Wat zijn de zwaktes en sterktes van de Vlaamse partijen? Welke blunders hebben ze al begaan en wie zijn hun witte konijnen? Knack lijstte het voor u op. Zo brengt u zondag 26 mei uw weloverwogen stem uit.
N-VA: komt er sleet op de succesformule?
Voorzitter?
Bart De Wever, sinds 2004.
Behaalde 314.650 voorkeurstemmen bij de federale verkiezingen in 2014.
Aantal leden?
45.462
Score?
In 2014
Europees: 26,7%
Federaal: 32,5%
Vlaams: 32,4%
In 2018
Provincieraad: 24,9%
Bij laatste peiling: 27,9%
(april 2019, VRT/De Standaard)
Slogan?
‘Veilig thuis in een welvarend Vlaanderen’
Waar ligt de lat?
Volgens aftredend Vlaams minister-president Geert Bourgeois is 30 procent nodig om incontournable te zijn. Alles daaronder betekent verlies voor de N-VA.
Sterktes?
Een regeringspartij met de panache van een oppositiepartij. En in debatten blijft Bart De Wever voor al zijn tegenstanders een maatje te groot.
Zwaktes?
De verkiezingen van oktober 2018 waren niet goed. En er zit sleet op de succesformule: de N-VA heeft de hegemonie over de agenda verloren. Ze blies de Zweedse coalitie op vanwege het VN-migratiepact, en toch werd migratie niet hét verkiezingsthema. Bovendien kon ze niet, zoals verwacht, ongehinderd oppositie voeren tegen de regering die ze net verlaten had én tegelijk pluimen op haar hoed steken voor de resultaten ervan. Wat in de regering-Michel misliep, krijgt ze dan weer wél op haar bord.
Breekpunten?
De partij is uit de regering gestapt vanwege het VN-migratiepact. Theo Francken, ex-staatssecretaris voor Asiel en Migratie, zegt alleen in een regering te willen stappen als het pact niet wordt uitgevoerd. Maar dat ligt juridisch en politiek moeilijk.
Wil niet regeren met…?
Vlaams Belang, PVDA en PS (met minstens een veto tegen PS-voorzitter Elio Di Rupo).
Hoogtepunt?
Noem een debat in Vlaanderen en N-VA slaagt erin om zich in geen tijd naar het middelpunt ervan te werken. Of het nu over onderwijs, energie of klimaat gaat. Groen-voorzitster Meyrem Almaci moest zelfs in debatten over het klimaat terrein prijsgeven aan Bart De Wever.
Blunder?
Het Mechelse N-VA-gemeenteraadslid Melikan Kucam kon een handeltje in humanitaire visa opzetten op het kabinet van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken. Uitgerekend Francken, de man die zichzelf op zijn strenge ‘maar rechtvaardige’ migratiebeleid liet voorstaan.
Witte konijnen?
Assita Kanko, Darya Safai, Michael Freilich, Jean-Marie Dedecker.
Stem op N-VA, want…
u wilt een rechts en conservatief beleid maar u vindt de rechtse vleugel van de CD&V te zwak, de ethische standpunten van Open VLD te progressief, en het anti-islamdiscours van Vlaams Belang te ranzig.
Stem niet op N-VA als…
u een begroting in evenwicht eiste toen de partij besliste om in een federale regering te stappen die alle communautaire eisen in de koelkast zou steken, u ontgoocheld bent omdat Liesbeth Homans geen te beste beurt maakte als minister, en u hoopt dat er alsnog statiegeld op blikjes en plastic komt.
CD&V: minder dan zilver is een ramp
Voorzitter?
Wouter Beke, sinds 2010. Behaalde 59.291 voorkeurstemmen bij de federale verkiezingen in 2014.
Aantal leden?
48.363
Score?
In 2014
Europees: 20,0%
Federaal: 18,6%
Vlaams: 18,6%
In 2018
Provincieraad: 19,8%
Laatste peiling: 14,7%
(april 2019, VRT/De Standaard)
Slogan?
‘De weg vooruit’. De CD&V-jongeren voeren campagne met ‘Redelijk scherp’.
Waar ligt de lat?
Afgetekend de tweede partij van Vlaanderen worden. Eindigen met brons na de Open VLD of Groen is een rampscenario. Naar huis gaan zonder medaille, wat volgens de peilingen zelfs kan, is een horrorscenario. De hoop rust op Hilde Crevits, lijsttrekker voor het Vlaams Parlement in West-Vlaanderen.
Sterktes?
Hilde Crevits, de populairste politica van Vlaanderen. En de partij staat lokaal nog altijd sterk, zo bewees ze bij de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2018.
Zwaktes?
In de federale regering zat de partij nooit echt goed in haar vel. De CD&V wilde de N-VA erbij, zodat die zich zou ‘kapotregeren’, maar niemand had het zo moeilijk met het Zweedse experiment als de christendemocraten. Vanuit Wouter Bekes ‘moedige midden’ wordt de partij ook niet altijd goed gehoord in een erg schreeuwerig debat. En dan is er nog het Arco-dossier.
Breekpunten?
De sociaal-economische hervormingen van de regering-Michel I terugdraaien is voor de CD&V onbespreekbaar.
Wil niet regeren met…?
Vlaams Belang en de PVDA.
Hoogtepunt?
Dat Kris Peeters middels de aanschaf van een kilo beuling op de Antwerpse markt de veiligheidsobsessie van Antwerps burgemeester Bart De Wever in het belachelijke trok, was een zeldzaam moment van weerbaarheid bij de CD&V.
Blunder?
Kris Peeters’ premierschap laten schieten, zodat Marianne Thyssen Eurocommissaris kon worden. Als premier was Peeters allicht niet het kneusje van de regering-Michel I geweest, en het commissariaat van Thyssen heeft niet opgeleverd wat de partij ervan had verwacht.
Wit konijn?
Jan Briers.
Stem op CD&V, want…
u gelooft dat N-VA, SP.A en Open VLD een afspraak hebben om – indien mathematisch mogelijk – de Antwerpse stadscoalitie door te trekken naar de Vlaamse regering, een gerucht dat vooral CD&V’ers verspreiden. Met Hilde Crevits hebt u het vooruitzicht op de eerste vrouwelijke minister-president van Vlaanderen.
Stem niet op CD&V als…
u vindt dat de wachtlijsten in de zorg echt eens moeten worden weggewerkt, dat Hendrik Bogaert geen lijsttrekker voor de Kamer in West-Vlaanderen had mogen worden na zijn voorstel om hoofddoeken (en andere ‘opvallende religieuze symbolen’) op straat volledig te verbieden, en er volgens u geen Europees leger hoeft te komen.
Open VLD: gewoon meedoen is de doelstelling
Voorzitter?
Gwendolyn Rutten, sinds 2012. Behaalde 60.807 voorkeurstemmen bij de Vlaamse verkiezingen in 2014.
Aantal leden?
57.840
Score?
In 2014
Europees: 20,4%
Federaal: 15,7%
Vlaams: 15,5%
In 2018
Provincieraad: 13,5%
Bij laatste peiling: 14,2%
(april 2019, VRT/De Standaard)
Slogan
‘Gewoon doen’
Waar ligt de lat?
De Open VLD mag niet onder de 15,7% van 2014 uitkomen.
Sterktes?
De Open VLD is meer dan ooit eensgezind, Gwendolyn Rutten bokst met haar partij boven haar gewicht en niemand lijkt in zo veel regeringsscenario’s mee te kunnen stappen als de liberalen.
Zwaktes?
Haar sociaal-economische standpunten, de kern van een liberale partij, worden met meer envergure verdedigd door de N-VA. Wat vroeger gold, is nu onzeker: kan de partij scoren met sterke ministers? Sven Gatz loste de hoge verwachtingen niet in, Maggie De Block verloor danig aan populariteit, Lydia Peeters blijft ondanks haar ijverige communicatie een onbekend gezicht, en wie weet waarvoor Alexander De Croo bevoegd was?
Breekpunten?
Leerplicht vanaf drie jaar, een centraal examen na het secundair onderwijs, meer lessen Nederlands en minder macht voor de onderwijskoepels.
Wil niet regeren met…?
Vlaams Belang, PVDA en PS.
Hoogtepunt?
Vincent Van Quickenborne doopte Gwendolyn Rutten ‘mirakelvoorzitter’ nadat ze de Open VLD ook in de Vlaamse regering had gemanoeuvreerd. Later maakte ze haar ambitie waar om het aantal liberale burgemeesters in centrumsteden te verdubbelen, van twee naar vier: Mathias De Clercq in Gent en Bart Tommelein in Oostende voegden zich bij Bart Somers (Mechelen) en Vincent Van Quickenborne (Kortrijk).
Blunder?
De partij moest haar belastingvoorstellen hertekenen nadat het Planbureau ze had nagerekend.
Witte konijnen?
Goedele Liekens, Alicja Gescinska, Sihame El Kaouakibi, Grete Remen, Lynn Wesenbeek, Neelie Kroes, Veli Yüksel.
Stem op Open VLD, want…
u hebt goesting om minder belastingen betalen, vindt de ‘herfederalisering’ van sommige bevoegdheden geen slecht idee en wilt dat rechten en vrijheden explicieter worden ingeschreven in de Grondwet.
Stem niet op Open VLD als…
u betwijfelt of de partij er, na twintig jaar onafgebroken in de federale regering te hebben gezeten, dit keer wél in zal slagen de belastingdruk aanzienlijk te doen dalen.
SP.A: champagne bij historisch lage score
Voorzitter?
John Crombez, sinds 2015. Behaalde 43.409 voorkeurstemmen bij de Vlaamse verkiezingen in 2014.
Aantal leden?
41.002
Score?
In 2014
Europees: 13,2%
Federaal: 14,2%
Vlaams: 14,0%
In 2018
Provincieraad: 10,3%
Bij laatste peiling: 12,7%
(april 2019, VRT/De Standaard)
Slogan?
‘Zekerheid. Voor iedereen’
Waar ligt de lat?
Met elk resultaat boven de 10 procent zal de partij opgelucht ademhalen. Dat is realistisch, maar niet bepaald ambitieus. ‘Als we op 26 mei 14 procent behalen, wordt er champagne gedronken’, zei een SP.A’er onlangs in Knack. Klinken op een evenaring van de historisch slechte uitslag in 2014, dat heet: met de moed der wanhoop.
Sterktes?
De SP.A lijkt een focus te hebben gevonden: sociaal-economische zekerheid. Zo kon de partij onder meer de schuldenindustrie en de wachtlijsten voor personen met een handicap op de agenda zetten.
Zwaktes?
De aanleg van de partij tot zelfkastijding. Crombez, die zelf aankondigde op te stappen na tegenvallende gemeenteraadsverkiezingen, is alleen nog voorzitter omdat geen andere SP.A’er de moed of zin heeft om het over te nemen. Fractieleiders Joris Vandenbroucke en Meryame Kitir zijn degelijke politici, maar kwamen zelden uit de verf.
Breekpunten?
Een minimumpensioen van 1500 euro netto, een verlaging van de btw op elektriciteit naar 6 procent en ‘zonder zorgzekerheid geen SP.A in de volgende Vlaamse regering’.
Wil niet regeren met…?
Vlaams Belang. En hoewel dat bijvoorbeeld in Antwerpen wel kan, is het volgens voorzitter Crombez ‘haast onmogelijk’ om Vlaams of federaal met de N-VA in zee te gaan.
Hoogtepunt?
Het weerwerk tegen de F-35’s, tot Crombez zichzelf in de voet schoot (zie hieronder).
Blunder?
John Crombez hield tot verbazing van partijgenoten vast aan vervalste e-mails die moesten bewijzen dat de aankoop door ons land van de F-35’s niet correct was verlopen. Het was dodelijk voor de schwung waarvoor de studiedienst van de SP.A, die stevig weerwerk bood in dat defensiedossier, had gezorgd.
Witte konijnen?
Geen grote namen, wel een hele rij jonge en relatief onbekende nieuwkomers op de lijsten. Soms zelfs op de eerste plaats, zoals Conner Rousseau (Oost-Vlaanderen) of Hannelore Goeman (Brussel).
Stem op SP.A, want…
het is volgens u de enige partij ter linkerzijde die een akkoord kan sluiten met de N-VA en zo kan wegen op het regeringsbeleid.
Stem niet op SP.A als…
u niet wilt dat uw linkse stem wordt gebruikt om een coalitie met de N-VA op de been te brengen.
Groen: overspoelt de groene golf het land?
Voorzitter?
Meyrem Almaci, sinds 2014. Behaalde 44.150 voorkeurstemmen bij de federale verkiezingen in 2014.
Aantal leden?
12.000
Score?
In 2014
Europees: 10,6%
Federaal: 8,5%
Vlaams: 8,6%
In 2018
Provincieraad: 13,1%
Laatste peiling: 14,6%
(april 2019, VRT/De Standaard)
Slogan?
‘Het kan anders’
Waar ligt de lat?
16 procent, het beste resultaat dat de groenen het voorbije half jaar hadden in de peilingen. Als ze op 26 mei niet over die lat raken – en die kans is reëel – zal dat een teleurstelling zijn.
Sterktes?
Het klimaat, de corebusiness van Groen, is een van de belangrijkste verkiezingsthema’s. En de theorie luidt dat de ‘eigenaar’ van het thema dat de campagne beheerst, de verkiezingen wint.
Zwaktes?
De groenen hadden scholieren als Anuna De Wever nodig om ‘hun’ thema écht op de agenda te krijgen. Ondertussen heeft elke andere partij ook een klimaatprogramma.
Breekpunten?
Groen heeft zich niet laten verleiden tot het formuleren van breekpunten. Maar zonder klimaatwet stappen de ecologisten wellicht niet in een regering.
Wil niet regeren met…?
Vlaams Belang.
Hoogtepunt?
De klimaatmarsen: ontegensprekelijk een bewijs dat een forser klimaatbeleid een groot draagvlak heeft. En het circulatieplan in Gent, waarvan nu zelfs de felste tegenstanders de voordelen erkennen. Dat geeft Groen krediet als beleidspartij, zonder te hoeven inboeten op beginselvastheid.
Blunder?
Het voorstel om de salariswagens af te schaffen kreeg de partij niet verkocht. Deels omdat het lastig is om voordelen af te nemen, deels omdat de groenen dat slecht verdedigden. Kristof Calvo kon in De afspraak niet antwoorden op de vraag of hij eigenaars van een salariswagen 500 euro per maand wilde ‘afpakken’.
Witte konijnen?
Bogdan Vanden Berghe, Jessika Soors, Chris Steenwegen, Catherine Verfaillie.
Stem op Groen, want…
u wilt een klimaatwet die door academici is opgesteld en u wilt zeker zijn dat áls de aarde blijft opwarmen, het niet aan België zal hebben gelegen.
Stem niet op Groen als…
u zich liever een ‘ecorealist’ noemt, u denkt dat andere partijen het klimaat ook wel zullen redden, u een salariswagens hebt en dat prima vindt.
Vlaams Belang: properder ondanks Dries?
Voorzitter?
Tom Van Grieken, sinds 2014. Behaalde 5184 voorkeurstemmen bij de federale verkiezingen in 2014.
Aantal leden?
18.404
Score?
In 2014
Europees: 6,8%
Federaal: 5,9%
Vlaams: 5,8%
In 2018
Provincieraad: 13,0%
Laatste peiling: 9,3%
(april 2019, VRT/De Standaard)
Slogan?
‘Eerst onze mensen’
Waar ligt de lat?
Pas wanneer hij de grens van 10 procent bereikt, kan Tom Van Grieken, die bij zijn aantreden een ‘kindsoldaat’ werd genoemd, zich laten decoreren.
Sterktes?
‘Ik volg Vlaams Belang over migratie. Soms haal ik inspiratie uit jullie teksten. De partij is een kanarie in de koolmijn’, liet N-VA-kopstuk Theo Francken zich ontvallen. De N-VA heeft door haar prominente migratiediscours de ruimte geschapen voor de remonte van Vlaams Belang. Onder Tom Van Grieken heeft de extreemrechtse partij zich bovendien weer een nieuw en schijnbaar glad pak aangemeten.
Zwaktes?
De toon van de partij mildert niet, en dat kan minder radicale kiezers afschrikken. Met ranzige campagnes, zoals het aanjagen van vechtfilmpjes op sociale media, blijft de geest van hardliner Filip Dewinter aanwezig. Van Grieken doet af en toe alsof dat hem stoort, maar pronkt intussen wel met Dries Van Langenhove van het aangebrande jongerenclubje Schild & Vrienden als lijsttrekker in Vlaams-Brabant.
Breekpunten?
Zonder immigratiestop stapt Vlaams Belang niet in een regering.
Wil niet regeren met…?
De vraag naar exclusieven wordt Van Grieken nooit gesteld, omdat geen enkele partij met het Vlaams Belang wil regeren.
Hoogtepunt?
‘Er is een verschil tussen theorie en theopraktijk’: de pijlen die Van Grieken afvuurde op staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) misten zelden doel, want Francken kon voor de VB-achterban nooit streng genoeg zijn.
Blunder?
Filip Dewinter die op de koffie ging bij de Syrische dictator Bashar al-Assad.
Witte konijnen?
Dries Van Langenhove, Katleen Bury.
Stem op Vlaams Belang, want…
u vindt alle andere partijen te soft rond immigratie en Theo Francken heeft u teleurgesteld.
Stem niet op Vlaams Belang als…
u waarde hecht aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
PVDA: nu of nooit voor Peter Mertens
Voorzitter?
Peter Mertens, sinds 2008. Behaalde 26.010 voorkeurstemmen bij de federale verkiezingen in 2014.
Aantal leden?
16.250
Score?
2014
Europees: 1,5%
Federaal: 2,8%
Vlaams: 2,4%
2018
Provincieraad: 3,1%
Laatste peiling: 5,9%
(april 2019, VRT/De Standaard)
Slogan?
‘Fenomenaal sociaal’
Waar ligt de lat?
Peter Mertens moet verkozen raken in de Kamer.
Sterktes?
Niemand heeft de terreinkennis van de PVDA. Bovendien spit de partij geregeld primeurs naar boven, bijvoorbeeld dat multinationals in België amper belastingen betalen. De goedlachse en -gebekte Luikenaar Raoul Hedebouw vindt aan beide zijden van de taalgrens vlot toegang tot de media.
Zwaktes?
De miljonairstaks, het paradepaardje van de PVDA, kon niet worden doorgerekend door de economen van het Planbureau. Dat zegt iets over de lichte onderbouwing van het hele programma van de partij. Ze raakt ook niet verlost van haar extremistische imago.
Breekpunten?
Een minimumpensioen van 1500 euro netto, het stopzetten van de fiscale uitzonderingen voor multinationals en het beëindigen van de ‘Europese besparingsdrift’.
Wil niet regeren met?
Vlaams Belang en N-VA.
Hoogtepunt?
PVDA’er Tom De Meester bedacht de term ‘Turteltaks’ voor de Vlaamse energieheffing van toenmalig Vlaams minister van Energie Annemie Turtelboom (Open VLD), en de PVDA vocht de heffing succesvol aan bij het Grondwettelijk Hof. Turtelboom moest opstappen, waarna haar opvolger Bart Tommelein de heffing afvoerde.
Blunder?
Twee van de vier verkozen Antwerpse gemeenteraadsleden hebben de partij ondertussen verlaten.
Witte konijnen?
Er staan 218 vakbondsmensen op de lijst, onder wie ex-SP.A’er Gaby Colebunders, bekend van Ford Genk.
Stem op PVDA, want…
u vindt de SP.A niet links genoeg, Groen een bourgeoispartij en al de rest neoliberaal.
Stem niet op PVDA als…
u in Limburg, Vlaams-Brabant, Oost- of West-Vlaanderen woont en u een ‘nuttige stem’ wilt uitbrengen: de kiesdrempel lijkt daar te hoog te zullen zijn voor de PVDA. Alleen in Antwerpen denkt de partij kans te maken op een verkozene, in de persoon van Peter Mertens. En zelfs dat is nog lang niet zeker.
Verkiezingen 2019
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
