Waarom N-VA in een coronacoalitie wil stappen

Het is geen toeval dat Bart De Wever (N-VA) openlijk een tijdelijke coronacoalitie bepleitte. Of is het de Arizona-coalitie?

‘Witte rook vanavond? Ik denk het niet.’ Een onderhandelaar is nog sceptisch in de vroege zaterdagavond. Na een stroomversnelling, die in de nasleep van de drastische coronamaatregelen van de regering-Wilmès op gang was gekomen, leek de noodregering van Zweeds plus socialisten te stranden op een postenkwestie.

Luttele uren voordien hadden partijvoorzitters Conner Rousseau (SP.A) en Bart De Wever (N-VA) nog met een een-tweetje de forcing willen voeren. Zaterdagochtend lanceerde Rousseau een tweetalige tweet: ‘Si rien ne bouge aujourd’hui, il n’y aura rien lundi. Ce serait inacceptable. Gedaan met veto’s en ego’s. Als iedereen nog maar beetje goede wil toont, kan er vandaag iets gebeuren.’

Daarna was het de beurt aan De Wever. Hij nodigde de camera’s van VTM Nieuws uit aan zijn voordeur om een noodregering van één jaar te bepleiten. Even later volgden de geruchten dat de Antwerpse burgemeester desnoods zijn Schoon Verdiep zou willen inruilen voor de Wetstraat 16.

Uren daarna volgde het antwoord van de PS: ‘De kapitein in volle storm vervangen zou onverantwoord zijn. Gezond verstand en staatsbelang zeggen ons dat niet te doen.’ Lees: Sophie Wilmès (MR) mag haar post houden.

Dat de grote tenoren ostentatief de media opzochten, was op z’n zachtst gezegd opmerkelijk. De gouden regel in en naast de Wetstraat is dat onderhandelingen pas echt kans op slagen hebben als iedereen zijn mond houdt en zijn smartphone opbergt. Dat de openlijke twist dan nog eens specifiek rond ‘de postjes’ draaide, maakte het schouwspel in deze verontrustende coronatijden er niet mooier op.

In de wandelgangen werd er met de vinger gewezen naar de MR. ‘Die partij kampeert op de 16’, aldus een onderhandelaar. Met een geruststellende politieke peiling, een premier in de spotlights en een voorkeur voor de Vivaldi-formule moest voorzitter Georges-Louis Bouchez het meest gemasseerd worden richting een noodregering met de PS en de N-VA.

Tom Van Grieken

Hoe dan ook is het niet verwonderlijk dat De Wever zijn aanbod voor een noodregering zo openlijk in de markt zette. De N-VA schaaft al maanden aan haar imago als ‘verantwoordelijke beleidspartij’. Dat PS-voorzitter Paul Magnette met zijn ‘ezelsstamp’ aan toenmalig opdrachthouder Koen Geens (CD&V) de N-VA de deur wees, kwam dat imago alleen maar ten goede. De Wever had zijn schoenen immers al opgeblonken om een koninklijke opdracht te aanvaarden, zo klonk het.

Wanneer de N-VA opnieuw van de formatie zou worden afgereden, zal ze altijd kunnen verwijzen naar die uiterst constructieve houding op televisie. ‘Bart wilde zelfs premier worden’, zal het klinken – al dan niet gevolgd door een uitroepingsteken.

Binnen de partij bestaan er evenwel verschillende meningen over de te volgen weg. Sommigen vinden dat de N-VA moet herbronnen. Met de verkiezingsnederlaag van mei en een steeds groter wordend Vlaams Belang kan dat best in de oppositie, zo redeneert men. Anderen zien dan weer voordelen in regeringsdeelname. De bereidheid tot besturen is wat de N-VA onderscheidt van het Vlaams Belang – hoe graag Tom Van Grieken tegenwoordig ook het tegendeel beweert.

Maar zelfs in dat tweede kamp heerst er veel vertwijfeling. Want hoe moet je vier jaar lang een trouwe partner zijn van de eens zo verguisde Parti Socialiste? Een PS die enkele Zweedse kroonjuwelen zoals de taxshift liever kwijt dan rijk is, een PS die de hete adem van de marxisten van de PTB in de nek voelt?

Arizona

Enter corona. De pandemie houdt de burgers, de bedrijven en de financiële markten in een wurggreep. Tegelijk zal de Europese Commissie hoger oplopende begrotingstekorten door de vingers zien. In die perfecte storm kiemt het idee van de noodregering. Eentje van één jaar tijd.

Die beperkte duurtijd doet de twijfels van zowel de rekkelijken als de preciezen binnen de N-VA verminderen. Zelfs de grootste diehards kijken met een klein hartje naar de coronacrisis. Iedereen die nu bereid is om de handschoen op te nemen, zal lof oogsten. Niet in het minst bij de media en vele opiniemakers, die al langer hun frustratie uiten over de formatiecrisis. In die zin was de boodschap van De Wever op VTM zowel voor zijn politieke tegenstrevers, als voor zijn eigen achterban bedoeld.

Die diehards zullen ook zien hoe de N-VA zich quasi uitsluitend zal storten op de economie en de arbeidsmarkt. Uit postelectoraal onderzoek blijkt dat de kiezer de Vlaams-nationalisten sterk associeert met het thema werkgelegenheid. In een coronacoalitie let de partij zo niet alleen op de winkel, maar redt ze hem ook van een economische catastrofe. Dat kan tellen.

Maar er is nog een groter pluspunt. Een noodregering zal zich ver houden van de voor N-VA cruciale communautaire onderhandelingen. Door die evergreen parallel op te starten, kan de N-VA meerdere kanten uit. Blijkt er na een jaar dan toch geen vette vis op tafel te liggen? Goed, dan gaat de N-VA over naar de orde van de dag (en wellicht terug naar de oppositie). De partij zal altijd naar die 14^de maart kunnen refereren, de dag waarop De Wever voor zijn woning de duurtijd van een jaar naar voren schoof. In die oppositie zal ze een Vlaams Belang aantreffen dat (gedwongen) aan de kant bleef staan tijdens de historische coronacrisis. Dat kan ook tellen.

Een coronacoalitie dus? Zaterdagavond stelde Thomas Leys, coördinator van de Open VLD-studiedienst, via Twitter een alternatief voor: de Arizona-coalitie. Naar de kleuren van de vlag van de Amerikaanse staat: rood, geel, blauw met en een oranje ster in het midden. Maar ook naar de originele Grand Canyon, die de zuidelijke staat tekent. De Grand Canyon, waarvan N-VA’er Geert Bourgeois een symbolische replica zag gapen tussen zijn partij en de PS. Het is meegenomen dat Arizona rijmt op corona.

https://twitter.com/ThomasLeys/status/1238936753580408835Thomas Leyshttps://twitter.com/ThomasLeys

Pourquoi pas Arizona, the Grand Canyon State? 😉 pic.twitter.com/ZgL7WzVbgZ

— Thomas Leys (@ThomasLeys) March 14, 2020