Er lopen klachten tegen de adoptiedienst Het Kleine Mirakel, onder meer door nalatigheid bij medisch onderzoek.
‘Wat Het Kleine Mirakel op papier had over de gezondheid van onze dochter, was helemaal iets anders dan wat uiteindelijk in ons land gediagnosticeerd is. Ik had dat wel graag op voorhand geweten.’ Sarah* en haar man Klaas* adopteerden vorig jaar een meisje uit Portugal. Omdat er in het dossier bij Het Kleine Mirakel – medische stukken ontbraken die in Portugal wel aanwezig waren, dienden ze begin dit jaar een klacht in.
Rare verhouding
Sarah en Klaas zijn niet de enigen. Negen gezinnen drukten het voorbije jaar met een klacht of melding hun ongenoegen uit over Het Kleine Mirakel, een van de drie bestaande diensten voor adoptie naar het buitenland. De klachten gaan over de slechte communicatie van de dienst, maar ook over onvolledigheid in de dossiers van de kinderen én het uitoefenen van druk op kandidaat-adoptieouders. De Standaard berichtte in oktober 2023 al over de klacht van een koppel dat emotionele druk ervoer om een kind uit Hongarije te adopteren.
‘Zij zorgen voor je kind, dus je kunt niet anders dan vriendelijk zijn. Hoe boos ik soms ook was.’
De stap zetten naar de klachtendienst is niet vanzelfsprekend. Zo is er het verhaal van Caro* en Martijn *, die eind 2023 een zoon uit Hongarije adopteerden. Caro vertelt dat er bij haar procedure geen sprake was van onduidelijkheden in het dossier of druk, maar dat vooral valse beloften en een gebrek aan professionaliteit bij Het Kleine Mirakel een zware mentale tol eisten. De moeizame samenwerking is duidelijk nog niet verteerd: ‘Het is een rare verhouding’, vertelt ze aan Knack. ‘Zij zorgen voor je kind, dus je kunt niet anders dan vriendelijk zijn. Hoe boos ik soms ook was.’
Het is niet vanzelfsprekend voor ouders om bezorgdheden te uiten bij een dienst die in hun naam een adoptie moet bemiddelen met een herkomstland. Dat is ook demissionair Vlaams minister van Gezin Hilde Crevits (CD&V) niet ontgaan. Zij omschrijft in haar nieuwe adoptiedecreet (zie kader) een andere rol voor de adoptiedienst.
Buitenlandse adoptie: ‘Niemand heeft de moed om ermee te stoppen’
Foute diagnoses
Voor Sarah en Klaas speelde de dienst nog een centrale rol: Het Kleine Mirakel ontving het kinddossier uit Portugal en legde het voor aan het koppel. Toen bleek dat er amper medische stukken in het dossier zaten, ook al ging het om een meisje dat zware medische ondersteuning nodig had. Het koppel vond het vreemd dat de arts van Het Kleine Mirakel zijn conclusies baseerde op niet-medische documenten van de instellingen waar het meisje verbleef.
Enkele weken na aankomst in België kregen Sarah en Klaas het gevoel dat er meer aan de hand was. Ze besloten een hersenscan te laten uitvoeren. Hun vermoeden werd bevestigd: de diagnoses van hun dochter waren een stuk ernstiger dan hen was verteld. Daarop namen ze zelf contact op met de autoriteiten in Portugal. Die leverden allerlei stukken aan, die door Het Kleine Mirakel nooit waren doorgegeven, waaronder de resultaten van een hersenscan en genetische tests die in Portugal waren uitgevoerd.
Ze besloten een hersenscan te laten uitvoeren. De diagnoses van hun dochter waren een stuk ernstiger dan hen was verteld.
Sarah vindt dat de dienst onethisch heeft gehandeld door niet de moeite te doen om de documenten op te vragen. ‘Ze hebben geen rekening gehouden met onze draagkracht’, zegt ze aan Knack.
Onthutst stelde het koppel een tijd later ook vast dat in hun nazorgrapport verkeerdelijk het verhaal van een ander adoptiegezin opdook, en dat de diagnoses van hun dochter onjuist werden omschreven. Vragen om daarover een gesprek te krijgen de dienst vielen in dovemansoren. Sarah en Klaas wachten vandaag nog op de uitkomst van hun klacht bij de klachtendienst van het Agentschap Opgroeien.
Geen expertise
De frustraties van Sarah en Caro kunnen niet los worden gezien van de chaos die in de adoptiewereld heerst. In december 2023 kondigde minister Crevits een adoptiepauze aan, waardoor geen nieuwe procedures kunnen worden opgestart. De lopende dossiers worden opgevolgd door het Vlaams Centrum voor Adoptie (VCA). Maar omdat ‘de expertise rond psychosociale begeleiding niet aanwezig is binnen de organisatie’, werden medewerkers van de drie bestaande adoptiediensten – Het Kleine Mirakel, FIAC-Horizon en Ray of Hope – tijdelijk aan het werk gezet bij het VCA om die begeleiding aan gezinnen te bieden.
‘Wij hebben een klacht lopen tegen hen, en zij moeten ons begeleiden?’
Dat zorgt voor ongerustheid bij ouders zoals Caro, die na de adoptie alle banden met Het Kleine Mirakel verbrak: ‘Ik heb daar echt geen fijn gevoel bij.’ Ook Sarah is niet te spreken over de overheveling. ‘Wij hebben een klacht lopen tegen hen, en zij moeten ons begeleiden?’ zegt ze verontwaardigd. Het Vlaams Centrum voor Adoptie verzekert dat het om een afgelijnde, onafhankelijke opdracht gaat en dat de medewerkers geen toegang hebben tot bijvoorbeeld de klachtenbehandeling.
Vrij baan
Enkele weken geleden nam de kwestie een nieuwe wending. Naar aanleiding van Crevits’ nieuwe adoptiedecreet gooiden de twee andere diensten, Fiac en Ray of Hope, de handdoek in de ring. Dat decreet, in mei goedgekeurd door het Vlaams Parlement, wil in de toekomst maar één adoptiedienst. Het lijkt er dus op dat de weg open ligt voor Het Kleine Mirakel om de vergunning in de wacht te slepen.
Dat het VCA eerst Het Kleine Mirakel ‘in huis’ haalt, en de organisatie nu vrij baan krijgt om de enige adoptiedienst te worden kan op weinig begrip rekenen bij Sarah en Caro: ‘Hoe kan de overheid nu met zo’n dienst samenwerken?’ klinkt het.
Misschien loopt het toch nog anders. De Vlaamse regering nam in haar jongste besluit over adoptie een nieuwe bepaling op die zegt dat een vergunning geweigerd kan worden als er in het verleden ‘gegronde klachten’ tegen de dienst zijn geuit. De stormachtige tijden houden nog even aan.
Reactie
Het Kleine Mirakel weigerde meermaals een gesprek met Knack. Op een e-mail waarin de belangrijkste aantijgingen werden opgesomd, reageerde de dienst als volgt: ‘De klachten waarvan sprake zijn kwaadwillig en dienen een politiek doel. Ze zijn met name gericht op het in een kwaad daglicht plaatsen van interlandelijke adopties in de Vlaamse Gemeenschap. Wij kunnen niet genoeg benadrukken hoe onterecht en triest dit is.’
(*) De echte namen van de geïnterviewden zijn bekend bij de redactie.
Wat verandert er in het nieuwe adoptiedecreet?
1. Er komt een gezamenlijke voorbereiding voor pleegzorg en adoptie.
2. Er komt één adoptiedienst met een aangepast takenpakket: begeleiding in plaats van bemiddeling.
3. De samenwerking met de zendende landen verschuift van de adoptiedienst naar het Vlaams Centrum voor Adoptie en wordt strikter opgevolgd.
4. Een niet-bindend adviescomité bekijkt individuele dossiers en doet beleidsaanbevelingen.
5. Begeleiding door de adoptiedienst wordt kosteloos.