Na het schandaal rond Samusocial is politicoloog Carl Devos bijzonder scherp voor Brussels burgemeester Yvan Mayeur en een hele generatie PS’ers. ‘De positie van Elio Di Rupo is niet langer houdbaar.’
De onthullingen rond zitpenningen bij daklozenorganisatie Samusocial kosten Brussels burgemeester Yvan Mayeur (PS) zijn sjerp. Zoveel lijkt zeker, nadat de afgelopen uren figuren uit zowat alle partijen – zijn eigen PS incluis – zijn ontslag vroegen. Na de schandalen bij de intercommunale Publifin is dit een nieuw zelfverrijkingsverhaal dat de kop opsteekt bij de Franstalige socialisten, twaalf jaar nadat voorzitter Elio Di Rupo aankondigde genoeg te hebben van de parvenus in zijn partij. Politicoloog Carl Devos (UGent) ziet in de ontwikkelingen het zoveelste failliet van de PS.
De oude politieke cultuur lijkt maar niet weg te krijgen.
Carl Devos:‘Dit is een zeer grote crisis voor de PS, zo kort na de Publfin-affaire. Vroeger bleven de problemen beperkt tot kleinere kringen in Luik en Charleroi, maar nu is de crisis tot in Brussel en tot bij Laurette Onkelinx geraakt. En vooral: het is de zoveelste keer dat Elio Di Rupo achter de feiten aanholt, en het gaat van kwaad naar erger. Dit is zowat het ergste dat een socialist kan doen, geld opnemen dat bedoeld was voor de aller-allerzwaksten in de samenleving. Niet zomaar een klein bedrag ook. Lager dan dit kan je bijna niet vallen als socialist.
Dit is zowat het ergste dat een socialist kan doen, geld opnemen dat bedoeld was voor de aller-allerzwaksten in de samenleving.
‘Met Laurette Onkelinx krijg je nog een extra dimensie: zij eist voor de camera’s de grootst mogelijke transparantie en tegelijk is het haar partner die via zijn advocatenbureau probeert die transparantie juridisch te blokkeren. Dat krijg je gewoon niet meer uitgelegd. De basis van de PS maakte de afgelopen weken al duidelijk dat de schoonmaakoperatie niet snel genoeg gaat, en nu krijg je deze saga in Brussel. Voor de partij zal dit zeer verregaande gevolgen kunnen hebben.’
Nochtans moest Mayeur voor de PS een wissel van de wacht voorstellen.
Devos: ‘Mayeur was er gekomen als de man van de nieuwe PS, die een frisse wind door de stad zou laten waaien. Er was het gevoel dat de oude politieke cultuur van de Thielemansen en Picqués uitgespeeld was en dat alles nu anders en beter zou gaan. Wel, die oude praktijken zijn nooit verdwenen. Ze zijn verder gezet in nota bene Samusocial, de allerlaatste plek waar je het zou mogen doen. Je mag het natuurlijk nooit doen, maar zeker daar niet.’
Elio Di Rupo lijkt intussen onzichtbaar.
Devos: ‘De voorbije dagen is vooral gebleken dat de PS nooit levert. Keer op keer zegt de partij dat er schoon schip gemaakt wordt, maar net zoals bij Publifin hollen ze achter de feiten aan. Hun eigen basis vertrouwt de top niet meer. Di Rupo lijdt als voorzitter de zoveelste nederlaag. Het is al zo vaak gezegd: hij is een miscast als voorzitter, en dat blijk nu nog maar eens. Na Publifin was hij als het ware het spiegelbeeld van John Crombez, die met SP.A de leiding nam en strenger was dan de anderen. Ze legden zichzelf regels op die verder ging dan decretaal of wettelijk nodig is. Di Rupo draaide het om en vroeg zich luidop af waarom PS’ers voor zichzelf strenger moesten zijn dan al de rest – dat was de slechtst mogelijke reactie.
Mayeur was ofwel zeer naïef, ofwel zeer arrogant
‘Hij slaagt er gewoon niet in zijn partij een smoel te geven of een volwaardig alternatief te bieden voor de regering-Michel. Hij wordt steeds weer geassocieerd met het beleid dat hij als premier voerde – daar zaten ook besparingen in de sociale zekerheid in, verstrenging van de werkloosheidsuitkering en van de pensioenen. Di Rupo is de zwakke voorzitter die telkens opnieuw moet vaststellen dat zijn stoer aangekondigde opruimoperatie mislukt. Dit is niet alleen voor Mayeur en de PS in Brussel een zwarte dag, ook de positie van de PS-voorzitter is niet langer houdbaar.’
Met andere woorden: Di Rupo moet opstappen?
Devos: ‘Absoluut. Het moment om het te doen is gekomen. Als hij nog langer wacht, zit je stilaan veel te dicht bij de verkiezingen. Dit is voor de partij het moment waarop de verkiezingen in 2018 en 2019 reddeloos verloren gaan, ofwel het moment waarop nog een soort hersteloperatie mogelijk is. Maar als de PS het tij nog wil keren, zal het dringend moeten gebeuren. Met een figuur als Di Rupo zal dat niet meer lukken.’
Na Publifin overvleugelde de PTB de PS in de peilingen. Nu zal de PS opnieuw kiezers zien vertrekken.
Devos: ‘Je zou voor minder vertrekken. Alles wat er nu gebeurt, kan je maar op een manier lezen. Kijk naar de reacties in de vakbond, waar men zelfs twijfelde om afstand te nemen van de PS en de socialisten niet uit te nodigen voor het congres. Tegelijk voelen de vakbonden met Groen en PTB nieuwe linkse spelers op het terrein komen, waarmee ze misschien wel een relatie willen opbouwen. Dat zijn tekenen aan de wand.
Di Rupo is de zwakke voorzitter die telkens moet vaststellen dat zijn stoer aangekondigde opruimoperatie mislukt.
‘De PTB heeft de wind in de zeilen, en die zal nu alleen maar harder waaien. Dat kan verregaande gevolgen hebben, kijk maar naar de implosie van de socialistische partij in Frankrijk. Ik weet niet of het bij ons zo’n vaart zal lopen, maar de gevolgen op het politieke vlak in Franstalig België, en bijgevolg ook op het federale niveau, kunnen wél zeer groot zijn.’
Wordt er vandaag champagne ontkurkt bij N-VA? Zij willen niks liever dan een PS waar ze nooit meer mee hoeven te regeren, en de PS maakt zichzelf kapot.
Devos: ‘Die champagneflessen blijven beter nog even gesloten, ik denk dat N-VA vooral zeer ongerust moet zijn. De PS zal niet gedecimeerd worden naar pakweg zeven procent. Je zal wel een fors verzwakte PS krijgen, en een fel versterkte PTB. Dan krijg je een situatie zoals bij ons vroeger met het Vlaams Belang: die partij knipt heel veel zetels uit het formatiespel weg, waardoor je in Wallonië wel eens een onvermijdelijke zogenaamde ‘grote coalitie’ kan krijgen.
‘De PS is dan wel zwaar verzwakt, maar cdH is evenmin niet in goeie doen en Ecolo is ook niet direct aan een fantastische periode bezig. PTB kan wel eens zo groot worden dat, als je er niet mee wil besturen, de PS in Franstalig België incontournable wordt. Dan zit de partij opeens ook weer aan de federale onderhandelingstafel. Ik denk niet dat dit goed nieuws is voor de N-VA. Bij de MR hebben ze namelijk ook niet veel zin meer om nog als enige Franstalige partij in de regering te stappen.’
De MR krijgt wel eens het verwijt een federale regering te leiden die de Vlaamse partijen op hun wenken bedient.
De MR heeft al twee excellenties vervangen, en van hun ministers van Begroting en Pensioenen vraagt iedereen zich af wat die in ’s hemelsnaam de hele dag doen.
Devos: ‘Klopt. Bij de MR knallen de kurken vandaag wel, omdat de PS weer in beeld komt, maar intussen is de Kazakh-affaire ook geen goeie zaak voor hen. Minister Marie-Christine Marghem (MR) maakt bovendien de ene fout na de andere. De MR heeft trouwens al twee excellenties vervangen, en van hun ministers van Begroting en Pensioenen vraagt iedereen zich af wat die in ’s hemelsnaam de hele dag doen. MR is federaal geen fantastisch parcours aan het rijden, en zal geen tweede keer als enige Franstalige partij op de boot springen. Als ze er dan eentje mee aan boord nemen, zal het de PS zijn.’
Terug naar Brussel: wordt de politieke carrière van Mayeur vandaag ten grave gedragen?
Devos: ‘Het is nog te vroeg om dat te zeggen, we hebben wel al wat comeback kids gezien. Als de man nu een tijdje verdwijnt, ontluist en dan terugkeert, is er wel nog wat mogelijk. Maar Mayeur ligt wel vaker onder vuur. Herinner je de vileine discussie na de aanslagen in Brussel, over de extreemrechtse troepen die Vlaanderen zogezegd in Brussel had laten marcheren. Of zijn weigering om naar een conferentie te komen met andere burgemeesters omdat Jambon die had georganiseerd. Over Mayeur de provocateur zijn er al veel scherpe woorden geschreven, en met Samusocial schiet hij gewoon in eigen voet. Hij heeft ook zijn eigen communicatie volledig verknoeid. Zijn carrière heeft hoe dan ook een gigantische klap gekregen.’
Is hij naïef geweest door niet te beseffen dat je na Publifin transparantie echt niet meer kon weigeren?
Devos: ‘Dat was zeer naïef, ofwel zeer arrogant. Ik weet niet wat het ergste is, maar het is wel een van beiden.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
