5000 brochures over salafisme: die zal de Staatsveiligheid de komende weken verdelen onder politiediensten, parketten, gemeentebesturen, OCMW’s, universiteiten, gevangenissen en jeugdinstellingen. De inlichtingendienst wil het grote publiek sensibiliseren rond de dreiging die van de radicale stroming uitgaat.
‘Het aantal salafistische groeperingen en initiatieven in ons land neemt langzaam maar zeker toe en de invloed van het salafisme groeit. Dit kan op termijn tot maatschappelijke problemen leiden, omdat het gaat om een islamitische leer die vijandig staat tegenover een aantal westerse en democratische waarden.’ Dat schrijft de Staatsveiligheid in een nieuwe brochure bestemd voor het grote publiek. Met de publicatie wil de dienst een ‘genuanceerd beeld’ geven van een fenomeen ‘dat de samenleving bedreigt in haar fundamentele rechten en vrijheden en in haar democratische waarden’. Hij wil ook de rol benadrukken die de moslimgemeenschap zelf speelt in de aanpak van salafisme. Zo’n publiek document is vrij uitzonderlijk voor de Belgische Staatsveiligheid: na eerdere brochures over haar eigen werking, economische spionage en proliferatie is dit pas haar vierde brochure in 183 jaar.
Een Marokkaanse prediker riep in België op om niet te stoppen voor rode lichten, want u0022in de tijd van de profeet bestonden die nietu0022.
Parallelle wereld
Wat is salafisme precies? De essentie van de salafistische leer is een terugkeer naar de geloofsbeleving van de eerste drie generaties moslims, die wordt beschouwd als de enige authentieke en geldige geloofsbeleving. ‘Salafisten menen dat enkel een terugkeer naar de “originele” islam de glorie van de eerste eeuwen kan herstellen en kan leiden tot de oprichting van een islamitische staat beheerd door een strikte shariawetgeving’, aldus de brochure. Is dat problematisch? Johan Leman van vzw Foyer in Molenbeek vergeleek salafisten ooit met de amish in Amerika, maar die vergelijking gaat volgens de Staatsveiligheid niet op. ‘Salafisten leven weliswaar net als de amish afgescheiden in een parallelle wereld, maar ze zijn intolerant én gekant tegen de democratie’, lichten de auteurs van de brochure, twee analisten van de Staatsveiligheid, toe in een gesprek met Knack. ‘Dat kan ver gaan. Zo was er eens een Marokkaanse prediker die in België opriep om niet te stoppen voor rode lichten, want “in de tijd van de profeet bestonden die niet”.’
Belangrijke nuance: ‘Hoewel het salafisme zeer zichtbaar is, ongetwijfeld als gevolg van zijn sterk activistische inslag, blijft het een marginaal fenomeen.’ In de brochure spreekt de Staatsveiligheid van ‘enkele duizenden’ salafisten in België, op een totaal van 600.000 tot 700.000 moslims. De analisten geven toe dat het om een schatting gaat. ‘Die is onder meer gebaseerd op het aantal bezoekers van salafistische moskeeën, boekhandels, websites, vzw’s, sportzalen en opleidingscentra.’ Een belangrijke vaststelling is wel dat het probleem groeit. ‘Sinds de jaren negentig stellen we de verankering van salafisme in de Belgische maatschappij vast. Was het aanvankelijk een grootstedelijk fenomeen, dan zien we het nu opduiken tot in de kleinste steden en dorpen. Dat komt onder meer door de verspreiding via het internet, maar je hebt ook rondtrekkende predikers, en er is de ad-hocverspreiding via bijvoorbeeld gymclubs. Ook Sharia4Belgium heeft een belangrijke rol gespeeld.’
Sommigen vinden het hun volste recht om individuen die ze als ongelovigen bestempelen te bestelen. Dat is ‘oorlogsbuit’
Alain Winants, de vorige baas van de Staatsveiligheid, waarschuwde acht jaar geleden in interviews al herhaaldelijk voor het opkomende salafisme. Hij noemde het zelfs de grootste bedreiging voor België. De analisten: ‘Sindsdien is de zichtbaarheid ervan alleen maar toegenomen. We merken maatschappelijke spanningen, op de werkvloer, in ziekenhuizen en in het onderwijs. De dreiging waar Winants destijds voor waarschuwde, is sindsdien concreter geworden.’
In een vertrouwelijk rapport van 71 pagina’s wees het Orgaan voor de Coördinatie en de Analyse van de Dreiging (OCAD) beleidsmakers eind 2016 al op de rol van het ‘wahabitische, salafistische missioneringsapparaat’. In februari 2017 lekte het rapport uit in De Standaard. ‘Salafisme rukt op in België’, kopte de krant toen. Net op dat moment bracht de huidige Staatsveiligheid-baas Jaak Raes een bezoek aan Riyad, de hoofstad van Saudi-Arabië. Met de minister van Binnenlandse Zaken maakte hij er werkafspraken over de strijd tegen terrorisme.
‘Middeleeuwse praktijken’
De Staatsveiligheid onderscheidt drie stromingen: het wetenschappelijke, het politieke en het jihadistische salafisme. De eerste stroming beschouwt prediken als het voornaamste instrument om de ideologie te verspreiden. De tweede, die in België beperkt aanwezig is, neemt deel aan politieke partijen en doet aan lobbying. Voor de aanhangers van het jihadistische salafisme, ten slotte, zijn geweld en gewapende strijd legitieme middelen – denk aan de Syriëstrijders. ‘Enkele honderden’ Belgische salafisten steunen volgens de Staatsveiligheid ‘openlijk of in gesloten kring de jihadistische groeperingen en hun daden’.
Op korte termijn vormt de derde stroming de grootste dreiging. Op middellange en lange termijn vormen ook het wetenschappelijke en het politieke salafisme volgens de inlichtingendienst een bedreiging voor ons land.
De Staatsveiligheid wijst in dat verband onder meer op de ‘intolerante interpretatie van de religie’ en ‘het verwerpen van de legitimiteit van het Belgische recht tegenover de sharia’. Dat zou een ‘onmiskenbaar gevaar’ vormen voor de democratische en grondwettelijke orde, waarbij de autoriteit van de staat niet meer erkend wordt. Een andere factor is ‘de extreem conservatieve visie op de rol van de vrouw’. En dan heeft de Staatsveiligheid het niet over de populaire Nederlandse rapper Boef, die onlangs feestvierende dames ‘ kechs‘ (‘hoeren’) noemde. De analisten: ‘Boef? Stoerdoenerij. Het heeft niets met salafisme te maken. Muziek is verboden voor salafisten, en bij vrouwen in de auto stappen is al helemaal not done.’
De Staatsveiligheid wijst in dat verband onder meer op de ‘intolerante interpretatie van de religie’ en ‘het verwerpen van de legitimiteit van het Belgische recht tegenover de sharia’
In haar brochure somt de Staatsveiligheid tal van voorbeelden op van ‘problematische salafistische praktijken’. Een bloemlezing. Om sociale conflicten op te lossen, richten salafisten zich tot islamitische rechters, in plaats van een beroep op justitie te doen. Tijdens verkiezingen verspreiden militanten brochures die moslims gebieden niet te gaan stemmen. Mannen verplichten hun echtgenote en dochters om thuis te blijven en in het openbaar een nikab te dragen. Medische onderzoeken door mannelijke artsen mogen niet. Salafisten roepen op om geen relaties te onderhouden met joden, sjiieten, christenen of andersdenkenden. Sommigen vinden het hun volste recht om individuen die ze als ongelovigen bestempelen te bestelen. Dat is ‘oorlogsbuit’.
Verder wijst de Staatsveiligheid op thuisonderwijs door salafistische ouders, wat sociale polarisering in de hand zou werken en integratie afremmen. En tot slot is er nog de ‘profetische geneeskunde’, die gebruikmaakt van ‘middeleeuwse praktijken’ zoals magie, tovenarij en uitdrijvingsrituelen. ‘Deze gebruiken doen denken aan folterpraktijken en gaan terug op het exorcisme. Het gaat om een onwettige beoefening van de geneeskunde, die in België al verschillende dodelijke slachtoffers heeft gemaakt.’ Al die voorbeelden gelden uiteraard niet voor alle salafisten in België, maar tonen wel het mogelijk problematische karakter van hun stroming aan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
