Waarom het ontslag van ADIV-topman Boucké toch als een verrassing komt

Defensieminister Ludivine Dedonder (PS) stuurt ADIV-topman Philippe Boucké wandelen na de zaak-Jürgen Conings. Volgens de N-VA moet de minister in dat geval ook opstappen.

De eerste kop rolt. Na de zaak rond de geradicaliseerde militair Jürgen Conings moet Philippe Boucké gedwongen opstappen als topman van de militaire inlichtingendienst ADIV. Minister van Defensie Ludivine Dedonder (PS) vervangt de generaal-majoor door vice-admiraal Wim Robberecht.

Boucké en zijn inlichtingendienst kwamen in opspraak in de zaak-Conings, vooral vanwege de manke communicatie. In februari werd de ondertussen overleden Conings door het OCAD als enige militair op de lijst gezet van potentieel gewelddadige extremisten. Het orgaan dat de dreigingsanalyse in ons land monitort, gaf Conings dreigingsniveau 3 mee op een schaal van 4.

Die informatie werd ook doorgeseind naar de ADIV. Alleen: die info doorliep nooit de volledige hiërarchie. Boucké zou de naam van de rechts-extremistische militair nooit te horen hebben gekregen.

Conings maakte wel deel uit van een lijst van 28 militairen van wie de ADIV vermoedde dat ze sympathiseerden met extreemrechts. Ondanks die alarmbellen kon Conings wapens ontvreemden uit de kazerne van Leopoldsburg en het land wekenlang op stelten zetten.

Rapporten van Defensie en het Comité I, dat de inlichtingendiensten controleert, waren hard. De ADIV kwam belabberd uit de hele zaak. En toch is het ontslag van Boucké een verrassing.

Afgelopen woensdag kwam de topman zijn dienst nog verdedigen in het parlement. Meerderheid noch oppositie eiste het ontslag van de generaal-majoor. MR-Kamerlid en ex-minister Denis Ducarme zei wel dat Boucké in de privésector al had moeten opstappen: ‘De natie verdedigen betekent ook verantwoordelijkheid opnemen.’ Maar Ducarme behoort al een tijdje tot de buitenbaan van zijn partij, de opmerking passeerde.

Shitty day

Over de partijgrenzen heen werd duidelijk dat de werking van de ADIV beter moet. Ook is er al langer sprake van een verziekte werksfeer binnen de geheime dienst, in het bijzonder tussen militaire medewerkers en burgers.

Er werd dus eerder naar een actieplan en centen gekeken, niet zozeer naar een personeelswissel. Dedonder besliste daar vrijdagochtend anders over. Ze deed dat ‘in samenspraak’ met de chef Defensie Michel Hofman. ‘Dat was geen eenvoudige beslissing en ze werd niet lichtzinnig genomen, maar was nodig om de rust rond de ADIV te laten terugkeren.’

Voor de meerderheid is het daarom ook belangrijk dat het niet louter bij een vervanging blijft. ‘De absolute prioriteit is dat een actieplan nu daadkrachtig en met de nodige middelen wordt uitgevoerd’, zegt Open VLD-Kamerlid Jasper Pillen. ‘Anders is het aftellen naar volgende crisis.’

Wouter De Vriendt (Groen) wil de minister graag ondervragen over haar beslissing. ‘Ik vind dit een verrassende wending in het dossier.’

Binnen Defensie reageerde luitenant-generaal Marc Thys op Twitter. ‘A shitty day at the office until now. I hope that the afternoon will be better’, klonk het veelzeggend. Ook retweette Thys een andere boodschap: ‘Ontslag van generaal-majoor Boucké getuigt van uiterste loyauteit voor Defensie. Mijn diep respect hiervoor, zelfs al voelt het absoluut onrechtvaardig voor elke chef die roeit met de riemen die hij heeft.’

Ook politoloog Jonathan Holslag (VUB) spreekt zich uit op sociale media. Holslag maakt deel uit van het strategisch comité dat zich buigt over de toekomst van Defensie. ‘Laf en gemakzuchtig’, noemt hij de beslissing. ‘En als ik dit niet mag schrijven, gooi mij dan ook maar buiten mevr. @DedonderLudivine.’

De oppositie duwt het gaspedaal in. Volgens N-VA-Kamerlid Theo Francken wil minister Dedonder met het ontslag ‘haar eigen hachje redden’. Boucké is immers pas sinds september vorig jaar aan de slag – enkele weken voor het aantreden van Dedonder. ‘Als Dedonder er niets aan kon doen, dan hij ook niet. En als hij moet vertrekken, dan zij ook: van twee zaken één.’ Francken wil dat de Kamercommissie Landsverdediging dringend wordt bijeengeroepen – enkele uren na zijn oproep werd bekend dat de commissie donderdagmorgen ‘een gedachtewisseling’ met de minister van Defensie over deze affaire organiseert.

Hoe dan ook blijft de ADIV in een sukkelstraatje. Zoals Michel Hofman het zelf verwoordde begin deze maand: ‘Ook in de afgelopen tien of vijftien jaar vóór vorig jaar kwam de ADIV enkel in het nieuws met de stormen die de dienst doormaakte. Niet voor niets hebben we in een kleine tien jaar tijd vier of vijf verschillende directeurs gehad.’

Daar komt nu dus een nieuwe directeur bij.