Van Thillo Tower: ‘Machtigste politicus maakt het de machtigste mediabaas toch wel heel erg naar zijn zin’

‘Op Bart De Wever kan je bouwen. Toch als je Christian Van Thillo heet. Voor het nieuwe redactiegebouw van De Persgroep schrijft het Antwerps college in ijltempo een ruimtelijk uitvoeringsplan op maat’, schrijft Tom Cochez. Voor Apache reconstrueerde hij het bijzondere traject van de verwachte komst van de mediagroep naar Antwerpen.

In Antwerpen bouwt De Persgroep momenteel met man en macht aan een nieuw redactiegebouw. De Van Thillo Tower moet uitgroeien tot een nieuwe landmark in de door beton en staal verkilde Antwerpse Kievitwijk, achter het Centraal station.

De manier waarop burgemeester Bart De Wever de ruimtelijk uitvoeringsplannen versneld aanpast om tegemoet te komen aan de verzuchtingen van de mediatycoon, is helaas exemplarisch voor het huidig Antwerpse stedenbouwkundig beleid. Het feit dat het hier om Christian Van Thillo gaat, zorgt echter voor een extra dimensie.

Dat Bart De Wever er niet om verlegen zit een goede vriend een stevige duw in de rug te geven op de Antwerpse vastgoedmarkt, is intussen bekend.

Apache schreef eerder hoe projectontwikkelaar Land Invest Group, tegen het advies van de stedelijke administratie in een (hoogbouw)vergunning kreeg voor de Lins Tower aan de Tunnelplaats.

Die politieke beslissing zorgde ervoor dat De Wevers goede vriend Erik Van der Paal, zoon van Vlaams-nationalistisch mecenas Rudi Van der Paal en stille vennoot binnen Land Invest Group, flink langs de kassa kon passeren.

Op een recent debat, georganiseerd door VOKA, zei De Wever in dat verband dat hij onterecht van corruptie werd beschuldigd. De waarheid is anders. Niemand heeft De Wever ooit van corruptie beschuldigd. Er is enkel de vaststelling dat een goede vriend van hem zich behoorlijk verrijkt heeft dankzij een omstreden politieke beslissing van zijn college.

Collegebesluiten

Ook in een ander groot bouwdossier waarover Apache bericht, blijkt Bart De Wever wel zeer gewillig om tegemoet te komen aan de verzuchtingen van de bouwheer. Deze keer gaat het om Christian Van Thillo.

Als alles naar wens verloopt, opent de Van Thillo Tower begin 2019 de deuren. Het plan is om de redacties van onder meer Het Laatste Nieuws, De Morgen, Humo, Dag Allemaal en VTM Nieuws er samen te brengen onder de vleugels van een soort overkoepelende redactie: News City.

De grond waarop het nieuwe gebouw moet verrijzen, werd in 2016 voor een vast bedrag in de etalage gezet door AG Vespa, het vastgoedbedrijf van de stad. Er waren drie kandidaten. De Persgroep won de architectuurwedstrijd met een ontwerp van Crepain Binst Architecture.

Net voor de definitieve ondertekening van het contract ging de kabinetsadviseur van bevoegd schepen Rob Van de Velde (N-VA) voor Crepain Binst werken.

Kort daarna begon het collegebesluiten te regenen. Er dook immers een probleem op. Het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan voorziet dat het nieuwe bouwblok op het Kievitplein minstens voor 30 procent uit appartementen bestaat.

Maar Christian Van Thillo wil dat die appartementen plaats ruimen voor kantoren.

Wat blijkt? Nog voor de officiële bouwaanvraag door het Antwerps college werd goedgekeurd, startte het college van Bart De Wever al met het uittekenen van een nieuw ruimtelijk uitvoeringsplan.

Dat nieuwe ‘postzegelrup’ wordt volledig op maat van De Persgroep geschreven en voorziet een afwijking zodat de appartementen die in de oorspronkelijke bouwaanvraag én in het winnend ontwerp werden voorzien, kantoren kunnen worden.

De manier waarop dat gebeurt, de snelheid waarmee het gebeurt en de gehanteerde terminologie in de collegebesluiten maken zonneklaar dat het Antwerps stadsbestuur knipt als een zakmes voor Christian Van Thillo.

De timing wijst er bovendien op dat de appartementen in de Van Thillo Tower enkel werden getekend met het oog op de architectuurwedstrijd. Niet om ze ook effectief te bouwen.

Omgekeerde aanpak

Ruimtelijke uitvoeringsplannen zijn niet bedoeld om projectontwikkelaars te plezieren of om grote bouwprojecten mogelijk te maken. Er zit – in theorie althans – een duidelijke visie achter op hoe we de toekomst van onze ruimtelijke ordening zien. Vervolgens wordt nagegaan of een bepaald bouwproject in die visie past.

In dit concrete dossier wordt het verhaal echter van achter naar voren geschreven: wat zijn de specifieke wensen van Christian Van Thillo en hoe kunnen we de bestaande regels daartoe aanpassen? Niet het algemeen belang staat voorop, wel het particulier belang.

Die omgekeerde aanpak is helaas geen uitzondering en maakt Vlaanderen mee tot het ruimtelijk kerkhof dat het vandaag is. De wijze waarop het in dit dossier gebeurt, getuigt echter van een zelden geziene arrogantie. Uit de collegebesluiten spreekt niet de minste gêne. Eerder het gevoel untouchable te zijn.

En wellicht klopt dat nog ook. De kans dat de kranten van De Persgroep kritisch zullen berichten over de Van Thillo Tower mag klein geacht worden. De kans dat politici er hun mond over open zullen doen, al evenzeer. Wie wil de machtigste mediaman van het land voor het hoofd stoten aan de vooravond van de gemeenteraadsverkiezingen?

Het geeft aan dit bouwdossier een extra dimensie. De machtigste politicus van het land maakt het de machtigste mediabaas van dit land toch wel heel erg naar zijn zin.

Cliëntelisme

Aan het oude Rome danken we de term cliëntelisme: iemand ontvangt gunsten in ruil voor politieke steun.

In Rome was het de ‘cliens’ – in principe een arme plebejer – die, in ruil voor zijn aanhorigheid, speciale gunsten kreeg van een rijke patriciër.

Christian van Thillo is niet bepaald een plebejer, maar vertaald naar dit dossier kan wel de vraag worden gesteld of de voorzitter van N-VA speciale gunsten verleent aan Christian Van Thillo in ruil voor zijn politieke steun.

Dat Bart De Wever bijzondere gunsten verleent aan de baas van De Persgroep is duidelijk. Niet iedereen krijgt in ijltempo een postzegelrup op maat. Of De Wever daar in ruil politieke steun voor terugkrijgt, is een andere kwestie.

In Samenleving en Politiek deed professor Marc Swyngedouw in dat verband een opmerkelijke uitspraak:

‘De geschiedenis van het uiteenvallen van Samen heeft aangetoond dat Christian Van Thillo, die leiding geeft aan de Persgroep, de duidelijke keuze gemaakt heeft voor N-VA in Antwerpen (…) Men moet niet zwanzen. Als Dag Allemaal, Het Laatste Nieuws en De Morgen, die allemaal in de stal van de Persgroep zitten, dezelfde voorpagina brengen (de onthullingen over het ontslag van Tom Meeuws bij De Lijn op 16 januari, WV) zou het me straf lijken dat dit zonder de toestemming van Van Thillo himself zou kunnen gebeuren.’

De wijze waarop de bouw van de Van Thillo Tower versneld gestalte krijgt, helpt alleszins niet om de schijn tegen te gaan.