Ramsey Nasr speelt Jude in Een klein leven: ‘Yanagihara’s boek raakt me’

Nederlands acteur Ramsey Nasr speelt Jude in Een klein leven, Ivo van Hoves bewerking van de turf waarmee Hanya Yanagihara zich in 2015 de literatuurgeschiedenis in schreef.

Wie is Jude?

Ramsey Nasr: Hij is een van de vier fictieve New Yorkers die Yanagihara meer dan dertig jaar lang volgt. Willem, Malcolm en JB zijn de vrienden van Jude. Hij werd als kind misbruikt, is kreupel en snijdt zichzelf. Zijn vrienden staan hem op de meest liefdevolle manier bij. ‘Je hebt gelukkige mensen. Zij hebben het geluk een leven te leiden dat door zekerheden gekenmerkt wordt. Maar hoe zit het met de bange, gehavende mensen?’ vraagt hij zich af. Yanagihara beschrijft het leven van zo’n gehavend mens.

‘Nog een reden waarom Yanagihara’s boek zo’n hit werd: zelfpijniging komt steeds vaker voor.’

Hoe ontstond de theaterversie van Yanagihara’s bestseller?

Nasr: Yanagihara stelde het voor aan Ivo, die diep geraakt was door het boek. Mij raakt het ook. Jude doet meer met me dan ik verwachtte. Ik ben geen acteur die zijn rol meeneemt naar huis, maar dit karakter kruipt onder mijn vel. Mijn lichaam is een getraind acteurslijf, maar op een bepaald moment maakt het niet langer het onderscheid tussen een opgeroepen en een beleefde emotie. Op repetities pijnig ik mezelf, ik speel een zelfmoordscène en word door de andere personages geslagen, geschopt en uitgekleed. Het houdt niet op. Als iemand zegt: ‘Kleed je uit’ en je karakter gehoorzaamt omdat het alles ondergaat, dan ben ik het die daar bloot staat.

Wellicht is er nog een andere, schokkende reden waarom Yanagihara’s boek een hit werd: zelfpijniging komt steeds vaker voor. Haast een kwart van de meisjes in het VK pijnigt zichzelf, berichtte CNN onlangs. Door de sociale media is er instant likability én instant dislikability. Dat is zorgwekkend.

Sinds 2013 verzamelt u rariteiten voor uw Wunderkammer. Welk object schenkt u aan Jude?

Nasr: (enthousiast) Ik heb een wandelend blad gekocht. Het is een prachtig toeval van de evolutie dat er een diertje bestaat dat op een stel samengeklitte bladeren lijkt. Ik heb nu een albino-exemplaar. Een ongelukkige rakker. Hij kan niet opgaan in zijn omgeving en wordt meteen opgevreten. Jude wordt opgevreten door zijn verleden, terwijl het zijn enige wens is op te gaan in zijn omgeving. Ons decor is overigens allesbehalve een Wunderkammer, het is open en leeg. Decorontwerper Jan Versweyveld liet zich inspireren door het werk van Francis Bacon – ook hij verminkte zichzelf.

Dit is de eerste creatie van Internationaal Theater Amsterdam, dat tot vorig seizoen Toneelgroep Amsterdam heette. Wat betekent dat voor het stuk?

Nasr: Het wordt internationaal gelanceerd en zal jaren reizen. Wat voor impact het zal hebben, weet ik niet. Het boek kun je even wegleggen, het stuk niet. Maar in het theater zie je ook altijd de troost. Voor deze rol krijg ik lessen in vallen. Die gaan ook over geloofwaardig opstaan. Dit verhaal portretteert de veerkracht van een gehavend mens. Hij is sterk, dankzij zijn vrienden. Een zin waar ik vaak aan denk, al zit hij niet in het stuk, is: ‘Ik heb zo ongelooflijk veel geluk gehad.’ Jude heeft aan heel weinig genoeg.