Op Europees niveau vinden gevoelige discussies plaats over de almacht van internetgiganten als Facebook. Regeringspartij CD&V vindt dat ons land zich onomwonden achter de ingrijpende Europese initiatieven moet scharen. N-VA is dan weer bezorgd om de vrijheid van meningsuiting.
Megaboetes, veel strenger toezicht en zelfs het verplicht opbreken van bedrijven. Margrethe Vestager, Eurocommissaris voor mededinging, presenteerde eind vorig jaar vernieuwende en verregaande voorstellen om de almacht van big tech in te dijken.
Regeringspartij CD&V schaart zich vandaag volmondig achter haar ideeën. Via een resolutie willen Kamerleden Steven Matheï, Leen Dierick en Jef Van den Bergh dat de regering-De Croo hetzelfde doet.
Waarover gaat het? Via de voorstellen van Vestager wil de Europese Commissie internetgiganten als Facebook, Google en Amazon forser reguleren. De voorgestelde regulering bestaat uit twee luiken: de Digital Markets Act (DMA) en de Digital Services Act (DSA).
Het DMA-pakket gaat vooral over de marktverstorende mechanismen van internetgiganten. Concreet gaat het om bedrijven die hun platform aanwenden om zakelijke gebruikers in contact te laten komen met consumenten – denk aan Amazon of Booking.com. De Europese Commissie noemt die grote bedrijven ‘poortwachters’.
Volgens de DMA mogen ze hun eigen diensten niet gunstiger behandelen dan andere vergelijkbare producten. Bovendien mogen poortwachters bedrijven niet beconcurreren door gebruik te maken van de gegevens van zakelijke gebruikers op hun platformen. ‘Om te voorkomen dat ze op oneerlijke wijze profiteren van hun dubbele rol’, zo stelt de tekst.
Volgen de poortwachters de nieuwe regels niet, dan dreigt een boete van maar liefst 10 procent van de omzet van het voorgaande jaar.
Het is goed dat we een stukje verantwoordelijkheid leggen bij de bedrijven zelf.
Transparantie in algoritmes
Het tweede luik is iets controversiëler. Waar de Digital Market Act vooral focust op de concurrentiepositie van big tech, behandelt de Digital Services Act wat er inhoudelijk op de platformen verschijnt.
Zo krijgen Facebook, YouTube en co. een grotere verantwoordelijkheid voor wat er online circuleert. Volgens de Commissie gaat het onder meer over ‘illegale haatzaaiende uitlatingen, terroristische boodschappen en onwettelijke discriminatoire content’.
Andere voorbeelden zijn kinderpornografie en auteursrechtelijk beschermd materiaal.
In de toekomst zou een bedrijf als Facebook de toegang tot die illegale berichten meteen moeten verwijderen, of minstens de toegang onmogelijk maken. Enkel op die manier kan het bedrijf aansprakelijkheid voor de gepubliceerde inhoud ontlopen. Zeer grote bedrijven moeten ook transparantie bieden in hun algoritmes, die meebepalen welke berichten zichtbaarder zijn voor gebruikers dan andere.
De DSA vervangt de oude Europese E-Commerce Richtlijn uit 2000. In die tekst werden online tussenpersonen nog uitdrukkelijk vrijgesteld van zo’n aansprakelijkheid. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen vatte het in december zo samen: ‘Offline regels moeten ook online gelden’.
Het nieuwe kader betekent dan ook een heuse ommezwaai voor de positie van de big tech-bedrijven. De boetes zijn navenant: tot 6 procent van de totale omzet van het voorgaande jaar.
Censuur
De voorstellen worden onder meer door veiligheidsdiensten op applaus onthaald. Zo toonde Gilles de Kerchove, EU-coördinator voor terrorismebestrijding, zich in december nog voorstander.
Maar er zijn ook vraagtekens. In eigen land zijn oppositiepartijen N-VA en Vlaams Belang sceptisch. Zij vrezen een inperking op de vrijheid van meningsuiting via online censuur.
Zo is de definitie van ‘haatzaaiende uitlatingen’ niet altijd duidelijk. Bovendien is er nog de discussie rond nepnieuws en desinformatie, waarbij de vraag rijst wie en wat beslist wat nep is en wat niet.
N-VA-fractieleider Peter De Roover zegt dat het voorstel de rechtspraak privatiseert. ‘Socialemediabedrijven krijgen de opdracht om zelf boodschappen te zuiveren. De gebruiker kan zich pas nadien tot de rechter wenden. Dat is de wereld op zijn kop’, zegt hij.
CD&V’er Steven Matheï erkent dat de discussie moeilijk is, maar hij vindt de huidige piste de meest pragmatische keuze. ‘Bij illegale boodschappen is snelheid een belangrijk aspect. Het is goed dat we een stukje verantwoordelijkheid leggen bij de bedrijven zelf.’
Lobbyen
In ieder geval betekenden de voorstellen van Vestager slechts een startschot. Ook het Europees Parlement en de lidstaten mogen hun zegje doen. De kans is groot dat de uiteindelijke teksten (die pas verwacht worden binnen 1 à 2 jaar) grondig zullen wijzigen. Niet in het minst omdat de internetgiganten op dit moment hevig lobbyen bij de Europarlementsleden om de tekst af te zwakken.
Staatssecretaris voor Digitalisering Mathieu Michel (MR) sprak zich in januari al gunstig uit over DMA en DSA. Volgens de federale CD&V-fractie mag ons land echter niet achteroverleunen. Integendeel, volgens Matheï moet België vooroplopen in de regulering. ‘Op Europese fora moet ons land trekker zijn in het reguleren van de tech-reuzen’, zegt hij. ‘Daarom vragen we de federale regering een krachtig signaal te geven door zich achter deze Europese voorstellen te scharen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
