‘Waarom we sekswerkers een plaats moeten geven in onze economische samenleving’

‘Als we het welzijn en de veiligheid van de sekswerkers willen verbeteren, dan is de enige efficiënte en duurzame oplossing een volwaardig statuut’, schrijven Eva De Bleeker (Open VLD Vrouwen) en Jacinta De Roeck (HVV).

De Brusselse burgemeester kondigde aan dat hij prostitutie wil uitroeien en repressief zal optreden. Het alternatief van CD&V voor Brussel is het bijeenbrengen van alle sekswerkers in een megabordeel en een gedoogbeleid. Beide oplossingen lijken ons halfslachtig en weinig doordacht. Het voorstel van burgemeester Philippe Close (PS) is volgens ons een geval van struisvogelpolitiek: door prostitutie uit een gemeente te bannen, verhuis je het fenomeen gewoon naar naburige gemeenten. Het alternatief van gemeenteraadslid Bianca Debaets (CD&V) is ook geen oplossing. Dergelijk ‘gedoogbeleid’ resulteert weliswaar in een serieuze duik van de overlast in die buurten, de sekswerkers blijven echter in de illegaliteit werken. Ze bouwen geen sociale rechten op en betalen geen belastingen. Beide voorstellen geven bovendien mensenhandelaars vrij spel.

De Belgische kijk op prostitutie verschoof van verderfelijk en immoreel naar beschermend, om de prostituees als slachtoffer uit hun benarde situatie te redden. Vandaag staan individuele autonomie en welzijn centraal, wat resulteert in denken over sekswerken als een beroep. Als we dan in het essay ‘Hebben wij recht op seks?’, in dS Weekblad lezen dat seksualiteitsbeleving een onderdeel is van onze psychologische behoeftes, dan wordt het duidelijk dat dit debat eindelijk gevoerd moet worden met één doel: een wet die het taboe doorbreekt en sekswerkers een plaats geeft in onze economische samenleving. Als we het welzijn en de veiligheid van de sekswerkers willen verbeteren, dan is de enige efficiënte en duurzame oplossing een volwaardig statuut.

Er zijn intussen buitenlandse voorbeelden die hun efficiëntie bewezen hebben. Het Zweedse model dat de klant criminaliseert, verbiedt niet enkel prostitutie, maar ook de aanschaf van seksuele diensten. Dit is geen verkiesbare oplossing. In het tijdperk van internet en sociale media is het enige gevolg hiervan dat prostitutie zich verplaatst naar de clandestiniteit. Wat zich daar afspeelt is niet te controleren. Het creëert mogelijkheden tot misbruik, uitbuiting en mensenhandel. Duitsland en Nederland legaliseerden prostitutie en bewijzen dat het anders en beter kan.

Legalisatie van prostitutie leidt niet automatisch tot misbruik, overlast en mensenhandel. De zeer liberale Nederlandse wet is zeer zeker een goede basis om als uitgangspunt te nemen voor een open, gedurfd debat dat moet leiden tot degelijk wetgevend werk. Het Belgische gedoogbeleid was een goede eerste stap maar is geen duurzame oplossing. Niet alleen prostitutie, ook allerlei vormen van pooierschap en seksuele uitbuiting worden zo feitelijk getolereerd. Systematisch optreden is vrijwel onmogelijk als ongeschreven regels overtreden worden. Onder een gedoogbeleid blijft prostitutie zich afspelen in een schemerzone die ruimte geeft aan mensenhandel.

Het feit dat het beroep niet erkend is, zorgt ervoor dat de prostituees weinig of geen sociale bescherming hebben en vaak in het zwart werken (belastingontduiking). Bij het uitoefenen van hun job zijn ze aangewezen op bepaalde infrastructuur (bars, vitrines) en ongeacht hun officieel statuut werken ze dan toch de facto in een soort werknemers-werkgeversrelatie met exploitanten, zij het als dienster. Het is onjuist te stellen dat alle prostituees het slachtoffer zijn van mensenhandel. Sommigen kiezen er vrijwillig voor als ‘beroep’. Daarom pleiten wij ervoor om het beroep ‘sekswerker’ te legaliseren en dat er een statuut ‘sekswerker’ komt. Dit laat toe mensenhandel beter te bestrijden – niet onbelangrijk in tijden met vluchtelingenstromen – , prostitutie uit de greep van het misdaadmilieu te houden, aan de personen werkzaam in deze sector een betere bescherming te geven en uitbuiting en pooierschap te bestrijden.

Mensenhandel tiert welig in tijden van vluchtelingenstromen. Vooral vrouwen en niet begeleide minderjarigen zijn zeer kwetsbare groepen en makkelijke prooien. Daarom willen we nú het debat voeren en ons voorstel op de politieke tafel leggen. Hoog tijd voor een wettelijk statuut voor de ‘sekswerker’ dat de erkenning van het beroep inhoudt, hetzij als zelfstandige, hetzij als werknemer. Een sociaal statuut met aangepaste arbeidsvoorwaarden en voldoende sociale bescherming dat toelaat sluik- en zwartwerk aan te pakken. Door het afdragen van socialezekerheidsbijdragen zal de sekswerker bij het beëindigen van het beroep niet terechtkomen in de marginaliteit of van het OCMW afhankelijk worden. In een aangepast arbeidscontract kunnen de vergoeding, uurregeling, veiligheidsgaranties, minimumvereisten infrastructuur, … vastgelegd worden. Bovendien is de erkenning van exploitanten van prostitutiehuizen nodig alsook de mogelijkheid reclame te maken voor de diensten zodat alle instanties legaal werken en gecontroleerd kunnen worden. Enkel door een dergelijk wettelijk kader kan men prostitutie uit de illegaliteit halen, mensenhandel uitroeien en het welzijn van sekswerkers verhogen.

Het spreekt voor zich dat er naast een wettelijk kader werk gemaakt moet worden van het uitroeien van elke vorm van misbruik in deze sector. Gedwongen prostitutie en mensenhandel moeten proactief aangepakt worden door politie en parketten.

Jacinta De Roeck, gewezen senator en ex-directeur HVV

Eva De Bleeker, voorzitter Open Vld Vrouwen