Journalisten die de Publifin-affaire uitspitten en de handel en wandel van de ‘Waalse Berlusconi’ Stéphane Moreau (PS) onder de loep nemen, krijgen te maken met intimidatie. PS-voorzitter Elio Di Rupo krijgt het schandaal maar niet onder controle.
De zaak-Publifin begon met de onthulling dat een dertigtal lokale mandatarissen van PS-, CDH- en MR-signatuur maandelijks vorstelijke vergoedingen hebben opgestreken in nutteloze adviesraden van de machtige en wijdvertakte Luikse intercommunale Publifin, ook als ze niet aan de schaarse vergaderingen deelnamen. Het schandaal kwam naar buiten door toedoen van klokkenluider Cédric Halin, CDH-schepen in het dorpje Olne en door het graafwerk van freelance-onderzoeksjournalist David Leloup in Le Vif/L’Express.
Momenteel zijn alle ogen gericht op Stéphane Moreau, PS-burgemeester van Ans en ceo van Nethys, de operationele dochter van Publifin, actief in onder andere de energiesector, de telecommunicatie en de pers. Moreau is de architect van het Publifin-imperium en verdient als ceo van Nethys volgens Le Vif/L’Express 80.000 euro bruto per maand. Als burgemeester verdient hij 80.000 euro bruto per jaar. In totaal levert de combinatie bedrijfsleider-politicus hem een slordig miljoen euro bruto per jaar op. Wat Stéphane Moreau nog met het socialisme te maken heeft, is velen in Luik en ver daarbuiten een raadsel.
David Leloup publiceerde vorige week documenten waaruit blijkt dat Stéphane Moreau wel degelijk het brein was achter de beruchte adviesraden, die inmiddels zijn opgeheven. Justitie zal moeten oordelen of er sprake is van misbruik van vennootschapsgoederen. Het vermoeden bestaat dat Moreau het geld van de intercommunale gebruikte om politici in de watten leggen voor niet-geleverde diensten, zodat hij zijn commerciële imperium kon uitbouwen zonder dat hem iets in de weg werd gelegd. Maffiapraktijken, zegt de Luikse politicoloog François Gemenne. Hij herinnerde eraan dat André Cools 25 jaar geleden op de parking van Cointe werd doodgeschoten. Stéphane Moreau geldt als de geestelijke zoon van Cools. Hij beweert ook een soort staatskapitalisme te bedrijven, zodat strategische economische sectoren niet in handen vallen van buitenlandse aandeelhouders. Wat Waalse gemeenten en de provincie Luik hebben aan participaties in de Franse kranten van Bernard Tapie, de omstreden Franse zakenman en een goede vriend van Moreau, is onduidelijk.
Kritische stemmen
Nethys heeft laten weten dat het François Gemenne voor de rechter zal dagen wegens laster en eerroof. Het is niet de eerste keer dat geprobeerd wordt kritische stemmen op die manier monddood te maken.
Voor het maandblad Médor maakte David Leloup eind vorig jaar een portret van de machtige en gevreesde Moreau. Dat Stéphane Moreau het graag breed laat hangen, is geen geheim. Leloup vertelt het verhaal van een snoepreisje naar Abu Dhabi, waar Moreau in een vip-lounge de Grote Prijs Formule 1 bijwoonde. Moreau zou van dat uitje valselijk een professioneel seminarie hebben gemaakt, zodat Ogeo Fund, het pensioenfonds van Publifin, het dure businessclassticket zou terugbetalen.
Er volgden vlammende perscommuniqués, waarin David Leloup bij naam werd genoemd, naast scheldtirades van advocaten en vertrouwelingen van Stéphane Moreau op zijn Facebookmuur.
Het Luikse parket is een vooronderzoek begonnen naar financiële fraude en schriftvervalsing bij Publifin. Het is niet de eerste keer dat Stéphane Moreau in het vizier van het gerecht komt. Berucht is de zogenaamde ‘pergola- affaire’. In 2010 viel een boom van Moreau op de pergola van de buren en veroorzaakte daar voor meer dan 50.000 euro schade. Moreau bleek daar niet voor verzekerd. Hooggeplaatste kameraden bij Ethias zouden zijn polis achteraf hebben aangepast. De zaak is nog hangende, maar het vermoeden van verzekeringsfraude kostte toenmalig Ethias-ceo Bernard Thiry alvast de kop.
Niet alleen een legertje advocaten staat Moreau bij. De ‘Waalse Berlusconi’ heeft nog een ander wapen om Franstalige journalisten en media te intimideren. ‘Voo, een onderdeel van Nethys en een grote speler op het vlak van telecommunicatie en digitale televisie, is een van de grootste adverteerders in de Franstalige pers’, zegt David Leloup. Le Soir publiceerde een artikel over een luxetrip naar Las Vegas van Stéphane Moreau en kompaan Alain Mathot (PS-burgemeester van Seraing en bestuurder bij een filiaal van Nethys) met een kredietkaart van een filiaal van Tecteo, de voorloper van Nethys. Volgens Le Vif/L’Express schrapte Voo in het daaropvolgende semester al zijn geplande advertenties. De krant misliep 70.0000 euro aan reclame-inkomsten. Leloup: ‘Als waarschuwing voor andere media kan dat tellen.’
Opgestoken middelvinger
De reputatie van PS-voorzitter Elio Di Rupo heeft door de affaire-Publifin een flinke knauw gekregen. Di Rupo’s grote fout, zo analyseert politicoloog Pascal Delwit (ULB), is niet zozeer dat hij het schandaal op dit moment niet onder controle krijgt, maar dat hij Stéphane Moreau en zijn steunberen in de Luikse PS jarenlang heeft laten betijen. ‘Iedereen wist dat Moreau zich schuldig maakt aan belangenvermenging, en dat er bij Publifin een totaal gebrek aan transparantie is’, zegt Delwit. ‘Di Rupo is intern veel te voorzichtig geweest. Hij wilde de Luikse PS-federatie niet bruuskeren. Dat breekt hem vandaag zuur op.’
De PS-voorzitter stelde vorige week strenge maatregelen voor deugdelijk bestuur in het vooruitzicht, en het ziet ernaar uit dat de zuiver commerciële activiteiten van Publifin op termijn zullen worden afgestoten. Maar aanvankelijk lijkt Di Rupo het schandaal en de impact ervan op de publieke opinie danig te hebben onderschat. Zo duurde het veel te lang voordat Di Rupo en partijgenoot en Waals minister-president Paul Magnette begrepen dat de positie van Waals minister van Lokale Besturen Paul Furlan (PS) onhoudbaar was geworden. Furlans adjunct-kabinetschef had een belangrijke functie bij Publifin zonder dat zijn minister (die de voogdij over Publifin voert) daar iets van afwist. Berichten over vriendjespolitiek deden Furlan pas na een week de das om.
In Luik zelf staat de PS-voorzitter relatief machteloos. Di Rupo kan binnen de partij wel nieuwe ethische regels maken over het cumuleren van mandaten, maar de machtige Luikse federatie had eigenlijk zélf moeten toezien op de deontologie van haar mandatarissen. Maar als de leden van de plaatselijke deontologische commissie bijna allemaal op de loonlijst van Publifin staan, komt daar natuurlijk weinig van in huis.
Stéphane Moreau zal op bevel van de nationale PS-top moeten kiezen tussen het burgemeesterschap van Ans of Nethys. Niemand twijfelt eraan dat het het lucratieve bedrijfsleven wordt. Intussen stelt Moreau het geduld van voorzitter Di Rupo op de proef. Naar eigen zeggen is Moreau buiten strijd door een hartkwaal, een gevolg van de stress die de Publifin-zaak hem bezorgt. Daardoor, zo maakte Moreau per communiqué bekend, zal hij pas eind februari zijn keuze bekendmaken. ‘Het is een opgestoken middelvinger richting Di Rupo’, zegt journalist David Leloup.
‘Men lijkt in Luik niet te beseffen hoe levensgevaarlijk de affaire-Publifin is voor de PS’, meent politicoloog Pascal Delwit. Als de opiniepeilingen een indicatie kunnen zijn, wordt het chaos bij de federale en regionale verkiezingen van 2019. De PS is in de laatste peiling van Le Soir gezakt tot 23 procent, een historisch dieptepunt, en ook de MR staat in Wallonië op zwaar verlies.
Het einde van het schandaal is nog niet in zicht. Hoogstwaarschijnlijk komt er ook een parlementaire onderzoekscommissie in het Waals Parlement. Leloup: ‘Ik denk dat Ogeo Fund, het machtige pensioenfonds van Publifin, dat ook investeert in Antwerpse vastgoedprojecten, nu in de picture komt.’
Door HAN RENARD
‘Ik denk dat Ogeo Fund, dat ook investeert in Antwerpse vastgoedprojecten, nu in de picture komt.’
