SpeakxOut-oprichter Malika Zerkouni: ‘Ik moedig mijn drie zonen aan om zo veel mogelijk te twijfelen’

‘Ik heb mijn ouders al op heel jonge leeftijd verloren’, vertelt Malika Zerkouni. ‘Mijn moeder verdween door een scheiding uit mijn leven en mijn vader stierf toen ik vijf was. Als jong meisje hunkerde ik naar bevestiging en ouderliefde, maar ik kreeg die niet. Intussen werd ik groot in een heel traditioneel milieu. Ik moest zwijgen, luisteren en vooral niet te veel vragen stellen. Twijfelen was verboden. In die tijd dacht ik dat volwassenen altijd gelijk hadden. Ik legde me neer bij wat ze zeiden, omdat ik graag gezien wilde worden.

‘Mijn toekomst lag vast: trouwen, een gezin stichten en een gehoorzame jonge vrouw worden. Ook over het geloof hoorde ik: “Het is zo en niet anders.” Wie dat niet volgde, werd uitgespuwd als ongelovige. Er was een grote sociale druk en controle: zeker als meisje mocht je geen misstap begaan of je was de schande van de familie. En maagd blijven tot aan het huwelijk, dat was misschien nog het allerbelangrijkste. Ik herinner me dat ik mijn eerste menstruatie kreeg vlak na een turnles. Ik was compleet in paniek. Ben ik nu ontmaagd omdat ik over de bok ben gesprongen? Wat nu? Helaas kon ik daar met niemand over praten. Het was vies en ongepast om daar vragen over te stellen. Ik had veel twijfels, maar onderdrukte ze.’

Ik moest zwijgen, luisteren en vooral niet te veel vragen stellen. Twijfelen was verboden.

Wanneer is dat veranderd?

Malika Zerkouni: Toen ik Madonna ontdekte. Like a Virgin: ik danste met haar mee en had een poster op mijn kamer hangen. Die werd kapotgescheurd, maar ik was niet meer te stuiten. Ook in boekjes als Cosmopolitan las ik stiekem over relaties en seksualiteit. Dat heeft mijn wereld geopend en me doen beseffen: ik wil niet in het gareel lopen. Natuurlijk was er ook die ene leraar of stagementor die wél in mij geloofde. Op mijn achttiende had ik al een diploma en werk. Ik kon op mijn eigen benen staan en ontdekte hoe belangrijk vrijheid voor me is: mijn eigen pad bewandelen, een eigen mening hebben, ‘nee’ durven te zeggen, kiezen met wie ik trouw of gewoon helemaal niet trouwen.

Hoe belangrijk is twijfelen voor u?

Zerkouni: Heel belangrijk. Ik moedig ook anderen aan om dat te doen. De voorbije jaren heb ik gemerkt hoeveel jongeren zich in mijn verhaal herkenden. Daarom hebben we tijdens de lockdown de jongerenbeweging SpeakxOut opgericht. Het zijn allemaal tieners en twintigers die niet in de slachtofferrol willen kruipen, maar zelf willen meedenken over het beleid: waarom jongeren die hier geboren zijn nog altijd worstelen met hun identiteit. Of waarom het integratiebeleid gefaald heeft. Ik moedig ook mijn drie zonen aan om zo veel mogelijk te twijfelen. Ze moeten zélf leren nadenken over de keuzes die ze maken. Misschien zullen het later niet altijd de juiste blijken, maar daar kunnen ze alleen maar uit leren. Ook over het geloof moeten ze hun mening vormen: het is niet omdat een imam iets zegt dat het ook waar is. Ze moeten voor zichzelf kunnen uitmaken: dit is wie ik ben en waar ik in geloof.