Bij een operatie tegen illegale pesticiden heeft het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) dit jaar 67 ton producten onderschept in de haven van Antwerpen, de luchthavens van Luik en Zaventem en bij bedrijven. Dat bevestigt het FAVV in een interview met Knack en Le Soir.
Dit voorjaar bundelden Europese landen voor de achtste keer de krachten in de strijd tegen vervalste en illegale pesticiden. De internationale operatie Silver Axe, gecoördineerd door Europol, leidde tot de inbeslagname van meer dan 2000 ton illegale producten. In België namen de douane en het Voedselagentschap deel aan de operatie.
‘We hebben in februari en april 91 zendingen gecontroleerd, goed voor in totaal 1066 ton pesticiden’, zegt FAVV-woordvoerster Hélène Bonte. ‘Daarbij is 67 ton aan illegale pesticiden in beslag genomen.’
Wat is eigenlijk het probleem met illegale pesticiden?
Bonte: Elk gewasbeschermingsmiddel dat op de Europese markt komt, moet eerst een toelating krijgen. Producten zonder toelating zijn per definitie illegaal. Het probleem daarmee is dat het risico of gevaar voor de gebruiker of consument niet gekend is, simpelweg omdat het product niet wetenschappelijk is geëvalueerd. Het is dus best mogelijk dat zo’n pesticide uiteindelijk ongevaarlijk is. Maar evengoed kan het schadelijke stoffen bevatten die een risico vormen voor het milieu, de gebruiker – denk aan ontvlambare producten – en de uiteindelijke consument.
Wat kan u kwijt over de 67 ton die in België in beslag is genomen?
Bonte: 24 ton daarvan is in beslag genomen in de haven van Antwerpen, 10 ton op de luchthaven van Luik en bijna 4 ton op die van Zaventem. De overige pesticiden hebben we onderschept in opslagplaatsen en bij importeurs. Om privacyredenen mogen we de productnamen van de pesticiden niet vrijgeven. Het gaat voornamelijk om pesticiden op basis van glyfosaat en lufenuron – een middel dat onder meer kan gebruikt worden tegen vlooien bij huisdieren.
Wat was de oorsprong en bestemming?
Bonte: De pesticiden kwamen voornamelijk uit derde landen zoals het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, India, China, Australië en Zwitserland. Belangrijk is dat sommige landen slechts fungeren als ‘doorvoerland’ – met de bedoeling om de exacte herkomst van het product verborgen te houden voor de overheid. Een deel van de pesticiden was bestemd voor België; de rest ging naar Frankrijk, Nederland, Polen en Tsjechië.
Waarom precies zijn die producten onderschept?
Bonte: In sommige gevallen ging het om stoffen die verboden zijn in België en/of Europa. In andere gevallen ontbrak de aanvraag tot invoervergunning, of was er extra onderzoek nodig naar de traceerbaarheid van de producten omdat de bestemmingen twijfelachtig waren. Het gros kon na onderzoek worden vrijgegeven omdat ze in het land van bestemming wél zijn toegelaten. Maar voor alle duidelijkheid: er zijn nog altijd onderzoeken lopende. De definitieve hoeveelheden die vernietigd of teruggestuurd worden zijn op dit moment dus nog niet bekend. Naar schatting zal ongeveer een halve ton producten uiteindelijk volledig illegaal blijken – al is dat getal nog niet finaal.
Slechts een halve ton blijkt uiteindelijk écht illegaal? Is dat geen domper, na zo’n grote actie?
Bonte: Integendeel. Het toont net dat onze jarenlange controles in België hun vruchten afwerpen. Deze actie voeren we al ongeveer 10 jaar uit. We zien een duidelijke vermindering van de fraudepogingen via bijvoorbeeld de haven van Antwerpen. Overtreders zijn er zich van bewust dat we de problematiek van nabij opvolgen. Daartegenover staat dat verboden stoffen nu via andere landen worden getransporteerd. Vandaar het belang van dit soort Europees georganiseerde acties, waaraan het FAVV ook altijd deelneemt als expert. We blijven ook controles in België handhaven – precies om te voorkomen dat de fraude op ons grondgebied opnieuw zou toenemen.
Leiden de inbeslagnames ook wel eens tot strafrechtelijke vervolgingen?
Bonte: Op basis van deze Silver Axe-operatie voeren we één onderzoek in samenwerking met het parket. U begrijpt dat we daarover géén verdere info kwijt kunnen. Inbeslagnames van de vorige twee jaren hebben tot nu toe nog niet tot uitspraken geleid. De volgende gerechtelijke zaak over illegale pesticiden die voor de rechtbank komt, wordt in 2024 behandeld. Het gaat om een dossier dat in 2019 is opgestart.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier