kern van de CD&V blijven.

Bent u zelf opnieuw kandidaat voor het voorzitterschap?

De Donder: Ik heb daar nog geen beslissing over genomen, ik denk daar persoonlijk graag lang en rustig over na. Maar ik vind dat ik mij nederig moet opstellen. Ik hoop nu eerst en vooral dat de partij de rug kan rechten. Dat is het belangrijkste.