Vijf van de zeven Vlaamse partijen vragen de regering om transparanter te communiceren over de adviezen van comités als de GEES-groep en de Risk Assessment Group. ‘Deze situatie voedt het wantrouwen.’
Op regeringspartijen CD&V en Open VLD na zijn alle Vlaamse partijen het eens dat er meer transparantie moet komen over de beslissingen van de overheid. Dat blijkt uit een rondvraag in de Kamer.
De vraag naar de publicatie van expertencomités als de GEES-groep, die onze exitstrategie uittekent, en de Risk Assessment Group (RAG), die de Nationale Veiligheidsraad informeert, klinkt al langer. Zo vragen academici Patrick Loobuyck (UA/UGent) en Ive Marx (UA) al langer meer inzicht in de besluitvorming.
Ook UGent-rector Rik Van de Walle brak al een lans voor meer transparantie. ‘Hoe vaker ik hoor dat “we dit samen met de experten hebben beslist”, hoe liever ik zou hebben dat de adviezen van die experten openbaar worden gemaakt. Bij voorkeur vlak na het nemen van elke beslissing’, luidde het eind vorige maand nog op Twitter.
De vraag leeft dus ook in het parlement. Daar is het vooral de N-VA die al geruime tijd meer transparantie vraagt. ‘Ik heb het de ministers ondertussen vier keer gevraagd. Schriftelijk, mondeling, noem maar op. Maar tot op vandaag weet ik zelfs niet wie er precies in de RAG zit’, zegt Kamerlid Frieda Gijbels.
De obscuriteit van die RAG contrasteert met het belang ervan in de besluitvorming, stelt Gijbels. In de cruciale teststrategie bepaalt die groep experts de criteria. Niet zelden leverde dat striemende kritiek op van bevoegd minister Philippe De Backer (Open VLD).
‘Er wordt dus heel veel afgewenteld op hen’, zegt Gijbels. ‘Dan moet het toch transparanter? Plaats hun samenstelling en adviezen toch gewoon op de website van Sciensano?’ Hetzelfde geldt voor de adviezen van de GEES-groep onder leiding van Erika Vlieghe (UZA).
Volgens het N-VA-Kamerlid voedt de intransparante werkwijze het wantrouwen. ‘Virologen en epidemiologen spreken elkaar voortdurend tegen. Mensen vragen zich af wie nu eigenlijk beslist.’
Eenzelfde geluid bij de SP.A. ‘De publicatie van adviezen zal volgens mij de politici versterken’, zegt Kamerlid Karin Jiroflée. ‘Dan wordt duidelijk dat zij de beslissingen nemen en geraken ze af van het imago dat experten eigenlijk besturen.’
Groen-parlementslid Barbara Creemers zegt ‘absoluut voor transparantie en open communicatie te zijn’. Ze vraagt enkel dat adviezen niet vóór de politieke beslissing zouden worden bekendgemaakt. Dat zou tot verwarring kunnen leiden bij het publiek, terwijl duidelijkheid essentieel is in een crisis. ‘Maar als de adviezen tegelijkertijd met de beslissingen publiek worden gemaakt, dan zie ik niet in waarom we dat niet zouden doen.’
Ook het Vlaams Belang en de PVDA eisen een snelle en volledige publicatie.
Ik vrees dat bepaalde adviezen uit hun context kunnen worden gerukt.
Alexander De Croo
De reactie van het overgrote deel van de Vlaamse partijen steekt af tegen die van regeringspartijen CD&V en Open VLD. Zij vrezen een te grote onduidelijkheid indien de GEES-rapporten zouden worden bekendgemaakt.
‘Op zich ben ik voorstander van zoveel mogelijk transparantie. Maar de politiek moet dan ook de kans krijgen om uit te leggen waarom een advies niet wordt gevolgd’, zegt Open VLD’er Robby De Caluwé. ‘Ik vrees dat bepaalde adviezen die in een crisissituatie onmiddellijk publiek worden gemaakt uit hun context kunnen worden gerukt.’
Nawal Farih (CD&V) beaamt. ‘Het risico bestaat dat mensen overspoeld worden met communicatie. De persconferentie van de Nationale Veiligheidsraad op woensdag toonde toch al aan dat de regering in staat is om de maatregelen helder te communiceren.’
Beide partijen sluiten niet uit dat alle adviezen in een later stadium op tafel belanden, bijvoorbeeld in een onderzoekscommissie. Ook Open VLD-vicepremier Alexander De Croo schoof die piste naar voren in de studio van De Afspraak op woensdagavond.
Voorlopig krijgen de oppositiepartijen dus nul op het rekest. N-VA’ster Frieda Gijbels zal niettemin vragen blijven stellen. ‘Het zou straf zijn mochten we daarvoor een wetsvoorstel moeten neerleggen. Maar misschien moeten we dat eens proberen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
