Waarom Walter De Donder nog niet is uitgespeeld: ‘Op het platteland bestaat nu eenmaal angst voor migratie’

Hoe schadelijk zijn de ‘ontvolking’-uitspraken van aspirant-voorzitter Walter De Donder (CD&V) voor zijn campagne? ‘Het is niet verwonderlijk dat net de burgemeester van Affligem dit zegt’, zegt politicoloog Bram Wauters (UGent).

‘Het probleem van migratie durven erkennen en benoemen is een eerste stap’, zo tweette kandidaat-voorzitter Walter De Donder (CD&V) dinsdagavond. Op het bijhorend filmpje heeft de burgemeester van Affligem het over een ‘ontvolking’ van ‘bepaalde wijken’ in Antwerpen en Brussel. Wijken die ‘volledig ontvolkt zijn van onze eigen mensen en die ingenomen zijn door andere groepen’.

De zes tegenkandidaten van De Donder gaven meteen weerwerk. ‘De toon van Walter is niet de mijne’, tweette Vincent Van Peteghem. ‘Een thuis maken voor mensen in hun buurt, in hun onderneming is, belangrijk en dat doe je met iedereen, niet door mensen tegen elkaar op te zetten of uit te sluiten’, aldus Joachim Coens.

Tegelijkertijd zit De Donder op die manier volop in het nieuws. Is zijn voorzittersrace nu gelopen? Of krijgt de Vlaams-Brabander nu net vleugels? Knack vroeg het aan politicoloog Bram Wauters (UGent), gespecialiseerd in politieke partijen.

There is no such thing as bad publicity. Geldt dat ook voor Walter De Donder?

Bram Wauters: Bij parlementsverkiezingen is het inderdaad heel belangrijk dat over jouw thema wordt gesproken – de zogenaamde issue ownership-theorie. Zo had het Vlaams Belang geluk dat er veel over migratie werd gesproken. Maar gaat die theorie ook op bij verkiezingen voor het partijvoorzitterschap? Dat is voorlopig koffiedik kijken. Vergeet niet dat De Donder geen voorgeschiedenis heeft op het vlak van migratie – het is dus niet echt ‘zijn’ thema. Dat zou anders zijn wanneer een Hendrik Bogaert (CD&V) de uitspraak zou hebben gedaan, van wie we de standpunten kennen. Bovendien lijken de andere kandidaten niet echt de inhoudelijke confrontatie aan te willen gaan – op enkele tweets na.

Bij ons onderzoek naar de SP.A-voorzittersverkiezingen in 2015 bleek dat inhoudelijk thema’s niet zwaar doorwogen.

Denkt u dat er CD&V-leden zijn die oren hebben naar zijn betoog?

Wauters: Uit ons eigen onderzoek blijkt dat CD&V-leden op zowat elk breuklijn een centrumpositie bekleden, maar altijd wel iets rechtser van dat centrum. Anders gezegd: op een schaal van 0 tot 10, zit de gemiddelde CD&V-militant op iets meer dan 5.

De vraag is nu hoe de leden De Donders uitspraken worden gepercipieerd. Enerzijds lijkt hij niet in te spelen op de gemiddelde voorkeur van de leden. De termen die hij gebruikt, zoals ‘ontvolken’, komen toch uit een bepaalde politieke hoek. Anderzijds toonden de laatste verkiezingen dat er op het platteland angst bestaat voor migratie. Men denkt dat er allerlei dingen gebeuren in de steden en men vreest dat die zich ook bij hen kunnen voordoen. In die context is het niet verwonderlijk dat net de burgemeester van plattelandsgemeente Affligem deze uitspraken deed.

Woont het doorsnee CD&V-lid dan niet buiten de stad?

Wauters: Als je ervan uitgaat dat de ledenaantallen een beetje overeenstemmen met de verkiezingsuitslagen, mogen we inderdaad veronderstellen dat het platteland sterk vertegenwoordigd is onder de leden.

Is dit een gamechanger in de voorzittersverkiezingen?

Wauters: Eigenlijk weten we nog niet zoveel over de drijfveren van militanten. Bij ons onderzoek naar de SP.A-voorzittersverkiezingen tussen John Crombez en Bruno Tobback in 2015 bleek alleszins dat inhoudelijk thema’s niet zwaar doorwogen. Personen binnen eenzelfde partij denken nu eenmaal grosso modo hetzelfde over heel wat thema’s. Vaak spelen andere dingen mee in de keuzevorming. Zo zouden heel wat West-Vlamingen voor Joachim Coens kunnen stemmen omdat hij de enige West-Vlaming is in de race. Of denk aan Katrien Partyka, die als enige vrouw de vrouwelijke stemmen zou kunnen opstrijken. Het lijkt dat leden vooral op zoek zijn naar mensen die gelijkaardige etiketten dragen op het vlak van woonplaats, gender of stand.