6800 veroordelingen. Minstens 168 miljoen euro aan dwangsommen. 3000 asielzoekers op een wachtlijst omdat het opvangnetwerk van 34.000 plaatsen compleet verzadigd is. Ruim anderhalf jaar na het begin van de opvangcrisis spreken de cijfers voor zich. ‘Die crisis is verre van afgelopen,’ zegt Thomas Willekens van ngo Vluchtelingenwerk Vlaanderen, ‘maar sluipenderwijs zijn we in een nieuw normaal beland.’
Wat is dat nieuwe normaal?
Thomas Willekens: Het opvangrecht van mannen wordt systematisch geschonden. Het beleid wil alleen opvang geven aan ‘kwetsbaren’ en daar horen alleenstaande mannen niet bij. Wat vaak gewoon niet klopt. En wat doe je met die voorrang voor ‘kwetsbaren’ op de dag dat je 5 opvangplaatsen hebt terwijl er 100 mensen voor de deur staan?
Deze week bestaat jullie juridische helpdesk voor asielzoekers één jaar. Wat doet die precies?
Willekens: We leveren al langer juridische bijstand aan de mannen die geen asielopvang krijgen van opvangdienst Fedasil. Maar er belanden zo veel mensen op straat dat we het niet meer konden bolwerken. Sinds april vorig jaar krijgen we vrijwillige hulp van advocaten van het Franstalige Bureau voor Juridische Bijstand (BJB) van Brussel en die van internationale advocatenkantoren als DLA Piper. Later kwamen de Nederlandstalige BJB’s van Brussel, Leuven en Antwerpen erbij. Een unieke samenwerking. Ondertussen is die helpdesk een essentieel informatiepunt geworden. In één jaar tijd hebben we al 5700 mensen geholpen.
De arbeidsrechtsbanken worden al een tijdje overstelpt met verzoekschriften. Zitten jullie daar mee achter?
Willekens: Een groot deel van de mensen die een veroordeling van de arbeidsrechtbank hebben afgedwongen, kwam inderdaad via ons. In het begin lukte het om hen binnen de tien dagen na de veroordeling aan opvang te helpen. Maar mannen die nu asiel aanvragen, krijgen rond augustus opvang – áls ze naar de rechtbank stappen. Wie dat niet doet, belandt onderaan op de lijst.
Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) weigert de dwangsommen te betalen omdat die volgens haar geen enkele extra opvangplaats opleveren. Daar heeft ze een punt.
Willekens: Het klopt dat die juridische procedures een grote impact hebben op de werking van Fedasil. Maar die dwangsommen zijn er met een reden. De Europese opvangrichtlijn zegt dat een land ofwel opvang moet aanbieden, ofwel een alternatief. De politiek legt gerechtelijke uitspraken gewoon naast zich neer en dat is gevaarlijk.
De lokale politici maken het De Moor niet makkelijk. Afgelopen weekend nog stuitte de operatie om honderd asielzoekers met zorgnoden onder te brengen in Grimbergen op fel protest.
Willekens: Wij viseren Nicole de Moor niet. Iedereen heeft boter op het hoofd. Vaak worden geruchten om electorale redenen opgeklopt. Uit een enquête die Fedasil onder burgemeesters hield, blijkt dat fake news de grootste moeilijkheid is bij de opening van een asielcentrum.
Afgelopen weekend bezetten actievoerders en een zeventigtal asielzoekers een kraakpand pal naast het CD&V-hoofdkwartier in de Wetstraat.
Willekens: We zijn daar niet bij betrokken, maar het is wel duidelijk dat de grens tussen actievoeren en opvangplekken zoeken diffuus is geworden. Asielzoekers grijpen elke strohalm om toch maar een dak boven het hoofd te krijgen.
Volgens het Vlaams Belang kost het asielbeleid dit jaar ruim 1 miljard euro. De partij stelt voor om bij wijze van ‘waarborg’ beslag te leggen op de bezittingen en middelen (boven 2000 euro) van asielzoekers. Als hun aanvraag rood licht krijgt, kunnen de gemaakte kosten van die ‘waarborg’ worden afgehouden.
Willekens: Wij passen voor het voorstel van de waarborg. We benaderen asielzoekers niet vanuit een kosten-batenanalyse, maar zien hen in de eerste plaats als mensen. Een groot deel wordt erkend en blijft daarna in België, dus is het logisch dat je in hen investeert.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
