De vragen van het theoretisch rijexamen zijn niet altijd in duidelijk, eenvoudig Nederlands gesteld. Dat is een extra drempel voor mensen die het Nederlands niet als moedertaal hebben.
Door Valérie Deridder
Wat betekent dit verkeersbord?
A) Doortocht van vee
B) Agrarisch gebied
C) Voorrang verlenen aan vee
Het juiste antwoord is: A) doortocht van vee. Voor de gemiddelde Vlaming is die vraag niet zo moeilijk te beantwoorden. Maar wie thuis een andere taal dan het Nederlands hanteert, heeft het er vaak wel lastig mee. Want woorden als ‘doortocht’ en ‘agrarisch’ behoren niet tot hun dagelijkse woordenschat.
Wie een paar proefexamens maakt, merkt al snel dat de vragen van het theoretisch rijexamen niet altijd even helder zijn opgesteld. Formuleringen zoals ‘het fietspad houdt op te bestaan’, en ‘de auto’s moeten achter elkaar doordraaien’ vormen voor mensen met een taalachterstand een extra drempel.
‘Er is een grote behoefte aan taalhulp bij het theoretisch rijexamen’, zegt het Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia. Dat blijkt ook uit het succes van de cursus ‘taalhulp bij rijbewijs’ die het LBC volwassenenonderwijs aanbiedt. De taalopleiding aan het LBC wordt ondersteund door het Agentschap voor Integratie en Inburgering. Dat pleit voor heldere en inclusieve taal. Het agentschap organiseert het inburgeringsexamen en ziet er daarbij op toe dat de vragen in eenvoudig, duidelijk Nederlands zijn gesteld. ‘We gebruiken niet te veel beeldspraak of dubbele ontkenningen. Dat helpt mensen om hun slaagkansen te verhogen. Ik denk dat er bij het rijexamen nog wel marge voor verbetering is.’
Taalbijstand
Sinds 1 januari 2023 hebben niet-Nederlandstaligen wel de mogelijkheid om taalbijstand te vragen voor hun theoretisch rijexamen. De bijstand in de vorm van een audiovertaling is beschikbaar in het Frans, Duits of Engels en kost 35 euro.
De wet voorziet ook in ‘een examen in vertraagde zitting’ voor bepaalde kandidaten. De vragen van het theoretisch rijexamen worden dan voorgelezen door een examinator en de kandidaat krijgt meer tijd om te antwoorden.
Exacte cijfers over de slaagkansen van mensen die taalhulp hebben aangevraagd zijn er nog niet, meldt het kabinet van minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD), aangezien het om een nieuwe maatregel gaat.
Volgens Unia volstaat de audiovertaling evenwel niet om de extra drempels voor anderstaligen weg te halen. ‘We hebben een melding gekregen van iemand die het Nederlands niet als moedertaal heeft en de audiovertaling heeft gebruikt. Maar die kreeg daarnaast geen schriftelijke vertaling. Dat maakt het wel moeilijk. Je moet tegelijk luisteren en je hebt maar een beperkte tijd om de vraag op te lossen. Dat kan je slaagkansen beïnvloeden. En dat is spijtig. We vragen ons af of het theoretisch rijexamen niet vooral de verkeerskunde moet meten, in plaats van de taalvaardigheid.’
Opvallend is dat in België geen enkele instantie bevoegd is voor discriminatie op het gebied van taal, zegt Unia. ‘Naast de rechtstreekse benadeling op grond van taal, kunnen mensen met een migratieachtergrond die het Nederlands nog niet machtig zijn onrechtstreeks benadeeld worden. We moeten mensen met een andere taalachtergrond net voldoende ondersteunen zodat ze aansluiting vinden in de samenleving.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier