Reacties op PLAN BE: ‘Waarom dan niet ineens het Belgisch unitarisme?’

De politiek reageert geërgerd op de voorstellen van twee liberale burgemeesters om bevoegdheden te herfederaliseren, het zogenaamde PLAN BE. ‘Dat mager beestje zal de gebreken van de kromme staatsstructuur niet wegwerken’, fulmineert N-VA. ‘Nu niet aan de orde’, vindt oppositiepartij sp.a.

Minister van Pensioenen Alexander De Croo (Open VLD) stelde woensdag in L’Echo voor na te denken over de herfederalisering van enkele bevoegdheden naar het federale, Belgische niveau. Hij opperde daarbij het mobiliteitsbeleid, het milieu- en energiebeleid en buitenlandse handel. en liberale burgemeesters. Vandaag kwamen deliberale burgemeesters Tim Vandenput (Hoeilaar, Open VLD) en Christophe Dister (Terhulpen, MR) op de proppen met een soortgelijk voorstel, PLAN BE.

In de slipstream van de liberale voorstellen argumenteerde PS-minister van Energie Paul Furlan voor een volledige regionalisering van het energiebeleid. ‘Degene die op dit moment problemen creëert, is niet Vlaanderen, Wallonië of Brussel. Dat is het federale niveau”, zei Furlan donderdagochtend op de RTBF-radio. Volgens hem draaide het daar momenteel vierkant en moest de premier dringend ‘de regie weer in handen nemen in bepaalde dossiers of bij bepaalde ministers.’ Intussen is Furlan op zijn stappen teruggekeerd. ‘Ik ben niet voor een verdere regionalisering van het energiebeleid. In het huidige institutionele kader moet iedereen werken om onze bevoegdheden zo goed mogelijk aan te wenden’, klinkt het nu.

Liberalen kregen geen steun van partijgenoten

De partijgenoten van De Croo, Vandenput en Dister zijn dan weer minder gewonnen voor de ideeën. Vlaams viceminister-president en VLD’er Bart Tommelein reageerde al koeltjes. ‘Dit is geen officieel partijstandpunt en het is ook niet zo dat we alles weer gaan herfederaliseren,’ zei hij in De Ochtendop Radio 1. ‘Het is niet dat alles op federaal niveau perfect draait, en ook op Vlaams niveau is dat niet het geval.’

De Vlaamse topminister, die destijds begon bij de Volksunie, voerde concrete argumenten aan tegen een herfederalisering van energie, zijn eigen beleidsdomein. ‘Het energiebeleid zal steeds decentraler worden, niet centraal. Je krijgt een meer decentrale productie. Je moet dus internationale samenwerkingsverbanden maken. De discussie gaat niet over structuren, maar over hoe we constructiever en beter kunnen samenwerken.’

Tommelein schaarde zich tot slot volop achter een andere partijgenoot, Vincent Van Quickenborne. De Kortrijkse burgemeester pleitte in zijn 11 julitoespraak nog voor de hertekening van Vlaanderen in een netwerk van stadsregio’s. Zo’n stadsregio is een netwerk van gemeenten en kleinere steden rond een centrumstad en zou volgens Van Quickenborne het beste niveau zijn om veel toekomstige uitdagingen, zoals mobiliteit en wonen aan te pakken.

Ook MR gaat niet onverdeeld achter Dister en zijn plannen staan. Woordvoerder Chrstopher Cordier benadrukt dat ‘de MR steeds gepleit heeft voor staatsstructuren die gebaseerd zijn op vier grote principes: vereenvoudiging, legitimiteit, efficiëntie en verantwoordelijkheid.’ Regionalisering of herfederalisering moet dus niet de kern van het debat zijn, aldus Cordier. ‘De vraag is wat nodig is om de zaken efficiënter en coherenter te doen werken in het belang van de burgers.’

‘Ochgottekes vier bevoegdheden, da’s een mager beestje’

Coalitiepartners N-VA en CD&V reageren met een duidelijk ‘njet’ op de voorstellen van de liberalen. Beide partijen zien toekomstige staatshervormingen als eenrichtingsverkeer. Zowel voor de Vlaams-nationalisten als voor de christendemocraten zullen ook toekomstige staatshervormingen eenrichtingsverkeer blijven.

N-VA-fractieleider in de Kamer Peter De Roover is niet akkoord maar ook allerminst onder de indruk. ‘Hij wil ochgottekes vier bevoegdheden weer naar België overdragen. Dat mager beestje zal de gebrekkige doeltreffendheid van de kromme Belgische staatsstructuur uiteraard niet fundamenteel wegwerken’, schrijft hij op zijn blog.

Volgens De Roover raakt De Croo niet aan de kern van het probleem. “Hij wil wat schuiven in de marge, een klein beetje minder Vlaanderen dus. Dat gerommel biedt geen soelaas. Wij willen veel minder België.’

Waarom dan niet ineens de volwaardige kaart van het Belgisch unitarisme, poneert De Roover. ‘De Croo wekt de indruk iets moedigs te doen, maar eigenlijk schrikt hij er voor terug echt te kiezen.’

Illusie

Ook CD&V vindt herfederalisering geen goed idee. ‘Sommigen lijken te vergeten dat we de staatshervormingen net gemaakt hebben om blokkeringen weg te werken’, reageert Kamerfractieleider Servais Verherstraeten. Hij noemt het een illusie te denken dat Vlaamse en Franstalige ministers na herfederalisering geen rekening gaan houden met de gevoeligheden in hun eigen regio.

Voor de christendemocraten is het debat nu trouwens niet aan de orde. ‘We hebben wel andere katten te geselen’, zo verwijst Verherstraeten naar de economie, het begrotingswerk en de veiligheid. ‘We zijn bovendien de zesde staatshervorming nog volop aan het implementeren.’

Een nieuwe staatshervorming dan maar? N-VA-kopstuk Geert Bourgeois sprak zich dit weekend nog uit voor een nieuwe staatshervorming in 2019, maar Verherstraeten wil geen timing plakken. ‘Al komt er vroeg of laat een nieuwe staatshervorming, dat staat in de sterren geschreven.’ MR is formeel: ‘Het institutionele is tot 2019 aan de kant geschoven. We willen dat debat nu niet openen.’

‘Steriele discussie’

Oppositiepartij sp.a, is naar eigen zeggen niet principieel tegen de herfederalisering van bepaalde bevoegdheden. Toch is ze, bij monde van Vlaams fractieleider Joris Vandenbroucke, niet te spreken over de communautaire spielerei van Open Vld en N-VA de voorbije dagen. ‘Niet aan de orde’, klinkt het commentaar. Volgens de socialisten gaat het om niet meer dan een ‘rookgordijn’ om het eigen falen te verbergen.

‘Alle Vlaamse partijen zijn voor een rijbewijs met punten, maar dat zit geblokkeerd. Rond het mobiliteitsbudget worden maar geen stappen vooruit gezet’, somt Vandenbroucke op. ‘De kinderbijslag dreigt een miskleun te worden. En de begrotingen zitten Vlaams en federaal vol gaten.’

‘Hou op met die steriele discussie, de legislatuur is niet eens halfweg. Bovendien hebben ze Vlaams en federaal alle touwtjes in handen. Dat ze beleid voeren’, hekelt Vandenbroucke de twee partijen.

‘Dat al die zaken vast zitten, is hun verantwoordelijkheid. Dat heeft niets met structuren te maken.’ (BELGA/KVDA/JVL)