De gasprijs is fel gedaald. Hoe snel merkt u dat aan uw energiefactuur? Moet u uw voorschotten aanpassen? En moet u nu uitkijken naar een nieuw contract voor gas en elektriciteit?
1. Is gas nu goedkoop?
De prijs van gas schommelt nu rond 60 euro per megawattuur. Dat is een forse daling vergeleken met de 350 euro die u in augustus vorig jaar moest betalen, toen Rusland ons geen gas meer leverde via de Nord Stream 1-pijpleiding. Maar is die 60 euro wel zo goedkoop?
Even chronologisch: jarenlang schommelde de gasprijs rond 20 euro per megawattuur. In september 2021 begon de gasprijs om verschillende redenen te klimmen. Er ontstond toen veel vraag naar gas omdat de economie na de coronacrisis sterk aantrok. Ook China wou meer gas. Tegelijkertijd was er minder wind en dus minder windenergie en werd het einde voorzien van de ‘vuile’ steenkoolcentrales en de ‘gevaarlijke’ nucleaire centrales in Duitsland. Dat zorgde allemaal voor een hogere gasprijs. Toen de Russische president Vladimir Poetin in februari vorig jaar begon met bombardementen op Oekraïne gaf dat nog een zeer forse opstoot.
De prijs van gas schommelt nu rond 60 euro per megawattuur. Maar is dat wel zo goedkoop?
Maar na de piek in de zomer vorig jaar kalfde de gasprijs af. De voorraden raakten bijgevuld en de winter was tot nu toe vrij mild. In december bedroeg de prijs nog 135 euro en nu dus 60 euro. Dat is minder dan in december 2021, maar wel het dubbele van de prijs in de zomer van 2021 en drie keer zoveel in vergelijking met wat we jarenlang hebben betaald. De 60 euro van vandaag is in dat opzicht nog altijd zeer prijzig.
2. Hoe zal de gasprijs evolueren?
Goede vraag en één ding staat vast: jarenlang noteerde de gasprijs zeer stabiel rond 20 euro, tegenwoordig is die zeer volatiel. De prijs gaat op en af, en daar zal niet zo snel verandering in komen. Veel zal afhangen van de oorlog in Oekraïne en of die zich uitbreidt. We moeten hoe dan ook nog minder afhankelijk worden van Russisch gas en dat kan de prijs weer de hoogte injagen.
Er zijn nog andere factoren die meespelen. Krijgen we bijvoorbeeld nog een serieuze winterprik? Dan nemen de gasvoorraden af en moet er dus weer meer reserve worden opgebouwd. Ook dat kan de prijs opdrijven. Hoe zal de economie evolueren, niet alleen in Europa maar in heel de wereld – en vooral dan China? Als bedrijven weer op volle toeren draaien, zal de vraag naar gas toenemen en zal dat voor een hogere prijs zorgen. En blijven de (Europese) consumenten hun energiebesparingen volhouden? Zal er veel wind en zon zijn, zodat alternatieve energiebronnen maximaal energie kunnen leveren?
U merkt het, er zijn heel wat factoren die de gasprijs beïnvloeden en de meeste daarvan zijn zeer onzeker. De meeste experts voorspellen dat de winter van 2023 spannender zal worden dan de winter waar we nu middenin zitten. De energieprijs zou volgende winter weleens opnieuw een stuk hoger kunnen liggen dan vandaag.
Er zijn heel wat factoren die de gasprijs beïnvloeden en de meeste daarvan zijn zeer onzeker.
Thijs Van de Graaf (UGent), expert energiebeleid en internationale politiek, zei onlangs in de krant De Tijd: ‘De prijspieken van eind augustus hadden achteraf gezien te maken met Europese bedrijven die tegen elke prijs hun voorraden wilden aanvullen. Toen bestond de vrees voor nog duurder gas. Mensen denken vaak dat die prijzen alleen lineair omhoog gaan. Nu krijg je het omgekeerde: er heerst een opluchting en er is hoop dat de prijzen blijven zakken. Maar dat is dezelfde potentiële misrekening. Het is niet omdat de prijzen zakken dat alle problemen opgelost zijn.’
De gasmarkt zal in elk geval in 2023 nog zeer onstabiel zijn. De minste vonk kan leiden tot een explosie van de gasprijs. Zoals Ivo Van Isterdael, hoofdadviseur bij de CREG, de federale organisatie die instaat voor de regulering van de elektriciteits- en aardgasmarkt in ons land, recentelijk in Knack zei: ‘Dat de gasprijs opnieuw zal stijgen is voor mij een zekerheid. Ik weet niet of die opnieuw zal pieken tot 350 euro, wat ik wel weet is dat de gasprijs nog een aantal jaren structureel hoog zal zijn. We zullen niet snel opnieuw 20 euro per megawattuur gas betalen, zoals decennialang gebruikelijk was.’
3. Zorgt de lagere gasprijs voor lagere gas- en elektriciteitsfacturen?
De gasprijs is de voorbije maanden dus sterk gedaald na de piek in de zomer van 2022. Zal u die daling merken op uw energiefactuur? Wie een vast contract heeft, betaalt de overeengekomen periode (meestal één jaar) een vaste prijs en zal dus de bewegingen van de gasprijs op de markt niet voelen. Of de gasprijs nu stijgt of daalt, een vast contract garandeert een vaste prijs voor een bepaalde tijd, afgesproken op het moment dat het contract wordt afgesloten.
Een ander verhaal zijn de variabele contracten. Die facturen evolueren wél mee met de gasprijs, dus u zult een lagere gasprijs merken. Maar u voelt de daling niet meteen en ook niet iedereen zal de daling even snel op de factuur kunnen vaststellen. Want dat hangt af van wat er in uw variabel contract werd afgesproken. Daarbij zijn drie factoren van belang.
Eén, past uw energieleverancier de prijs telkens op het eind van de maand aan of elk kwartaal? Als de gasprijs daalt, zal uw factuur sneller dalen bij een maandelijkse aanpassing, dan bij een aanpassing om de drie maanden.
Twee, op welke beurs koopt uw energieleverancier de energie aan? Gaat het om langere contracten (in het jargon forward-parameter) of volgt uw contract de prijs op de beurs voor de dag nadien (spot-parameter)? Ook dat beïnvloedt uw gasfactuur. Normaal liggen de prijzen op de spot-markten lager, maar ze zijn wel gevoeliger voor prijsschommelingen en vormen voor u een hoger risico, zeker als er veel onzekerheid heerst zoals vandaag.
Drie, welke prijsnotering wordt gevolgd in uw contract: een gemiddelde prijsnotering over meerdere dagen of de prijsnoteringen van één dag? In het laatste geval kan de factuur feller schommelen.
Het is dus niet zo eenvoudig om te zeggen of, en wanneer, en hoeveel de gasfactuur zal dalen bij een variabel contract. Wat voor u van toepassing is, vindt u in uw contract. Daar moet een driecijferige code staan, meestal voorafgegaan door een aantal letters. Wellicht ziet u ‘TTF’ staan, dat is de Nederlandse handelsbeurs die toonaangevend is voor heel Europa en waar u de evolutie van de gasprijs op de markt kunt volgen.
Het is niet zo eenvoudig om te zeggen of, en wanneer, en hoeveel de gasfactuur zal dalen bij een variabel contract.
De cijfercode is meestal 101,103 of 303. Is het eerste cijfer een 1? Dan past de prijs op uw factuur zich aan ten opzichte van de gemiddelde prijs van één voorafgaande maand. Is het eerste cijfer een 3, dan wordt de factuur aangepast op basis van de gemiddelde prijs van de drie voorgaande maanden.
Het tweede cijfer geeft aan op welke maand die indexering van het eerste cijfer is gebaseerd. Meestal is dat 0, wat wil zeggen dat de prijs van de vorige maand wordt toegepast.
Het laatste cijfer geeft aan hoelang de prijs geldt. Is dat 1, dan is het één maand, als dat een 3 is, dan is het drie maanden. Meer informatie over de variabele contracten vindt u op de site van de VREG, de Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt.
Niet alleen de prijs van gas is gedaald, ook de prijs van elektriciteit zakt; aangezien gascentrales soms worden ingeschakeld om voldoende elektriciteit op te wekken en zij dan de elektriciteitsprijs bepalen. Dus als de gasprijs zakt, zakt ook de elektriciteitsprijs. Dat is meestal zo, maar de voorbije maanden was dat niet helemaal het geval. Er bestaan namelijk twijfels over de elektriciteitsleveringen omdat er nog altijd problemen zijn bij de Franse kernreactoren, die een belangrijke rol spelen in de prijsvorming in heel West-Europa. Sommigen verwachten dat de elektriciteitsprijs de gasprijs weer nauwgezetter zal volgen als de problemen met de Franse kerncentrales van de baan zijn.
4. Moet ik mijn voorschotten aanpassen?
Of u uw voorschotten moet aanpassen hangt natuurlijk af van de huidige hoogte van uw voorschot. Werd dat bepaald op een moment dat de prijzen veel hoger stonden, en hebt u dat ondertussen nog niet verlaagd om rekening te houden met de lagere prijzen? Of hebt u de voorbije maanden veel minder verbruikt dan vooraf ingeschat? Dan kan het interessant zijn om uw voorschot nu te verlagen.
Om een goed beeld te krijgen van hoeveel uw voorschot ongeveer het best bedraagt, kunt u op de site van de VREG de V-test doen. Daarmee kunt u niet alleen alle gas- en elektriciteitscontracten vergelijken die in Vlaanderen worden aangeboden, maar ook de prijzen per maand zien. Die prijs per maand geeft u een inschatting van hoeveel uw maandelijkse voorschot zou kunnen bedragen volgens de huidige en de verwachte toekomstige prijzen.
Om een goed beeld te krijgen van hoeveel uw voorschot ongeveer het best bedraagt, kunt u op de site van de VREG de V-test doen.
Het kan zijn dat uw energieleverancier zelf voorstelt om uw voorschot te verlagen, maar u kunt ook zelf het initiatief nemen. Vaak kunt u online in het klantenportaal zelf uw voorschot verlagen, of u kunt contact opnemen met uw leverancier en een voorstel doen.
Hoe dan ook, als u te veel aan voorschotten betaalt, krijgt u dat bedrag bij de eindafrekening terug. Jaarlijks maakt uw energieleverancier een eindafrekening op aan de hand van wat werd afgesproken in uw contract en de betaalde voorschotten. Het bedrag dat u aan voorschotten betaalde kan groter zijn dan het bedrag van de eindafrekening, niet alleen omdat de gas- en elektriciteitsprijzen daalden, maar ook omdat u zelf energiezuiniger bent gaan leven. Het is dus best mogelijk dat u dan een mooie som terugkrijgt.
5. Sluit ik nu het best een nieuw energiecontract af?
Is het aangewezen om een nieuw energiecontract af te sluiten, nu de prijs van gas en elektriciteit zo sterk is gedaald? Als u denkt dat de prijs opnieuw (fors) zal stijgen, is het misschien interessant om voor een contract met een vast tarief te gaan. Dan betaalt u voor de volledig termijn van uw contract (meestal 1 jaar) steeds dezelfde prijs. U merkt dan gedurende die periode niets van de schommelingen op de markt.
Het probleem is wel dat er vandaag maar weinig contracten met vaste tarieven worden aangeboden. Alleen Luminus doet dat en de vraag is of het aangeboden vast tarief wel zo interessant is. Want de prijs van het vast tarief ligt een stuk hoger dan de marktprijs vandaag. Volgens Luminus zelf ‘betaal je voor die extra zekerheid op dit moment maandelijks 15 euro extra in vergelijking met het voordeligste variabele contract’. Misschien is het dus beter om nog even te wachten en te kijken of er straks meer contracten met lagere vaste tarieven worden aangeboden.
Is het interessant om een nieuw variabel contract af te sluiten? Misschien. Het kan zeker geen kwaad om de V-test te doen. Dan kunt u die vergelijken met uw lopend contract of met het verlengingsvoorstel dat u van uw leverancier kreeg.
Volgens de VREG is de kans dat u nu een voordeliger contract vindt in de V-test dan uw lopend contract groter dan vorig najaar. Dat is althans wat ze daar zien voor elektriciteit: de prijsformules van variabele contracten voor elektriciteit zijn in het algemeen nu interessanter dan de voorbije maanden. Voor gas ziet de VREG die evolutie (nog) niet. Het is dus aangeraden om regelmatig de V-test te doen.
Een ander contract afsluiten of overstappen naar een andere energieleverancier is eenvoudig en wordt ook uitgelegd op de site van de VREG. Als u een ander contract wilt bij uw huidige leverancier, zal die zelf alles regelen. Als u van energieleverancier wilt veranderen, moet u alleen een nieuw contract sluiten met uw nieuwe energieleverancier. Die regelt dan alles met uw oude leverancier en met de netbeheerder. Hij zorgt ervoor dat uw oude energiecontract wordt beëindigd en dat u een eindafrekening krijgt.
Kortom, het enige waarvan u eigenlijk echt werk moet maken is die V-test. Stel dat niet uit en schrijf in uw agenda dat u het over twee maanden of zo nog eens doet. Zo kunt u maximaal profiteren als de gas- en elektriciteitsprijzen nog dalen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier