Waakhond geeft N-VA gelijk: Sciensano moet corona-overlijdens per ziekenhuis vrijgeven

Sciensano vindt het niet relevant en zelfs gevaarlijk. Toch adviseert een overheidswaakhond dat het instituut moet delen hoeveel covid-patiënten én overlijdens ieder ziekenhuis telt. N-VA reageert tevreden.

Sciensano zou per ziekenhuis moeten vrijgeven hoeveel patiënten met covid-19 er liggen én sterven. Dat zegt de commissie voor de toegang tot en hergebruik van bestuursdocumenten, de waakhond die toeziet op de openbaarheid van bestuur. Dat blijkt uit briefverkeer dat Knack kon inkijken.

Het advies van de waakhond komt er na een verzoek van N-VA’ster Frieda Gijbels. Het Kamerlid vraagt al maanden de cijfers op. Zij wil op anonieme basis weten hoeveel coronapatiënten elk ziekenhuis telt, inclusief die op intensieve zorg. Ook wil ze per ziekenhuis weten hoeveel covid-patiënten er overlijden.

Aanvankelijk diende ze die vraag in bij voormalig gezondheidsminister Maggie De Block (Open VLD). Zij verwees haar door naar Sciensano, dat de cijfers rechtstreeks van de ziekenhuizen ontvangt. Maar dat gezondheidsinstituut weigerde meermaals.

Overbelaste ziekenhuizen

Sciensano gaf daarvoor verschillende argumenten. Zo zegt het dat het belang van de openbaarheid van bestuur niet opweegt tegen de bescherming van de bevolking. ‘Patiënten zouden de informatie immers kunnen gebruiken om er conclusies uit te trekken over de huidige capaciteit van de ziekenhuizen om hen te behandelen’, klinkt het. ‘Niet alleen in het kader van covid-19, maar ook voor alle ziekten. Het risico op overlijden zou verhogen.’ Sciensano vreest daardoor voor ‘ernstige schade aan de volksgezondheid’.

Die redenering werd in juni al eens uit de doeken gedaan door toenmalig minister De Block. ‘Cijfers per ziekenhuis kunnen leiden tot ongewenste effecten voor chronisch zieke patiënten, die dan bang kunnen worden om nog naar dat ziekenhuis te gaan’, zei ze in de Kamer. Ziekenhuizen in de buurt zouden bovendien overbelast kunnen raken, luidde het nog.

Sciensano haalt bovendien aan dat een vergelijking van de ziekenhuiscijfers onzinnig is. De kenmerken van de patiënten variëren van ziekenhuis tot ziekenhuis, klinkt het. Zonder een grondige wetenschappelijke weging is een vergelijking ‘absoluut niet relevant’.

Draagvlak

Gijbels trok daarop naar de overheidswaakhond. En die veegt alle argumenten van Sciensano van tafel. De commissie stelt dat Sciensano, een overheidsinstantie, de cijfers kan vrijgeven met een uitleg erbij. Op die manier zouden misverstanden vermeden kunnen worden. ‘Uit het feit dat er een risico bestaat op het trekken van foutieve conclusies, kan daaruit nog niet automatisch worden afgeleid dat de veiligheid van de gezondheid van de bevolking in gevaar zou kunnen worden gebracht’, klinkt het.

Meer nog, volgens de commissie is het vrijgeven van relevante informatie broodnodig voor het creëren van een draagvlak bij de burgers. Ze spreekt van een ‘zwaarwegend openbaar belang’ bij de bekendmaking van de cijfers. ‘In tijden waarin de bevolking op ernstige wijze wordt getroffen door covid-19 is het essentieel dat zij voldoende informatie verkrijgt.’

Kamerlid Gijbels rekent er nu op dat ze de informatie snel zal ontvangen. ‘Ik hoop ook dat minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) dit zal bespreken met Sciensano. De nieuwe regering zegt zelf transparantie hoog in het vaandel te voeren.’

Al is het maar de vraag of Sciensano snel gehoor zal geven aan het advies van de commissie. ‘Sciensano heeft een termijn van 15 dagen na ontvangst van het advies van de commissie om haar beslissing tot inwilliging of afwijzing mee te delen’, luidt het in een geschreven verklaring aan Knack. Die termijn verloopt binnen een kleine week.