Tom Van Grieken: ‘Wie burgemeester wil worden, kan ik een andere partijkaart aanbevelen’

Voorzitter Tom Van Grieken wil het Vlaams Belang in de markt zetten als een sociale volkspartij. Tegelijk blijft hij nuchter over de toekomstperspectieven van zijn partij. ‘Je moet een beetje gek zijn om voor Vlaams Belang te militeren.’

Het gaat niet goed met het sociale weefsel. Er zijn steeds meer langdurig zieken, de pillencultuur beleeft een hausse, de prestatiedruk op het werk kent geen grenzen meer, en intussen stuurt een roekeloos kapitalistische bankensector 55-jarigen op brugpensioen en stijgt de ziekenhuisfactuur ver boven het gemiddelde pensioen uit. Dat is alleszins de analyse van Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken, die met een nieuwe campagne zijn partij nadrukkelijk in de kijker tracht te zetten als een bovenal sociale partij.

Tom Van Grieken: ‘Natuurlijk. We betalen belastingen alsof we een Scandinavisch land zijn, en we krijgen de dienstverlening terug op niveau van een Zuid-Europees land. Er zijn weinig mensen die productiever zijn dan Vlamingen tussen hun 25 en 55, en op het einde van de rit komen ze dan te kort voor hun rusthuisfactuur en zitten we met de laagste pensioenen. Dat is het grote drama, want de werkende Vlaming uit de middenklasse heeft massaal voor N-VA gestemd.’

‘Vlaanderen betaalt twee facturen, een voor Wallonië en een voor de immigratie. Voor ons is de oplossing eenvoudig. We kunnen lagere belastingen garanderen als we eindelijk werk maken van de noden van onze Vlaamse economie, en we kunnen de sociale zekerheid in stand houden als we niet het OCMW van de wereld spelen. Die parameters staan als een huis. Nog productievere Vlamingen en nog hogere belastingen lijken ons geen optie. We moeten iets anders durven overwegen.’

Langer werken zou dus volgens uw partij niet nodig zijn als Vlaanderen de transfers naar Wallonië en die immigratiefactuur niet meer moet betalen?

Van Grieken: Je kan niet alles betalen met de transfers. Maar voor de verkiezingen waren alle partijen het erover eens dat het geen enkel effect heeft om de wettelijke pensioenleeftijd te verhogen: je moet de werkelijke pensioenleeftijd omhoog krijgen. De verkiezingen waren nog geen vierentwintig uur achter de rug, of daar ging de eerste verkiezingsbelofte al. Vlamingen zijn op Europese schaal bij de meest productieven, en dan gaan we hen nog eens langer laten werken? Dat is gewoon niet eerlijk.

De productiviteit van de werkende Vlaming is hoog, maar met de werkzaamheidsgraad is het slechter gesteld. Kan daar niet nog grotere winst geboekt worden?

Van Grieken:Als je dertig jaar lang alles hebt gegeven, is het logisch dat je het wat kalmer aan wilt doen en bijvoorbeeld naar een viervijfdestelsel wilt overschakelen. Daar heb ik alle begrip voor. Maar je hebt ook de werkloosheid onder jongeren en dat is grotendeels een geïmporteerde armoede. Bea Cantillon van de Universiteit Antwerpen heeft becijferd dat zeven op de tien leeflonen in ons land uitgekeerd worden aan mensen van niet-Belgische origine. In Brussel zelfs negen op de tien. Je hoeft geen diehard Vlaams Belanger te zijn om in te zien dat het systeem zo niet houdbaar is. Ik hoor de linkerzijde graag praten over hoe sociaal ze zijn omdat ze de sociale zekerheid in stand wil houden, maar ik zie niet in hoe je armoede aanpakt door meer armoede te importeren.

Uit die cijfers bleek wel dat het gros van die mensen geboren en getogen is in België en de Belgische nationaliteit heeft.

Van Grieken:Nog een pijnpunt. Er is in de afgelopen decennia heel kwistig omgesprongen met die nationaliteit. Dat gaat vandaag gewoon door. Het aantal nieuwe Belgen piekt, onder Francken is er een verdubbeling in vergelijking met het PS-beleid. De grenzen staan nog steeds open. Na verloop van tijd krijgen nieuwkomers de Belgische nationaliteit, maar de problemen raken intussen niet opgelost. We importeren het probleem en maken het daarna groter: dat is geen manier om aan politiek te doen.

De nieuwe campagnestijl van Vlaams Belang valt op, ook op sociale media. Jullie gebruiken op Twitter bijvoorbeeld erg veel hartjes, jullie hebben het over de warmte die jullie weer in de samenleving willen krijgen. Slim afgekeken van een andere partij op rechts?

Van Grieken:Nationalisme kan je vergelijken met de liefde die een moeder voor haar kinderen voelt. Dat hebben nationalisten voor hun volk. Je weet wel dat je volk niet perfect is maar je wilt er wel het beste voor – net zoals een moeder en haar kind. Daarom is de slogan: een hart voor eigen mensen. Sociale media lenen zich ertoe om dat met hartjes in de verf te zetten. Ik zou daar niet te veel achter zoeken, het is gewoon een leuk extraatje.

Het toont wel een zachtere manier van communiceren dan in de hoogdagen van het VB. Johan Leman, die mee de rechtszaak tegen het VB aanvuurde, zegt dat jullie partij wezenlijk veranderd is.

Van Grieken:Ik ben nog maar 31, maar wel al zestien jaar lid van de partij. In al die tijd heb ik mijn partij nooit als extreemrechts beschouwd, en ik vind niet dat onze partij in essentie is veranderd. Wij pleiten voor een sociale zekerheid die overeind blijft voor de eigen burgers, we pleiten ervoor om naar twee aparte sociale zekerheidsstelsels te evolueren, voor burgers en niet-burgers. Dat is een vrij hard standpunt, maar wel een werkbaar en eerlijk standpunt.

Het is geen kwestie van harder of zachter, maar wel van anders communiceren. Het is nu 2018 en niet 1988 – partijen evolueren in hun stijl. Wat nu als soft wordt beschouwd, werd toen misschien als hard gezien. Ik denk eigenlijk dat de problemen in de maatschappij alleen maar zijn toegenomen. Had men dertig jaar geleden maar naar ons geluisterd, dan waren de problemen niet zo groot als vandaag.

In die tijd jaar is de partijstijl fel veranderd. De harde lijn van Filip Dewinter is een beetje verdrongen door uw zachtere communicatiestijl.

Van Grieken:We zijn allebei van de Vlaams Belanglijn. Mag ik erop wijzen dat het Dewinter was die de verruimers Marie-Rose Morel en Jurgen Verstrepen binnenhaalde? De campagne met ‘Leefbaar Antwerpen’: dat is nog softer dan wat we nu doen, en dat was ook Filip Dewinter. Journalisten verbinden te snel eenvoudige conclusies aan die evolutie in onze partij. Dewinter van 2006 is niet Dewinter van 1991 en ook niet die van 2018.

Van Grieken:Ik weet niet of ik zo veel gematigder ben, en of dat überhaupt zo relevant is. Ik communiceer zoals ik ben: soms is dat hard, soms zacht. Als de boodschap maar overkomt dat wij een rechtse partij zijn met stevige migratiestandpunten, maar ook met een groot hart voor onze burgers. Dat is wat onze partij moet zijn.

U wilt af van het kille imago van uw partij?

Van Grieken:Je wordt niet actief bij het Vlaams Belang omdat het de snelste manier zou zijn om carrière te maken. Je moet een beetje gek zijn om voor Vlaams Belang te militeren. Wie burgemeester wil worden, kan ik een andere partijkaart aanbevelen. Onze mensen willen echt iets veranderen, ze zetten zich in voor het algemeen belang, voor de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen.

Het volk waarvoor dat algemeen belang geldt, wordt bij uw partij wel een stuk nauwer gedefinieerd dan bij andere partijen.

Van Grieken:Met een nieuwkomer is niks mis, zo’n mens kan het allemaal goed bedoelen. Maar onze sociale zekerheid staat onder druk omdat het niet bij die ene man of vrouw blijft, maar onder Theo Francken om tienduizenden meer dan onder de PS.

U trekt graag van leer tegen N-VA.

Van Grieken:Wij zetten ons af tegen het hele beleid van de regering, maar ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat het communautaire niet benadrukt wordt door een partij die dat communautaire nochtans in haar bloed zou moeten hebben. Als ze dat wel zou doen, zouden we de belastingen kunnen verlagen. Ik weet dat veel mensen ons verwijten dat wij als Vlaamse partij het nationalisme in extreemrechtse hoek zouden hebben gestopt. Tot daar aan toe. Ik vind het veel schadelijker dat het Vlaams-nationalisme door N-VA in een asociale hoek met verkapte belastingverhogingen wordt gestoken.

Wat zijn de doelstellingen bij de gemeenteraadsverkiezingen? Burgemeester worden is als Vlaams Belanger moeilijk, zegt u zelf.

Van Grieken:Ik doe niet aan politiek om niet aan het beleid deel te nemen. We willen dat graag doen, maar niet ten koste van alles – het kan ook vanuit de oppositie met gedoogsteun. Ons programma en onze boodschap primeren. Ik vind persoonlijk dat beloftes van veel politici aan hun kiezers nog minder waard zijn dan het pulppapier van het verkiezingsdrukwerk. Ik wil dus niet kost wat kost aan de macht komen.

We zijn vertegenwoordigd in ongeveer 120 gemeenteraden in Vlaanderen. Ik zou dat graag met twintig procent zien stijgen na de verkiezingen.

Filip Dewinter zegt dat hij een stap opzij wil zetten in Antwerpen als hij voor N-VA het probleem zou zijn voor een coalitie met Vlaams belang. Hij deed hetzelfde voorstel al in 2012 en 2016, telkens zonder succes.

Van Grieken:Telkens Filip dat zegt, reageert N-VA niet meer. Ik zie het zo: het cordon sanitaire is nog meer dan voor ons probleem voor N-VA, omdat die partij daardoor altijd gedwongen is met CD&V of centrumlinks samen te werken. Daardoor kan N-VA haar kiezers niet het beleid geven dat hen beloofd wordt. Ze werken liever samen met een Kris Peeters, die er alles aan doet om hen stokken in de wielen te steken, dan met ons een echt rechts beleid te voeren. Het is aan de N-VA om haar kiezers uit te leggen waarom een stem op de N-VA een stem op Kris Peeters gaat worden.

Ik weet nochtans dat in de lagere echelons schepenen en bestuursleden heel graag met ons zouden willen samenwerken. Maar ze mogen niet van de ivoren toren in Brussel. Dat verzet sluimert in N-VA-rangen.

Wat met de federale verkiezingen in 2019?

Van Grieken:We moeten vooruitgaan.Ik wil de banvloek breken, en de negatieve spiraal keren waar onze partij de afgelopen verkiezingen in zat. Het zijn mijn eerste verkiezingen als voorzitter, en vooruitgaan is voor ons van belang. Met hoeveel dat dan is, is ondergeschikt.

Is uw voorzitterschap dan geslaagd?

Van Grieken:Ik ken weinig voorzitterschappen die geslaagd zijn als de partij achteruit gaat, u wel? (lacht)