‘Ja, in Vlaanderen is er een partij die ons jaren geleden met de bezem wilde wegvegen, maar vandaag is er ook zo veel meer’

Ik leen even de pen van mijn grootvader.

Ik zie me nog zitten, zestig jaar geleden. Onder een boom, mijmerend over wat de toekomst en het leven voor mensen zoals ik in petto hadden. De zon scheen over het Rifgebergte. Wij, driftig op zoek naar een beetje geluk. In onze kinderen. In onze dagelijkse wandelingen op het strand. In de voorspelbaarheid van het leven. Als boerenzoon was ik voorbestemd om zelf te gaan boeren. Maar jongens zoals ik droomden van een groot gezin, een baan als ambtenaar – dan had je het gemaakt in het leven.

De geschiedenis nam een andere wending. West-Europa nam een andere wending. Eind jaren vijftig deed de economie het er goed, er was veel werk in de staalfabrieken en de steenkoolmijnen. Werkvolk werd overgevlogen uit Spanje, Griekenland en Italië. Enfin, dat verhaal kennen we allemaal. Denken we toch. ‘Niets is wat het lijkt’, zei mijn vader altijd.

Plots doken er rijke types op in de straten van Nador. In mijn stad rekruteerden ze massaal jonge mannen om te werken. Ook mij. En daar stond ik dan, in mijn hipste kleren. Die zou ik nodig hebben in die toekomst die ik voor me zag. Dacht ik.

Mijn vrouw en kinderen bleven in Nador achter. Ik leerde zo snel als ik kon een nieuwe taal. Maakte nieuwe vrienden, van Jonas tot Mohamed, die ook uit mijn dorp kwam. Ze zeiden dat we goed betaald zouden worden. Ze, dat waren de patrons. En zodra ons werk gedaan was, zouden we met dat geld terug naar Marokko kunnen.

Maar ook daar nam de geschiedenis een andere afslag. We bleven. Onze gezinnen kwamen over. En daarmee kwam er een eind aan onze jeugdjaren. Van uitgaan en van kameraadschap met iedereen met wie je samenwerkte.

Zestig lange jaren geleden. Toen werden wij officieel arbeidsmigranten. En ondanks de onzekerheid, de angst, de pijn zetten we door. De resultaten daarvan zie je vandaag in Vlaanderen. Ja, er is een partij die ons jaren geleden met de bezem wilde wegvegen, maar vandaag is er ook zo veel meer. Meer liefde. Onze kleinkinderen gaan naar de universiteit, schrijven columns, komen op tv, zitten in het parlement, winnen olympische medailles.

Wat heeft het leven mij geleerd? Wie zich herinnert wie hij ooit was, beseft dat iemand anders worden een zwaar proces is. Maar zoals Oprah Winfrey, een kind van gedwongen migratie, onlangs op de Democratische Conventie in Chicago zei: ‘Op welk schip onze voorvaderen ooit ook zaten, vandaag zitten we allemaal in dezelfde boot.’