Strijdlustige Wouter Beke redt voorlopig zijn vel

Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke trok goed voorbereid ten strijde tijdens zijn hoorzitting in de coronacommissie. De oppositie blijft hem op de korrel nemen, maar de CD&V-minister kan voorlopig blijven zitten. Onder meer een zak geld voor het zorgpersoneel moet daarbij helpen.

D-Day voor Wouter Beke. Zo werd zijn hoorzitting in de Vlaamse coronacommissie aangekondigd. Niet toevallig sloot de CD&V-minister van Welzijn zijn uiteenzetting af met een citaat dat Amerikaans president Franklin Roosevelt uitsprak op de échte D-Day in 1944. ‘De weg zal nog moeilijk zijn, want de vijand is sterk. Hij zal ons dwingen om in verdediging te gaan. Succes zal niet altijd volgen, maar we zullen terugvechten, opnieuw en opnieuw.’

De originele uitspraak was eigenlijk een gebed gericht tot God, maar die katholieke dimensie bleef achterwege bij de CD&V’er. Beke doelt op de strijd tegen het coronavirus, maar het citaat is evengoed een allusie op zijn persoonlijke strijd voor politiek overleven.

Want Beke heeft slagen moeten incasseren. De duizenden doden in de woonzorgcentra verbaasden Vlaanderen. Verantwoordelijk minister Beke kwam zo volop in de schijnwerpers. Steeds te laat, steeds te weinig, zo is de teneur. Oppositiepartij PVDA eist al langer zijn ontslag.

Voorbereid op virus, maar niet op dit virus

Er waren enkele rode lijnen in Bekes uitzetting voor het Vlaams Parlement, die voorzien was van enkele emotionele zijweggetjes over enkele rusthuisbezoekers. Op geen enkel moment gaf hij toe grote fouten te hebben gemaakt. ‘We waren voorbereid op een virus, maar niet op dit virus.’

Dat geldt ook voor de experts. ‘Ze zijn een belangrijk kompas geweest, maar we hebben ons collectief mispakt aan de aard en de snelheid van het virus.’

Beke maakte meermaals de vergelijking met Brussel en Wallonië. Zo sloot hij als eerste alle woonzorgcentra af en zette Vlaanderen als eerste schakelzorgcentra op.

Bovendien waren de uitbraken ‘sneller onder controle en relatief minder ernstig in Vlaanderen’, zo meldde de minister aan de hand van een slide. ‘Federaal minister van Volksgezondheid Maggie De Block is vaak gefrustreerd geweest door initiatieven van Brussel en Wallonië. En ze had gelijk.’

Margot Cloet

Een rapport van Artsen zonder Grenzen veegde Beke min of meer van tafel. Daarin was sprake van enkele schrijnende toestanden in bepaalde woonzorgcentra, zoals een stervende vrouw die al in een lijkzak werd gelegd. ‘Het was niet in alle woonzorgcentra oké’, aldus Beke. Maar hij benadrukt dat Artsen zonder Grenzen slechts in 21 van de 822 Vlaamse rusthuizen actief is geweest. Hij betreurt het beeld ‘alsof onder elk bed een lijkzak hing’.

Beke ging ook kritiek op anderen niet uit de weg. Zorgnet-Icuro-topvrouw Margot Cloet werd niet bij naam genoemd, maar moest het wel ontgelden. De enige keer dat de minister excuses formuleerde, was in het kader van de lockdown van de woonzorgcentra op 11 maart. Die werd door Cloet bepleit op diezelfde dag. ‘Maar de dag voordien had men nog aval gegeven op de genomen beslissingen om strengere regels in te voeren, maar niet af te sluiten’, aldus Beke. ‘Het was verwarrend.’

De CD&V’er wilde opnieuw kwijt dat hij al op 25 maart en de dagen daarop overleg pleegde met de koepels en vakbonden. Beke wil daarmee het beeld tegenspreken dat een rusthuizentaskforce pas op 8 april werd opgericht, na vijf vragen van Cloet en wanneer het te heet onder zijn voeten werd. ‘Om de rust te laten weerkeren had het sneller gekund. Maar in Brussel en Wallonië zijn er geen taskforces gemaakt.’

Marc Van Ranst

Een ander heet hangijzer was de geweigerde uitgestoken hand van de federale overheid. Een nota van enkele pagina’s, die dateert van eind maart, doet daarover de ronde. Federaal topambtenaar Pedro Facon en GEES-voorzitter Erika Vlieghe (UZA) herinnerden zelf in de coronacommissie aan die passage. De bottomline: federale hulp werd om een of andere reden niet aanvaard door Beke, met alle gevolgen van dien.

Maar ook die kritiek wuift de CD&V’er weg. Zo zegt hij ‘blij’ te zijn niet in een federale teststrategie te zijn gestapt. ‘Men wilde de testcapaciteit voorbehouden voor besmet personeel en voor besmette bewoners. Wij waren geen voorstander, omdat we asymptomatische bewoners wilden testen. Marc Van Ranst (KUL) en Herman Goossens (UA) waren het daarmee roerend eens’, aldus Beke.

Daarnaast was Beke ook misnoegd met het antwoord op zijn vraag om ondersteuning vanuit de ziekenhuizen. ‘Minister van Defensie Philippe Goffin kwam aanschuiven om te zeggen dat het leger zou komen helpen’, aldus Beke. ‘Maar dat was niet onze vraag.’ In elk geval was federale steun ’te hospitaalgericht’, aldus Beke. ‘De vraag was vooral: hoe kunnen we ervoor zorgen dat ziekenhuizen kunnen blijven functioneren?’

Ook een aanbod van mondmaskers vanwege federaal minister Philippe De Backer (Open VLD) werd niet meteen aanvaard. Op 21 april bood De Backer ze aan, op 25 april vroeg het kabinet-Beke meer info. Na een reminder op 4 mei, kreeg Beke op 5 mei het antwoord: er zijn er geen meer.

Over het fel bekritiseerde contactonderzoek bleef Beke op de vlakte. Er wordt aan gewerkt, aldus de minister.

Beke te laat

De oppositiepartijen blijven op de lijn van een trage en weinig empathische minister. Vlaams Belang en PVDA zijn daarbij het felst. Maar ook Groen en SP.A zijn hevig. ‘U komt altijd een beke te laat, en het is altijd iemand anders zijn schuld’, aldus Hannes Anaf (SP.A). Er wordt gevreesd dat gemaakte fouten zich opnieuw zullen herhalen. ‘Ik zie u nog altijd praten alsof er geen tweede golf aan het aanzwellen is’, dixit Celia Groothedde (Groen). De indamming van de huidige heropflakkering en de aanpak in het gevreesde najaar, zijn nieuwe lakmoesproeven.

Maar Bekes strijd voor overleving lijkt voorlopig beslecht in zijn voordeel. Er kwamen weliswaar kritische noten vanuit zijn eigen meerderheid. ‘De taskforce is te laat in gang geschoten’, prikte N-VA’er Lorin Parys. Maar de rangen zijn gesloten. ‘De oppositie wil graag uw kop. Wij willen dat u het hoofd koel houdt.’

Bovendien geniet Beke nog steeds de volle steun van zijn partij. Hij moet daarvoor wel een doortastend (en mediageniek) zorgplan op tafel leggen. Een zak geld voor het zorgpersoneel, zoals aangekondigd in zijn uiteenzetting, is daar één element in.