Geen remgeld meer bij de dokter of de tandarts, en geen belastingen meer op erfenissen tot 250.000 euro. Zijn de voorstellen van het voorbije SP.A-congres haalbaar en wenselijk? Knack vroeg het aan Wim Van Lancker, professor sociaal werk en sociaal beleid aan het Centrum voor Sociologisch Onderzoek (KU Leuven).
1. Wat te denken van de algemene afschaffing van remgeld voor een bezoek bij dokter of tandarts?
Een goed principe, want betaalbaarheidsproblemen zijn een rem voor eerstelijnshulp. Maar moet dit wel voor iedereen? In een eerste fase zou je kunnen mikken op een hervorming van het derdebetalersysteem, dat mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming in gezondheidszorg alleen remgeld laat betalen – vaak gereduceerd tot één of anderhalve euro. Nu schiet dat systeem het doel vaak voorbij. Het sterke vermoeden leeft dat er best wat ‘onderverbruik’ bestaat: mensen weten vaak niet waar ze recht op hebben én niet alle dokters zitten in het systeem.
2. Wat is de oplossing?
Verplicht artsen in de derdebetalersregeling te stappen. Dat zal veel protest opwekken bij artsensyndicaten, maar zo voer je wel gezondheidszorgbeleid op maat.
Het SP.A-voorstel gaat het best samen met een inperking van de vrijheid om zelf een arts te kiezen.
3. Zet gratis doktersbezoek de deur open naar overconsumptie?
Nee. Het voorschrijfgedrag van artsen en het feit dat Belgen veel vrijheid hebben om zelf hun artsen te kiezen, van huisarts tot specialist, zijn veel bepalender. Het SP.A-voorstel gaat wel het best samen met een inperking van die vrijheid, zoals in de wijkgezondheidscentra. Je betaalt er een forfaitair bedrag per maand of per jaar en dus niet per doktersbezoek, maar je moet wel bij een vaste arts gaan. Minder keuze, maar ook minder kosten. Die fundamentele keuze moeten we maken.
4. De SP.A bepleit een belastingvrije som van 250.000 euro bij erfenissen. Een goed idee?
Het is een beetje raar. Het gemiddelde nettovermogen van de Belg is 142.000 euro per persoon. Erg weinig mensen hebben 250.000 euro te geef, laat staan per kind. Dus de SP.A schaft de facto de erfbelasting af, terwijl dat de meest rechtvaardige belasting is van allemaal: wie krijgt, heeft gewoon geluk. Armen erven niet, of het zijn schulden. Erfenissen spelen een grote rol in het in stand houden van ongelijkheid.
5. De SP.A zegt: het wordt rechtvaardiger, en we gaan achterpoortjes sluiten.
Ik zie de link niet. Je kunt toch een progressieve belasting behouden waarbij iedereen proportioneel bijdraagt en tegelijk de achterpoortjes sluiten? De SP.A zet nu net druk op het rechtvaardigheidsgevoel. Nu betaalt bijna iederéén erfbelasting, in haar voorstel hoeft dat pas vanaf 250.000 euro. Dat zal wrevel geven.
