‘Waarom het lijkt alsof de Vooruit-politici het nog steeds niet begrepen hebben’

Met Melissa Depraetere als nieuwe partijleider zorgen de Vlaamse socialisten vooral voor continuïteit. Maar ondanks – of net dóór – het vertrek van Conner Rousseau hebben de Vooruit-politici een slechte indruk achtergelaten.

Nee, Melissa Depraetere is geen kopie van Conner Rousseau. Daarvoor is ze als politica meer timide, een minder opvallende verschijning. Bij de West-Vlaamse socialiste zal het BV-schap wellicht ook van minder groot belang zijn dan voor Rousseau, die het voorzitterschap vrijdagavond vaarwel zei.

Tegelijk zijn er heel wat gelijkenissen. Niet alleen is ze als 31-jarige een generatiegenote van Rousseau (ook 31), ze maakt ook deel uit van de jonge garde die gewezen voorzitter John Crombez naar voren schoof. De Oostendenaar zette de piepjonge Depraetere op de tweede plaats van de West-Vlaamse Kamerlijst. Als voorzitter zette Rousseau de verjongingskuur van Crombez voort door haar zonder enige parlementaire ervaring fractieleider te maken.

Samen met Rousseau is ze ervan overtuigd dat het cordon sanitaire heeft geleid tot intellectuele luiheid (ze noemde het ooit ‘de domste beslissing ooit’) en heeft ze – eerder dan burgemeesterszoon Rousseau – een geloofwaardige stem in het vertolken van wat de ‘gewone man’ vindt.

Depraetere groeide op in een eenvoudige omgeving in Harelbeke, zo legde ze al vaker uit, ook in Knack. ‘Ik kom uit een arbeidersgezin waar nooit over politiek gesproken werd. Ik voel mij daarom nog altijd niet thuis in het huis van de parlementsleden. Mijn broer dacht lang dat ik in het parlement ook maar zat te discussiëren over zaken waar hij niets aan heeft. Hij heeft twee jobs: postbode en pizzakoerier. Ik probeer hem nu te overtuigen met alles wat ik wél heb gedaan. En dat lukt me.’

Dik met Rousseau

Maar de getalenteerde Depraetere is vooral dik met Rousseau en zijn kliek, waartoe ook kopstuk Freya Van den Bossche behoort. In die zin zal de West-Vlaamse vooral de kaart van de continuïteit trekken. Daar maakte ze op haar voorstelling zaterdagochtend ook geen geheim van. ‘Conner is niet de enige die ons traject heeft uitgestippeld. Dat hebben we samen gedaan. Het zou niet logisch zijn het volledig over een andere boeg te gooien.’

(Lees verder onder de preview)

In normale omstandigheden zorgt het vertrek van een politicus voor een heropstart. De partij wordt immuner voor kritiek aangezien een spilfiguur vertrekt. Denk aan het ontslag van Vlaams minister Annemie Turtelboom (Open VLD) nadat haar ‘turteltaks’ een politiek probleem was geworden voor de liberalen. Met de exit van Joachim Coens wilde de CD&V dan weer een zoveelste pijnlijke peiling doorspoelen.

Het vertrek van Rousseau heeft een angel. En dat komt zelfs niet zozeer door de onhandige en onverstandige manier waarop Rousseau zijn woorden van de nacht van 1 op 2 september in café ’t Hemelrijk verborgen wilde houden – tot eenzijdige verzoekschriften via de rechter toe. Met zijn goed verzorgde persconferentie op vrijdag, waarin hij zelfs de media schijnbaar niet-ironisch bedankte, zal hij bij meerdere critici op iets meer waardering hebben kunnen rekenen.

Maar wat te zeggen van de achterblijvers? Vlaams Parlementslid Bruno Tobback zei met uitgestreken gezicht in De Afspraak op Vrijdag dat 90 procent van het partijbestuur tegen zijn ontslag had gestemd, mocht het ooit tot een stemming zijn gekomen. ‘We betreuren allemaal dat hij vertrokken is.’

Tobback legde meermaals uit dat hij de racistische uitlatingen van Rousseau ontoelaatbaar vond. Toch toonde hij zich kritisch voor de media, die citaten uit het proces-verbaal publiceerden. Of deed hij minnetjes over de seksistische uitspraken van Rousseau over een aanwezige vriendin. In ’t Hemelrijk klonk het tegenover de politie volgens Het Nieuwsblad zo: ‘Als ge afgezogen wilt worden, moet ge bij haar zijn.’

Tobback: ‘Als dit wettelijk verboden zou zijn, is er nu paniek in alle cafés in Vlaanderen. Al moet je daar als partijvoorzitter in die toestand niet zijn.’

Eerder waren er de uitspraken van Louis Tobback (‘In ons diepste binnenste zijn we waarschijnlijk allemaal een beetje racist’) en Jinnih Beels (‘Weet u hoe vaak ik in mijn carrière als flik voor “bruine aap” ben uitgescholden? Maar niet elke mens méént dat ook’). Alsof na iedere veroordeling van de woorden van Rousseau onlosmakelijk een ‘maar’ diende te volgen.

(Lees verder onder de preview)

Blijven relativeren

Zo lijkt het wel alsof alleen Rousseau beseft hoe groot de schade is. Ter herinnering: de voorzitter van een partij die gepokt en gemazeld is in de antiracismebeweging wordt door het parket naar de Kazerne Dossin en op therapie gestuurd. Dat gebeurt in het kader van een bemiddelingsprocedure die het parket zelf opstartte. Dat betekent dat het parket een zaak in handen heeft waarvan het zelf aanneemt dat ze een goede kans tot veroordeling heeft. Opnieuw: niet voor een extreemrechtse politicus, maar voor Conner Rousseau, voorman van de Vlaamse sociaaldemocratie.

Ook off the record bleven partijleden de zaak tot op het bittere einde ‘in zijn context plaatsen’. Het ging over ‘zattemansklap’. Niet in vino veritas, maar drank als verzachtende omstandigheid. Anno 2023 is dat toch een opmerkelijke vaststelling. Zelfs de inhoud van het proces-verbaal werd deels in twijfel getrokken. Politici die beëdigde ambtenaren wegzetten als actoren met een politieke agenda: het gebeurt niet elke dag.

Daardoor lijken heel wat Vooruit-mandatarissen de ernst van de gebeurtenissen niet te hebben begrepen. Of deden ze dat wel, en werd hun verdedigingslinie gevormd door opportunisme, aangezien de lijstvorming voor de komende verkiezingen volop plaatsvindt?

Welke van de twee is erger?

Met die erfenis komt Melissa Depraetere aan boord als interim-voorzitter. Haar uitdaging wordt om de schijnwerpers zo snel mogelijk opnieuw op de socio-economische thema’s te richten. Maar hoe je het ook wendt of keert, de woorden van afgelopen weken zullen aan de partij blijven plakken. En hoe meer ze de voormalige voorzitter blijven verdedigen, hoe steviger ze zullen kleven.