Waalse regering volhardt in illegale wapenexport naar Saudi-Arabië

Ondanks bewijs dat Saudische troepen Belgische wapens gebruiken in de oorlog in Jemen, blijft de Waalse regering vastbesloten om wapens aan Saudi-Arabië te leveren.

Al twee decennia is België hofleverancier voor de Saudische strijdkrachten. Sinds 2006 heeft de Waalse overheid voor bijna drie miljard euro aan exportlicenties goedgekeurd. De meeste wapens worden geproduceerd door FN Herstal, de wapenfabriek die sinds 1997 volledig in handen is van de Waalse overheid.

Volgens het Waalse wapendecreet mag een land geen wapens exporteren als er een risico bestaat dat die gebruikt worden bij mensenrechtenschendingen of bij schendingen van het internationaal recht. Dat maakt wapenleveringen aan Saudi-Arabië op zijn zachtst gezegd controversieel. Sinds 2015 voert Saudi-Arabië immers een verwoestende oorlog in Jemen, waarbij het op grote schaal het oorlogsrecht schendt. De Waalse regering verdedigt die leveringen met het argument dat de wapens bestemd zijn voor de Koninklijke en de Nationale Garde van Saudi-Arabië, en die eenheden niet buiten Saudi-Arabië actief zijn. Maar die bewering is pertinent fout. In 2019 toonde het #BelgianArms-onderzoek van o.a. Knack, Le Soir en VRT al aan dat de Nationale Garde wel degelijk in Jemen actief is. Op basis van dat onderzoek vocht de ngo Vredesactie samen met twee Franstalige verenigingen die exportlicenties aan bij de Raad van State. Die oordeelde drie keer dat de exportlicenties geschorst moesten worden.

Een nieuw onderzoek van Vredesactie toont nu opnieuw aan dat de Nationale Garde meevecht in Jemen. Vredesactie analyseerde uren beeldmateriaal van de slag bij de Jabaravallei, die tussen 26 en 28 augustus 2019 plaatsvond. Bij die gevechten maakten de Houthi-strijders tal van wapens buit op verslagen Saudische troepen. Uit beeldmateriaal van de Houthi’s, dat met behulp van satellietbeelden geverifieerd werd, blijkt dat bij die gevechten tal van Belgische wapens werden gebruikt. Er is te zien hoe de Houthi’s paraderen met FN-wapens die ze uit verlaten pantservoertuigen van de Saudische Nationale Garde halen. Wanneer diezelfde Houthi’s nadien een verlaten Saudische militaire post leeghalen, vinden ze daar munitiedozen waarop de naam van FN Herstal te lezen is. De Saudische troepen blijken eveneens gebruik te maken van munitie en granaten van het Henegouwse bedrijf Mecar.

Steeds minder landen zijn bereid om nog wapens aan Saudi-Arabië te leveren. Ook nieuwbakken Amerikaans president Joe Biden heeft aangekondigd dat hij geen wapens meer zal leveren die gebruikt worden in de oorlog in Jemen. En toch blijkt Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) vastberaden om de wapenleveringen aan Saudi-Arabië voort te zetten. Na de uitspraak van de Raad van State annuleerde de Waalse regering de aangevochten licenties, maar kondigde Di Rupo tegelijk aan een nieuw advies te vragen. Het Adviescomité, dat de wapenvergunningen voor aflevering onder de loep neemt, blijft echter Oost-Indisch doof voor de bewijzen dat de Nationale Garde in Jemen vecht, en gaf opnieuw een positief advies. Op basis van dat advies besloot Di Rupo opnieuw vergunningen voor Saudi-Arabië toe te kennen. ‘De Waalse regering wil koste wat het kost een illegaal wapenbeleid blijven voeren’, reageert Hans Lammerant, onderzoeker bij Vredesactie. Vredesactie kondigt aan de nieuwe exportlicenties opnieuw aan te vechten bij de Raad van State.