De angel leek even uit de Soedancrisis, maar Bart De Wever gebruikt de kritiek op Theo Francken om de machtsverhoudingen in Michel-I weer op scherp te zetten. Zijn partij hoeft immers niet te vrezen voor vervroegde verkiezingen uitgelokt op kap van een van hun stokpaardjes: het migratiethema.
Was een val van de regering de afgelopen dagen nog voornamelijk een denkpiste onder politieke commentatoren, dan is het na een nieuwsrijke zondag, waarop Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten klare taal sprak richting N-VA, opeens een ultimatum dat vanuit Antwerpen in het midden van de regeringstafel belandde. Eisen de meerderheidspartijen het ontslag van Francken, dan stapt N-VA uit de federale coalitie. Ook klare taal.
Het moet maar eens gedaan zijn met Francken verdacht te maken, oordeelt Bart De Wever. De staatssecretaris voor Asiel en Migratie heeft volgens zijn partijvoorzitter de wet gevolgd en geen fouten gemaakt. Of hij daarin gelijk heeft, is een ander paar mouwen. Voorlopig blijft het onduidelijk of Theo Francken dan wel zijn diensten wisten dat de teruggestuurde Soedanezen gevaar liepen op foltering. Als – áls – hij of zijn administratie het wel wist, was een uitwijzing mogelijk in strijd met de mensenrechten.
Gaan de andere partijen mee in het ultimatum, dan lokken ze de facto verkiezingen uit over het migratiethema – een zegen voor N-VA, de marktleider op dat thema.
Wat wel zeker is: Francken heeft op zeker moment als regeringslid niet de ware toedracht verteld over geannuleerde repatriëringsvluchten nadat berichten opdoken dat enkele teruggestuurde Soedanezen in eigen land gefolterd waren. (Of die berichten kloppen, is weliswaar lang niet zeker.) Francken hield naar eigen zeggen een communicatielijn aan om geen aanzuigeffect te creëren. Er valt wat voor te zeggen dat leugens, ook halve, van een regeringslid een politieke fout zijn. Vraag dat maar aan Jacqueline Galant.
En toch heeft De Wever gelijk. Francken heeft geen fouten gemaakt, althans niet voor een aanzienlijk deel van het electoraat. De partij zit in een indrukwekkende luxepositie. Voor heel wat mensen is het terugsturen van Soedanezen die hier niet eens asiel willen vragen de enige valabele optie, zelfs als ze in eigen land gefolterd zouden worden. Alle andere beleidskeuzes zouden volgens die kiezers gelijk staan aan een opendeurpolitiek. Dat is niet eens uit de lucht gegrepen. Doorgaans komen vluchtelingen uit landen met bedenkelijke regimes. Een asielpolitiek die niemand naar die landen mag terugsturen, zit dus met een probleem.
Reken daarbij nog dat Francken de populairste politicus van het moment is. N-VA zit in een situatie waarin het de coalitiepartners kan uitdagen: put your money where your mouth is. Zijn partij kan amper als verliezer uit de strijd komen. Gaan de andere partijen mee in het ultimatum, dan lokken ze de facto verkiezingen uit over het migratiethema – een zegen voor N-VA, de marktleider op dat thema. Trekken de coalitiepartners hun staart toch in, dan heeft N-VA in ieder geval de machtsverhoudingen opnieuw op scherp gezet en zich als de onbetwiste leider van de federale coalitie getoond.
Na de verkiezingen van 2014 was er logischerwijs maar één persoon die het premierschap toekwam: Bart De Wever, de voorman van de grootste politieke formatie. Maar de N-VA-voorzitter liet de kelk aan zich voorbijgaan, en ook de tweede partij aan zet paste: CD&V koos voor het Eurocommisariaat van Marianne Thysssen. Pas dan kwamen de Franstalige liberalen van MR in beeld. Het was het risico dat Charles Michel moest nemen om de jongste Belgische eerste minister ooit te worden: een regering die voortdurend onder curatele van De Wever en Beke dreigde te staan. Vandaag breekt dat risico hem, niet voor het eerst, zuur op.
De kopzorgen voor Charles Michel zijn niet min. Zijn coalitie staat op springen, en tegelijk zal hij na dit weekend opnieuw tegen het beeld moeten opboksen dat de echte premier niet in de Wetstraat 16 maar op het Schoon Verdiep zit. Zou hij het zelf nog geloven?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
