Vrienden Fleur Pierets en Anuna De Wever: ‘Als mensen haar door het slijk halen, word ik heel beschermend’

Een gruwelijke gebeurtenis in Beveren werd het begin van een intense vriendschap. Fleur Pierets en Anuna De Wever delen veel – zelfs een tattoo. Maar hun activistische strategieën lopen uit elkaar.

Activiste Anuna De Wever (23) is duidelijk kind aan huis bij auteur Fleur Pierets (51). Ze beweegt zich vlotjes door het zonnige appartement van de schrijfster in hartje Antwerpen. De Wever heeft net een nieuw boek uit, Laten we eerlijk zijn. ‘De eerste zinnen heb ik geschreven toen ik bij Fleur op bezoek was. Ik heb toen met haar ook uitgebreid over het concept gespard. Toen dat goed zat, zei ze: “Go for it.” Dat gaf me veel vertrouwen. Daar ben ik dankbaar voor.’

Hoe hebben jullie elkaar leren kennen?

Fleur Pierets: De aanleiding voor onze eerste ontmoeting was erg triest. In maart 2021 werd een man via een datingapp voor homo’s naar een park in Beveren gelokt door jongeren die zichzelf ‘pedojagers’ noemden. Hij is daar vermoord. In die periode waren de coronamaatregelen wat versoepeld. Ik heb toen opgeroepen om samen te komen tegen homofobie op de Groenplaats in Antwerpen, waar ik ook zou spreken. Maar tussen al die mensen voelde ik me wat ongemakkelijk. Ik heb al vaak met bedreigingen te maken gehad. Mannen die neus aan neus met me gaan staan en me uitschelden, zulke dingen. Plots ging er iemand achter me staan, als een bodyguard, zeg maar. Dat was Anuna. Ik voelde me meteen een pak geruster.

Anuna De Wever: Ik voelde aan dat Fleur niet op haar gemak was. Misschien omdat ik zelf ook al vaak met bedreigende situaties te maken heb gehad? In ieder geval, ik weet nog dat ze toen een interview gaf en ik gewoon achter haar stond, alsof we samen naar die manifestatie waren gekomen. Maar ik had haar toen nog nooit gesproken. Al had ik wel het gevoel dat ik haar al kende, door haar boek Julian, dat ik kort daarvoor had gelezen en dat een diepe indruk op me gemaakt had.

Pierets: We hebben na dat interview maar kort met elkaar gesproken, omdat we het superdruk hadden. Daarna dacht ik wel: moeten we eens niet afspreken? Dus heb ik haar via sociale media een berichtje gestuurd, en een week later zaten we hier.

De Wever: Het klikte meteen. We hebben uren zitten praten, over tal van onderwerpen. Ik had ook instant het gevoel dat ik bij Fleur helemaal mezelf mag zijn. En nu zijn we beste vrienden.

Nochtans behoren jullie tot verschillende generaties. Dat zit niet in de weg?

De Wever: Ik ben bijna dertig jaar jonger, maar ik merk het leeftijdsverschil niet.

Pierets: Ik ook niet. Of wacht, misschien aan één ding: als mensen Anuna door het slijk halen, dan word ik heel beschermend. Moederlijk bijna.

Jong of niet, u hebt al heel wat bagger over u heen gekregen, mevrouw De Wever. Wat doet dat met een mens?

De Wever: De verbale bagger maakt weinig indruk op mij. De Amerikaanse professor Brené Brown heeft dat ooit goed uitgedrukt: als je ervoor kiest om in de arena te gaan staan, dan moet je alleen advies aannemen van mensen die mee in de arena staan, niet van het publiek errond.

Het wordt natuurlijk iets helemaal anders als je met fysieke agressie te maken krijgt. Dat is helaas ook al een paar keer gebeurd, en het is ronduit angstaanjagend. Maar ik heb daar weinig controle over, dus laat ik het mijn leven niet bepalen. Het hangt ook ten dele samen met hoe ik word neergezet in de media: veel harder dan ik ben.

Pierets: Inderdaad, Anuna wordt altijd heel boos afgebeeld. Terwijl ze ontzettend vaak lacht, geloof me. Ik ken haar ook als een bijzonder empathisch iemand.

De Wever: Ik ben qua fysieke agressie alleen bang voor mijn tweelingzus. Ze lijkt als twee druppels water op mij. Ik wil niet dat haar iets overkomt.

Er komen vast ook veel reacties op uw boek. U schrijft dat u jarenlang een verhaal hebt verteld waar u nu niet meer achter staat. Wat bedoelt u daarmee?

De Wever: Ik kreeg al de reactie dat ik heel radicaal ben geworden. Ik noem het liever: heel eerlijk. Vandaar ook de titel: Laten we eerlijk zijn. En die eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik niet meer geloof in het kapitalistische groene groeiverhaal waarin we politici kunnen overtuigen om een ambitieuzer klimaatbeleid te voeren, en alles kunnen oplossen met betere technologieën. Het fundamentele probleem is ons economische systeem: het neoliberale kapitalisme. Ook groene bedrijven zijn uiteindelijk alleen maar in winst geïnteresseerd. Die obsessie met winst en groei gebeurt op de kap van de planeet en een groot deel van haar bevolking. Dus hebben we een revolutie nodig. We moeten gaan naar een anti-imperialistische, antikapitalistische, democratische economie. Dat is een veel groter verhaal dan het klimaat.

Pierets: Ik ben het met die analyse eens. Maar als ik Anuna hier bevlogen hoor pleiten, denk ik wel: is dat niet te utopisch? Moeten we niet focussen op wat we nog kunnen redden?

De Wever: De Belgische klimaatexperte Inge Jonckheere zei onlangs in een interview dat de aarde bij ongewijzigd beleid op het eind van deze eeuw vier graden warmer kan zijn. Dan krijg je dus een onleefbare wereld en miljarden doden. Met damage control gaan we dat niet veranderen. Dat is pas een utopisch idee.

Is dat een verschil tussen jullie: de strategie om het doel te bereiken?

De Wever: Daar kunnen we inderdaad pittig over discussiëren, maar op een constructieve manier. Ook al omdat we uiteindelijk hetzelfde willen.

Pierets: Laatst zeiden we nog al lachend: ik ben een activist die bruggen bouwt, Anuna een die ze opblaast. (lacht)

De Wever: We hebben beide nodig.

Pierets: Ik ben misschien naïef, maar ik geloof nog in beleid. Uiteindelijk moet het daar toch gebeuren.

De Wever: Mijn geloof in de politiek is weg. Ik heb genoeg cynisme en electorale spelletjes gezien toen ik anderhalf jaar lang stage deed bij de groene fractie in het Europees Parlement. Weet je, uiteindelijk gaat het over onze economie en over waar kapitaal in wordt geïnvesteerd. En daar beslissen politici niet over, maar de elite.

Anuna De Wever: ‘Zuhal Demir neemt de klimaatcrisis echt niet serieus’

Mevrouw Pierets, u bent volop bezig met de verfilming van uw boek Julian. Hoe staat het daarmee?

Pierets: Uitstekend. Deze maand beginnen ze te draaien. Ik heb het volste vertrouwen in producers Michiel en Lukas Dhont. Ik heb hen carte blanche gegeven. Mijn enige eis was dat de film gemaakt zou worden door een vrouwelijke regisseur, omdat er al zo veel films over lesbische vrouwen gemaakt zijn door een mannelijke lens. Dat is Cato Kusters geworden. Ik wilde absoluut niet in haar nek hijgen, maar ze heeft me zelf de hele tijd bij het maakproces betrokken. Wat dus niet hoefde, maar wel fijn is. Het gaat tenslotte over mijn leven.

Julian is het verhaal van de relatie met uw vrouw en haar vroegtijdige dood. U bent vrij laat in uw leven uit de kast gekomen als lesbische vrouw en activiste geworden. Mevrouw De Wever stond op haar zeventiende al op de barricades.

Pierets: Anuna is nu 23. Als ik mijn 23-jarige zelf vergelijk met haar, voel ik haast schaamte. Ik wist echt van toeten noch blazen, had geen idee wat ik met mijn leven wilde doen. Ik wist wel dat ik wilde schrijven, maar ik wist niet hoe ik dat moest aanpakken. En drie jaar later, op mijn 26e, ben ik dan getrouwd met Jeroen (Olyslaegers, nvdr). Dus dan was hij de schrijver in huis. Ik durfde die ruimte niet in te nemen. Als ik dan zie hoe Anuna dat op haar leeftijd al wel doet, vind ik dat ontzettend knap.

Ik heb dat pas geleerd toen Julian in mijn leven kwam, toen ik 37 was. We zijn samen een magazine begonnen, Et Alors?, waarin we queer artiesten een podium gaven. Op een gegeven moment zei Julian: ‘Zou je niet zelf dat podium eens pakken? Je wilt al zo lang een boek schrijven.’ Dat was het duwtje dat ik nodig had.

U werkt ook aan een filmproject. Kunt daar al iets over vertellen?

De Wever: Het gaat om een docufilm, die The Cost of Growth zal heten en verhalen van verzet tegen de kapitalistische groei brengt. Een internationaal team van activisten werkt aan het project mee. Ik probeer voldoende fondsen te vinden om de film af te werken. Ik geloof heel sterk in dit project. Ik wil de docu uiteindelijk op Netflix krijgen.

Is Netflix niet een van de bedrijven die deel uitmaken van het systeem waartegen u zich verzet?

De Wever: Absoluut. En ik vind dat verschrikkelijk, maar ik zie geen andere optie. Dat is het gevolg van het leven in een economie van bijna-monopolies. Maar dan zijn we weer bij de discussie over strategieën: ik vind dat dit verhaal een groot publiek moet bereiken.

Jullie delen zichtbaar een liefde voor tattoos. Welke functie hebben ze voor jullie?

De Wever: Voor mij zijn dat reminders. Zaken en woorden waar ik mezelf geregeld op wil wijzen. Zo heb ik een tattoo met de tekst ‘Multiple things are true at the same time’. Die herinnert me eraan dat ik niet te veel zwart-wit mag denken, want die neiging heb ik wel.

Pierets: Bij mij hebben ze dezelfde functie. Wist je dat Anuna en ik dezelfde tattoo hebben? Een kolibrie. Ik had een verhaal gehoord over hoe bij een grote bosbrand alle dieren weglopen. Ze staan daar maar wat te staan, tot ze een kolibrie heen en weer naar de zee zien vliegen. Het vogeltje schept water op en giet het over het vuur. ‘Dat helpt toch niet’, zeggen de dieren. Waarop de kolibrie antwoordt: ‘Maar ik doe tenminste iets.’ Dat vond ik zo’n mooi verhaal en wijze les. Ik vertelde Anuna dat ik daarom een kolibrie op mijn huid wilde laten tatoeëren. Waarop zij haar mouw opstroopte en haar kolibrie toonde. (lacht)

Tot slot: wat appreciëren jullie het meest aan elkaar?

Pierets: De juistheid waarmee Anuna in het leven staat. Haar morele kompas. En op het persoonlijk niveau: ze is een zalig mens. Ik zou niet meer zonder haar kunnen.

De Wever: Ik ook niet zonder jou, Fleur, dus no worries. (lacht) Wat ik onder meer aan haar apprecieer, is dat ze de zaken heel simpel kan maken voor mij. Het gebeurt vaak dat ik hier binnenval en twintig minuten aan het ranten ben, met tal van zijwegen, en dat Fleur dan alles in één conclusie samenvat. De keren dat ik hier half panisch binnenval en helemaal relaxed buitenga, zijn niet meer op één hand te tellen. Daar ben ik Fleur heel dankbaar voor.

Klimaatactiviste Anuna De Wever: ‘Iedereen zou therapie moeten volgen’