Waarover is schrijfster Saskia De Coster van gedachte veranderd?
In de rubriek Durf Twijfelen vraagt Knack elke week naar de twijfels van bekende mensen. Alle afleveringen op Knack.be/durftwijfelen
‘Als kind had ik zeer verheven gedachten over het leven: dat was voor mij heilig’, zegt Saskia De Coster. ‘Ik kon bijvoorbeeld geen eieren eten, omdat ik die beschouwde als de kern van het leven. Net als veel kinderen vreesde ik ook dat er misschien een kuikentje in zou zitten en dat ik dan onbewust het begin van het leven zou opeten. Logischerwijs was ik dus enorm gekant tegen abortus: nieuw leven mocht je niet doden. Mijn katholieke achtergrond speelde natuurlijk een rol: ik ging elke week met mijn ouders naar de kerk en kon daar sterk in opgaan.
‘In 1990 kantelde alles, dankzij de minikoningskwestie: koning Boudewijn wilde het wetsvoorstel rond de legalisering van abortus niet ondertekenen wegens een ernstig gewetensprobleem. Er is toen een hele constructie uitgedacht, waarbij werd bepaald dat de koning “tijdelijk niet in de mogelijkheid was om te regeren”. Dat pragmatisme zette mij als veertienjarige enorm aan het denken. Ik hield ervan om daarover te discussiëren. En weerwerk scherpte me alleen maar aan.
Contraceptie voor mannen lijkt me al een goede eerste stap.
‘De strikt religieuze visie op de onschendbaarheid van het leven is veel te romantisch en abstract. Daar zie ik een parallel met schrijven: net zoals één letter nog geen zin is, is een embryo van enkele weken nog geen kind. Dat is een denkfout, een vorm van wishful thinking. Bovendien kan abortus net een manier zijn om de rechten van een kind te beschermen: als de omstandigheden extreem moeilijk zijn, is kiezen voor abortus een vorm van verantwoordelijkheid nemen. Je bespaart een kind dan een leven dat niet menswaardig is. Tegenstanders roepen dat je moet “kiezen voor het leven”, maar zij zullen niet voor die kinderen zorgen.
‘Ook mannen zouden veel meer bij dit debat betrokken moeten worden én hun verantwoordelijkheid nemen. Contraceptie voor mannen lijkt me al een goede eerste stap.’
Hoe kijkt u naar het huidige abortusdebat in de Verenigde Staten?
SASKIA DE COSTER: Wat me vooral frustreert, is de weigering om door te denken en door te praten. Wie nooit twijfelt en star bij zijn standpunt blijft, komt niet vooruit. En het tragische is dat veel van die prolifeactivisten het wél prima vinden dat iedereen zomaar een wapen kan kopen. Daartegen hoeven hun kinderen dan niet beschermd te worden.
Moet de Belgische abortuswet minder streng worden?
DE COSTER: Daar ben ik nog niet helemaal uit. Ik denk dat we vooral naar de dagelijkse realiteit moeten kijken, in plaats van vast te houden aan abstracte ideeën. In ethische kwesties zijn dogma’s gevaarlijk: weinig regels zijn absoluut houdbaar, onder alle omstandigheden. Al vind ik ook niet dat je abortus mag banaliseren. Het blijft ingrijpend.
Twijfelt u vaak?
DE COSTER: Absoluut. Gerard Reve verwoordde dat heel mooi: ‘Eigenlijk geloof ik niets, en twijfel ik aan alles, zelfs aan U.’ Twijfel is een goede plek om te vertoeven. Het enige waar ik niet aan twijfel, is dat ik moet schrijven.
