Stefaan Van Hecke (Groen): ‘Zonder ons was de index afgeschaft, zegt Conner Rousseau. Ik geloof dat gewoon niet’

Groen-fractievoorzitter Stefaan Van Hecke maakt zich op voor vier jaar oppositievoeren tegen de regering-De Wever. ‘Ze zitten in de verkeerde zakken.’

‘Ik geloof niet dat de meerwaardebelasting er ooit komt. En als ze er toch komt, zal ze nooit 500 miljoen euro opbrengen’, vertelt Stefaan Van Hecke. De fractieleider van Groen is niet echt onder de indruk van dé linkse trofee van de regering-De Wever, die nodig was om Vooruit te overhalen tot regeringsdeelname. Van Hecke zit sinds 2007 in de Kamer, en is daarmee een van de anciens. In principe is dit zijn laatste legislatuur, en hij bewees eerder al dat hij met parlementair werk ook vanuit de oppositie een verschil kan maken. We spreken hem in Gent na het eerste vragenuurtje van de nieuwe regering.

Stefaan Van Hecke: Sinds augustus wordt er al gediscussieerd over die meerwaardetaks onder de coalitiepartijen, en ze zijn er nog altijd niet uitgeraakt. Het is ook een heel complexe taks, maar dan heb je des te meer redenen om die helemaal uit te werken voor je ermee naar buiten komt. Jan Jambon, een N-VA-minister die absoluut geen voorstander is van die belasting, moet nu een ontwerp maken. Ik denk dat Vooruit zal meemaken wat wij ook in Vivaldi hebben gezien: het is heel moeilijk om iets gedaan te krijgen van een minister van een andere partij als die daar zelf niets in ziet.

MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez zal ook tot het laatste moment moeilijk blijven doen. Zelfs als er in Vivaldi een akkoord was gesloten in het kernkabinet, kwam hij daar nog op terug. En deze keer heeft Bouchez een geheim akkoord met de premier waar hij op kan terugvallen. Hij riep in de Kamer verontwaardigd tegen ons: denken jullie echt dat ik zo stom ben om in de media te praten over geheime afspraken? Blijkbaar is hij zo stom, ja, want dat is exact wat hij deed.

Meerwaardebelasting: waarom moeilijk als het ook makkelijk kan, zoals in andere landen?

Vooruit zal u er graag aan herinneren: zo’n meerwaardetaks hebt u er in Vivaldi niet door gekregen.

Van Hecke: Laten we ervan uitgaan dat die meerwaardebelasting echt 500 miljoen euro opbrengt: dat is een 46^e van de totale oefening van 23 miljard euro. Bij mensen die ziek of werkloos zijn of die op een andere manier in de ellende zitten, wordt 8 miljard gehaald. Deze regering zit in de verkeerde zakken. Die belasting wordt ook verkocht als eentje voor de superrijken, maar het is een deel van de middenklasse die ervoor zal betalen. Het is een vermogensbelasting die weinig geld opbrengt én niet eens de superrijken echt raakt.

Premier De Wever en zijn regering kunnen op nogal wat sympathie rekenen in de media, omdat ze de structurele hervormingen doorvoeren waar experts al heel lang om vragen. De kritiek is soms dat de regering niet snel genoeg durft te gaan, zoals in de pensioenen.

Van Hecke: Axel Ronse, de fractieleider van de N-VA, zei in het parlement dat ze dit allemaal doen voor de toekomstige generaties. In een debat van veertig uur waarin het klimaat amper of niet aan bod kwam, klonk dat heel wrang. Het is zoals De Wever die beweert Europese aanbevelingen uit te voeren, terwijl hij er ook alleen maar de dingen uitpikt die hem goed uit komen.

Trouwens, als deze regering alleen doet wat experts willen: waarom laten ze de terugverdieneffecten die ze in de begroting inschrijven dan niet narekenen door het Planbureau? Ik heb het aan de premier gevraagd, maar hij durft blijkbaar niet.

Maar u begrijpt wat ik bedoel: ook met Groen in de regering had er stevig bespaard moeten worden.

Van Hecke: Wij zijn voor structurele hervormingen, ja, maar wij zijn natuurlijk geen voorstander van elke hervorming. Waarom moet de werkloosheid per se in de tijd worden beperkt? De VDAB kan perfect vandaag al werklozen die niet genoeg hun best doen sanctioneren, en doet dat trouwens ook. Waarom moet nachtarbeid voor middernacht worden afgeschaft? Door die maatregel zullen straks ook verplegers met een nachtshift minder verdienen. Waarom moeten leerkrachten heel hard geraakt worden in hun pensioen op een moment dat we in Vlaanderen met een enorm lerarentekort zitten? Dat gaat over honderden euro’s per maand. En waarom wordt er niet alleen op de welvaartsenveloppe (doet uitkeringen en lage pensioenen elk jaar met gemiddeld 1 procent stijgen, om een minimum aan welvaart te behouden, nvdr) bespaard maar wordt die zo goed als afgeschaft? Nadat de armoede onder Vivaldi is gedaald, zullen we die nu weer zien stijgen.

Crisis in het onderwijs: ‘Vlaamse leerkrachten zijn ontzettend bang om te mislukken’

Vooruit zal zeggen: zonder ons was het nog veel erger geweest. Iedereen moet het regeerakkoord ook maar lezen om de zinnetjes te zien die de socialisten erin hebben kunnen schrijven.

Van Hecke: Conner Rousseau zegt vooral: zonder ons was de index afgeschaft, of was daar in ieder geval aan geraakt. Sorry, ik geloof dat gewoon niet. De N-VA en de MR beuken misschien op de index in, maar de CD&V en Les Engagés hadden dat ook nooit laten gebeuren. De index beschermt de laagste inkomens ook niet helemaal tegen stijgende prijzen in de supermarkt. De uitkeringen zullen er zonder de welvaartsenveloppe echt op achteruit gaan.

De socialisten kloppen zich op de borst over alles wat ze hebben tegengehouden. Ik zie ook wel de verschillen tussen de eerste onderhandelingsteksten die gelekt zijn, maar de N-VA heeft in augustus haar eigen verkiezingsprogramma als supernota op tafel gelegd. Natuurlijk zijn daar voorstellen uitgevlogen en sociale correcties aan toegevoegd, maar het eindresultaat is nog altijd een sociaal bloedbad. Socialisten die dat niet beseffen, leven in een ivoren toren en zien alleen maar wat ze hebben tegengehouden in plaats van het weinige dat ze hebben binnengehaald. Deze regering is rechtser dan de regering-Michel.

Steunt u de spoorbond die straks negen dagen wil staken?

Van Hecke: Negen dagen is wel heel veel. Net als veel progressieve mensen ga ik met de trein naar mijn werk, en wij zijn altijd het slachtoffer van zulke stakingen. Maar ik ga die bond niet veroordelen, nee.

De aangekondigde actie kan op héél weinig sympathie rekenen: ze verdedigen pensioenvoordelen die zo goed als niemand anders heeft.

Van Hecke: Ik hoop dat er nog overleg komt, maar ik begrijp de boosheid. Groen is niet tegen het harmoniseren van pensioenstelsels, maar net als de leraars wordt het spoorpersoneel deze keer wel heel hard geraakt. Ze voelen zich geviseerd. Op de NMBS wordt ook nog eens 250 miljoen euro bespaard, nadat de regering-De Croo eindelijk was begonnen met de nodige investeringen in het spoor. Ik begrijp dat het personeel zich grote zorgen maakt.

Toen de regering-Michel tien jaar geleden een pensioenhervorming doorvoerde, werd er een debat beloofd over uitzonderingen voor zware beroepen. Dat is er helaas nooit van gekomen, terwijl iedereen ziet dat er wel degelijk zware beroepen bestaan. Ik kan mij heel goed voorstellen dat treinbestuurders met hun heel onregelmatige uren en een grote verantwoordelijkheid voor alle reizigers zo’n zwaar beroep hebben. Maar zonder dat onderscheid tussen beroepen, zit iedereen nu afgunstig naar elkaar te kijken.

U verwees er zelf al naar: het klimaat is echt helemaal weg. Niet alleen uit het politieke debat, maar ook elders is er nog nauwelijks aandacht voor.

Van Hecke: Ik heb de indruk dat deze regering wraak wil nemen op de groenen, en Tinne Van der Straeten in het bijzonder. De harde manier waarop De Wever tijdens het debat naar haar uithaalde, zelfs zonder de moeite te nemen om argumenten te gebruiken, heb ik nog maar zelden gezien. Het regeerakkoord leest ook revanchistisch. De uitrol van windenergie op zee, nog los van het energie-eiland, wordt zonder echte reden met twee jaar vertraagd. De vergroening van de bedrijfswagens wordt ook uitgesteld, want hybride wagens worden langer toegestaan. Geen enkele maatregel deed de koolstofuitstoot meer dalen, en alle bedrijven wisten ondertussen goed genoeg waar ze aan toe waren, maar toch moet dat blijkbaar worden afgezwakt.
En natuurlijk willen ze twee kernreactoren nog eens met tien jaar verlengen, en zelfs een nieuwe kerncentrale bouwen. Niemand weet beter dan Tinne hoe het is om met Engie te onderhandelen: heel veel succes daarmee. Zo’n nieuwe kerncentrale bouwen duurt ongeveer twintig jaar en kost 20 miljard euro. Overal in Europa exploderen de kosten van zulke nieuwe centrales. Wie gaat dat betalen? Ik krijg er geen antwoord op. Zelfs wie geen problemen maakt van kernafval, moet toegeven dat het peperduur is om nieuwe centrales te bouwen. De premier gaat met zijn kop tegen de muur lopen.

Ik begrijp dat groenen tegen een nieuwe kerncentrale zijn. Maar jullie hebben het zelf mogelijk gemaakt om de jongste reactoren tien jaar langer open te houden. Wat is er mis mee om daar nog eens tien jaar bij te doen?

Van Hecke: Door te blijven investeren in nucleaire energie, krijgen goedkopere alternatieven geen kans. Windenergie is vandaag al de goedkoopste vorm van energie. Daar moet de focus liggen, terwijl je natuurlijk zorgt dat de energiemix goed zit. De regering-De Wever is er een van de twintigste eeuw.

De vergelijking met de regeringen van Jean-Luc Dehaene (CD&V) vindt deze ploeg vast complimenteus.

Van Hecke: Ik dacht eerder aan de jaren zeventig of tachtig, toen kernenergie ook nog alles ging oplossen. En toen vrouwen nog thuiszaten, en zeker niet in het kernkabinet. Het is een kabinet van machomannen dat ook weinig tegenstand duldt. Unia doet soms lastig? Een besparing van 25 procent. Het instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen? Nog geen besparingen, maar de regering zal al eens een audit doen om te kijken of het daar ook niet met minder geld kan. De ngo’s die N-VA liever kwijt dan rijk is? Een besparing van een kwart op ontwikkelingssamenwerking, en giften van burgers worden nog maar 30 in plaats van 45 procent fiscaal aftrekbaar. Dat is een echte pestmaatregel.

Petra De Sutter kondigde onlangs aan dat ze rector van de UGent wil worden. Tot die verkiezing blijft ze in het parlement zitten. Was het niet eervoller geweest als ze nu al was opgestapt uit de politiek?

Van Hecke: Ze zal voor ons de commissies gezondheidszorg en sociale zaken opvolgen. Over die thema’s is ze trouwens ook al tussenbeide gekomen in het debat. Als ze haar werk goed doet, zie ik niet in waarom ze al vroeger weg moet gaan.

‘Petra De Sutter heeft geen vechtersmentaliteit. Maar wie bij Groen wél?’

Het is een wat sneu einde voor iemand die in de campagne vorig jaar nog een fenomeen was.

Van Hecke: Groen mag heel blij zijn dat Petra zich tien jaar lang wilde engageren in onze partij. Wij hebben vorig jaar de derde beste uitslag uit onze geschiedenis behaald, ook al kwamen we uit een moeilijke regeringsdeelname. We hebben standgehouden, en dat hebben we ook aan haar te danken.

Tot slot: zit u als parlementslid liever in de meerderheid of de oppositie?

Van Hecke: (kijkt even naar zijn woordvoerder, lachend) Ik weet niet of ik dat mag zeggen, maar ik zit het liefst in de oppositie. Ik voelde mij gekooid in de meerderheid, ik had niet de vrijheid om de voorstellen te doen die ik wilde. Ook in de oppositie slaag ik er trouwens in om wetsvoorstellen goedgekeurd te krijgen. In de meerderheid lukt dat natuurlijk makkelijker, en ik heb fantastisch werk kunnen doen, maar daartegenover stond altijd weer het meerderheidsoverleg.

Elke week komen de parlementsleden van de meerderheid samen, en elke week lag dezelfde partij dwars: de MR. Bouchez blokkeerde heel vaak zonder te zeggen wat hij wél wilde, waardoor het zelfs onmogelijk was om een compromis te vinden. Zijn parlementsleden deden braafjes wat hen net daarvoor via de telefoon was opgedragen. Ik herinner mij weken waar ik tegen dinsdagmiddag al meer dan zes uur meerderheidsoverleg achter de rug had. Heel blij dat ik daarvan verlost ben.