Vergiftigd geschenk? ‘Erfbelasting kan een mens ruïneren’

Een onverwachte erfenis kan ook een vergiftigd geschenk zijn.

Niemand is verplicht een erfenis te aanvaarden. Dat is maar goed ook, want soms is het beter om het niet te doen. Ive Rosseel, fiscaal expert bij het ACV, geeft het voorbeeld van een oom die een villa nalaat ter waarde van 1 miljoen euro.

‘Je denkt misschien dat je daar beter van wordt, maar dat is niet altijd zo. Stel dat jij alleen de blote eigendom erft, terwijl de vriendin van jouw oom het vruchtgebruik krijgt. Dat betekent dat je erfbelasting betaalt op een blote eigendom met een waarde van bijvoorbeeld 500.000 euro, maar je kunt er verder niets mee doen. Het vruchtgebruik ligt bij de vriendin, die de woning gebruikt als gezinswoning. Zij mag er wonen, jij moet opdraaien voor alle herstellingen en je mag het niet verkopen zolang ze leeft. Bovendien moet je 260.500 euro erfbelasting betalen.’

Klinkt vergezocht? ‘Ik krijg geregeld vragen van mensen die in zo’n situatie zijn beland. Sommigen zijn hierdoor financieel geruïneerd.’

Schuldig

Hoewel u zich vooraf kunt informeren over de implicaties van het erven van een blote eigendom, kan het soms nog veel ingewikkelder worden.

Stel: u hebt een suikertante die een vermogen van 2 miljoen euro nalaat. U controleert zorgvuldig of u de erfbelasting kunt betalen en vraagt een boedelbeschrijving aan de notaris om er zeker van te zijn dat er geen schulden zijn. Alles lijkt in orde, dus u aanvaardt de erfenis. U hebt alles gedaan zoals het hoort.

‘Toch kan het misgaan’, waarschuwt Rosseel. Plots staat de Vlaamse belastingdienst voor de deur en stelt dat u geen erfbelasting moet betalen op 2 miljoen euro, maar op 4 miljoen euro. Hoe dat kan? De belastingdienst heeft bankrekeningen onderzocht en gezien dat er in de drie jaar voor het overlijden van uw tante voor 2 miljoen euro aan cash is opgenomen.

‘Kinderloze singles zijn de melkkoe van de erfbelasting’

Rosseel: ‘In zo’n geval gaat de belastingdienst ervan uit dat de erfgenamen dat geld hebben ontvangen. Het is mogelijk dat het geld naar een minnaar of andere familieleden is gegaan, maar dat maakt niet uit. Tenzij jij kunt bewijzen dat je het geld niet hebt ontvangen – en hoe zou je dat moeten doen? – moet je alsnog de erfbelasting betalen.’

Rosseel ziet het als een van de belastingregels die dringend moeten worden aangepakt. ‘De bewijslast zou altijd bij de fiscus moeten liggen, niet bij de belastingplichtige, want die kan het tegendeel nooit bewijzen. Het principe zou moeten zijn dat iemand onschuldig is tot het tegendeel is bewezen, net als in een normale rechtsgang. Maar hier is dat omgekeerd.’

Daarom adviseert Rosseel om bij een erfenis van iemand die je minder goed kent altijd een bankonderzoek aan te vragen bij de notaris. ‘Dat is anders dan een boedelbeschrijving om te kijken of er schulden zijn. Je moet dit apart aanvragen. Met een bankonderzoek kun je nagaan of er grote cashopnames zijn geweest. Zo kun je voorkomen dat de erfbelasting je financieel ten gronde richt.’

‘De erfbelasting is helemaal niet rechtvaardig’: afschaffen dan maar?