Zoals voorspeld was: abortusdossier bewijst dat de CD&V overbodig is in Vivaldi

De Open VLD en Vooruit willen de abortuswet versoepelen. Een horrorscenario dreigt voor de CD&V. Zoals herhaaldelijk werd voorspeld.

Liberalen en socialisten willen nog voor de verkiezingen de abortuswet versoepelen. Ze willen af van de verplichte wachttijd van zes dagen tussen een eerste consultatie en de effectieve abortusbehandeling, die ze als ‘betuttelend’ bestempelen. En ze willen de termijn uitbreiden waarbinnen abortus wettelijk mag, van 12 naar 18 weken. De CD&V stelt al jaren dat dit voor haar onbespreekbaar is. Ze wil dat er goed wordt nagedacht vooraleer de beslissing over een abortus wordt genomen. En ze zegt dat een foetus vanaf 15 weken pijnprikkels ontwikkelt.

Maar liberalen en socialisten laten niet af en wijzen erop dat er in de Kamer een parlementaire meerderheid bestaat voor die versoepeling. Ze dreigen dus met een wisselmeerderheid. Dat dringt de CD&V in het nauw. Bovendien wacht er nog de euthanasiewet, die de socialisten en liberalen ook willen versoepelen, opnieuw zeer tegen de zin van de CD&V. Minder dan vijf maanden voor de verkiezingen verdelen dit keer de ethische dossiers de regering-De Croo. Zoals trouwens van bij de start werd voorspeld.

De CD&V was ook niet echt nodig voor Vivaldi. De paars-groene regering die de toenmalige Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert als informateur in de zomer van 2020 uit de grond stampte, kon rekenen op 76 van de 150 Kamerzetels. Mathematisch kon de regering zonder de 12 zetels van de CD&V. Met de CD&V was de meerderheid wat comfortabeler, dat wel, maar de Vlaamse christendemocraten werden vooral bij de paars-groene regering betrokken om zo dicht mogelijk bij een Vlaamse meerderheid te komen. Zonder de CD&V kwam de regering-De Croo in de Vlaamse taalgroep aan 30 van de 89 zetels, met de CD&V aan 42 zetels, nog steeds geen Vlaamse meerderheid maar toch bijna.

Arco-bis

Bij de CD&V zijn aan de regeringsdeelname grote discussies vooraf gegaan. De partijen van paars-groen hadden bijvoorbeeld al heel duidelijk gemaakt dat ze de abortus- en euthanasiewetgeving wilden versoepelen. Dat was voor de CD&V een breekpunt voor regeringsdeelname.

Toenmalig CD&V-voorzitter Joachim Coens kon tijdens de onderhandelingen bekomen dat er voor die ethische dossiers geen wisselmeerderheid zou worden gevormd en dat er dus geen versoepelingen van de abortus- en euthanasiewet zouden komen. In het regeerakkoord staat het zo: ‘De partijen die deel uitmaken van de regering engageren zich ertoe om inzake ethische aangelegenheden een consensus onder elkaar te bekomen, met wederzijds respect voor elkaars standpunten, alvorens wetgevende initiatieven te nemen rond deze materies.’

CD&V’ers die politiek gepokt en gemazeld zijn, toonden zich toch niet zo gerust bij die afspraak. Ex-minister Pieter De Crem bijvoorbeeld waarschuwde nog voor de CD&V-deelname beklonken was: ‘Als de paars-groene partijen willen vertrekken, kunnen ze dat. Wij zijn mathematisch overbodig. Mijn ervaring leert dat zoiets betekent dat we geen rol zullen spelen. We zullen nooit ons veto kunnen stellen tegen een dossier. Beeld u in dat de regering vertrekt en onderweg wordt er toch een wetsvoorstel goedgekeurd dat de termijn voor abortus zou verlengen. Dat is een horrorscenario. We hebben geen enkele garantie. Abortus dreigt zo een Arco-bis te worden: een CD&V-eis die tussen de plooien verdwijnt en waar niets van komt.’

Pijn doen

Toen Sammy Mahdi in juni 2022 de voorzittershamer overnam van Joachim Coens werd er in Knack nog eens gewezen op het gevaar van de wisselmeerderheid voor de ethische dossiers. Zelfs de timing die toen werd aangehaald blijkt vandaag te kloppen. Een citaat: ‘En dan kan Sammy Mahdi alleen maar hopen dat er kort voor de verkiezingen niet plots een meerderheid gevonden wordt voor een verdere versoepeling van de euthanasie- en abortuswetgeving, ook al zou dat tegen de gemaakte afspraken ingaan. Bij de regeringsvorming in 2020 kon de toenmalige CD&V-voorzitter Joachim Coens nog bedingen dat er géén wisselmeerderheden zouden komen voor ethische dossiers. Het is maar de vraag of dat akkoord standhoudt tot het einde van de regeerperiode. De kans is groot dat dergelijke wetsvoorstellen de steun krijgen van een oppositiepartij als de PVDA/PTB. Die is met haar 12 zetels trouwens even groot als de CD&V.’

Dat is exact wat nu dreigt te gebeuren. Als de socialisten en liberalen doorduwen en met een wisselmeerderheid de versoepeling van de abortuswet realiseren, triomferen zij. En de CD&V zal pijn lijden. Het zou, in de woorden van De Crem, ‘een horrorscenario’ zijn.

Aankondigingspolitiek

Want wat kon de CD&V in de regering-De Croo realiseren? Van het fiscaal hervormingsplan van minister van Financiën Vincent Van Peteghem kwam niets terecht. Vandaag krijgt hij binnen de regering de wind van voren voor zijn voorstellen over een verstrengde antimisbruikbepaling en zijn voornemen om de kostprijs van fossiele bedrijfswagens te temperen. Parlementslid Vincent Van Quickenborne (Open VLD) noemt het allemaal ‘gratuite aankondigingspolitiek’. Fijn om dat van een ex-collega-vicepremier te horen.

Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden moest ook al vaker in het zand bijten. Met institutionele hervormingen bijvoorbeeld, waarmee de CD&V zich binnen de regering wilde profileren. Daar stootte Verlinden voortdurend op een njet van de Franstalige partijen. Het gevolg? Grondwetspecialist Jürgen Vanpraet, haar adjunct-kabinetschef Institutionele Zaken, stapte in oktober 2022 al op.

En dan is er nog staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor. Zij kiest in haar beleid voor de harde aanpak. Met haar beslissing om alleenstaande mannen vorlopig geen opvangplaats meer aan te bieden joeg ze de traditionele christendemocratische achterban – beweging.net (het vroegere ACW) en andere sociale organisaties – tegen zich in het harnas.

Vijfde wiel

De CD&V doet het na een serieuze dip weer wat beter in de peilingen. Midden 2022 kwam ze met 9 procent nog als kleinste partij van Vlaanderen uit peilingen, nu zit ze rond de 12 procent. Dat is nog altijd iets minder dan de 14 procent die ze bij de verkiezingen in 2019 haalde. Bij de CD&V zijn ze blij dat ze boven de 10 procent peilen, een psychologische drempel. Maar met welk palmares stappen ze straks naar de kiezer?

Federaal kan de partij zoals gezegd met weinig of niets uitpakken. En op Vlaams niveau was haar regeringsdeelname ook al geen laaiend succes. Zo worden de CD&V de drama’s in de woonzorgcentra tijdens de coronacrisis aangerekend. Net als de wantoestanden die in de crèches naar boven kwamen. De CD&V wordt ook verweten dat ze als gezinspartij instemde met de niet volledige indexering van het Groeipakket, zoals het kindergeld tegenwoordig wordt genoemd. En nu gaat ze ook nog akkoord met het stikstofdecreet, tot grote woede van haar traditionele bondgenoot de Boerenbond.

Als daar straks nog eens de versoepeling van de abortuswet en wie weet de euthanasiewet bovenop komt, kan dat de CD&V electoraal heel duur te staan komen. Ze zal nu stilletjesaan wel tot het besef komen: regeren is geen ponykamp, in de regering is geen plaats voor doetjes. Maar dan moet je wel een vuist kunnen maken. Dan moet je als partij meetellen. En federaal was de CD&V het vijfde wiel aan de wagen: ondanks veel drukte eigenlijk zo goed als nutteloos.