Problemen met krantenbezorging: ‘Mensen die elke dag de papieren krant lezen, sterven uit’

Sinds de krantenbezorging van Bpost aan twee nieuwe spelers werd overgedragen, regent het klachten bij de uitgevers. Diezelfde uitgevers hopen dat nog meer lezers zullen overschakelen op een digitaal abonnement. ‘De papieren krant zit in een perfecte storm.’

In verschillende Vlaamse kranten verschenen afgelopen dinsdag excuses aan de abonnees. De uitgevers reageerden daarmee op de lawine aan klachten die ze kregen over kranten die niet correct of simpelweg niet werden bezorgd.

Naar de oorzaak van het probleem is het niet ver zoeken. Als gevolg van de nieuwe subsidieregeling wordt sinds kort een deel van de kranten niet langer door Bpost verdeeld.

Regering bereikt akkoord over subsidies voor verdeling kranten en tijdschriften

De nieuwe distributeurs AMP en PPP slagen er voorlopig niet om die taak naar behoren uit te voeren.

De huidige klachtenregen leidt tot grote bezorgdheid bij de uitgevers. Bedoeling is om over enkele maanden nog veel meer kranten door de twee nieuwe spelers te laten bezorgen. Het huidige ‘proefproject’ doet vrezen dat de grootste chaos nog moet komen.

Uiteraard is dat al even vervelend voor de Vlaming die nog altijd verknocht is aan zijn dagelijkse papieren krant. Die had trouwens nog maar net een prijsverhoging van 2 euro (De Morgen, Het Laatste Nieuws en De Tijd) of 5 euro (onder meer Het Nieuwsblad en De Standaard) per maand moeten slikken.

ZADI

Die prijsverhoging was volgens de uitgevers noodzakelijk om de verminderde subsidies voor de bezorging te compenseren. Mediahuis, uitgever van onder meer De Standaard en Het Nieuwsblad, berekende dat hun distributiekosten daardoor jaarlijks ‘minstens 14 miljoen’ euro hoger zouden liggen.

In dat licht is het niet vreemd dat Mediahuis abonnees op de papieren krant de afgelopen maanden benaderde met het voorstel om over te schakelen op het zogenaamde ZADI-abonnement: een digitaal abonnement waarbij de papieren krant enkel nog op zaterdag op de mat valt. ‘De digitale abonnee is voor de uitgever ondertussen interessanter geworden dan de klassieke abonnee’, zegt Jonathan Hendrickx, professor in mediastudies aan de Universiteit van Kopenhagen. ‘Een digitale krant hoef je uiteraard niet te drukken en aan huis te bezorgen. Daarbij komt nog het niet te onderschatten voordeel dat je het leesgedrag van de digitale abonnees veel beter in de gaten kunt houden. Ze leveren veel meer data op, die ook voor adverteerders interessant zijn.’

Perfecte storm

Of het einde van de papieren krant daarmee nabij is? ‘Die krant zit vandaag in een perfecte storm’, zegt Hendrickx. ‘En ooit zal ze verdwijnen. Maar dat einde is nog niet voor morgen. Advertenties op papier brengen nog altijd veel geld op, waardoor het voorlopig nog niet verliesgevend is om kranten te drukken. Maar de marges worden wel steeds kleiner. Dat leidt er onder meer toe dat uitgevers, om te bezuinigen, met minder drukkerijen gaan werken. Dat heeft dan weer gevolgen voor de redacties, die vroegere deadlines krijgen opgelegd. Ook daarom zullen uitgevers hun abonnees nog meer in de digitale richting duwen.’

De uitgevers worden daarbij geholpen door een min of meer natuurlijk proces. Het aantal Vlamingen dat dagelijks een papieren krant in de brievenbus krijgt, is al een tiental jaar razendsnel aan het dalen. Volgens onderzoekscentrum Imec werd in 2023 nog bij 18 procent van de Vlaamse gezinnen elke dag een papieren krant bezorgd. Tien jaar eerder was dat nog bij 39 procent het geval.

Van die 18 procent is de grote meerderheid (net geen 70 procent) ouder dan 55. ‘Cru gezegd: de groep die dagelijks de papieren krant leest, sterft uit’, stelt Hendrickx. ‘Het onderzoek van Imec laat zien dat amper 2 procent van de 18-tot 24-jarigen nog dagelijks een papieren krant leest. De kans dat ze dat later nog wél zullen doen, lijkt me ongeveer onbestaande, ook al omdat ze meestal zijn opgegroeid in een gezin waar die gewoonte al niet meer bestond. Om die jongeren te verleiden, zetten uitgevers nog uitsluitend in op het digitale. Denk aan Mediahuis, dat voor één euro een digitaal abonnement aanbiedt aan min 26-jarigen.’

Hendrickx stipt nog aan dat de papieren krant zonder gulle overheidssteun voor de bezorging wellicht al veel sneller aan populariteit had ingeboet. ‘In vergelijking met andere landen lag het aantal mensen dat de krant op papier las bij ons een stuk hoger. De verschuiving naar digitaal is bij ons veel later ingezet, maar daarom niet minder onvermijdelijk. Het zou mij in elk geval sterk verbazen mochten over tien jaar nog alle zeven Vlaamse titels dagelijks met een papieren krant komen.’