De zwart-gele sjerp schoof bijna van zijn rechterschouder, maar de districtsburgemeester van Berendrecht-Zandvliet-Lillo hield vol: wij gaan met iedereen spreken. Dus ook met het Vlaams Belang. Op het voorzittersdebat van VTM in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van komende zondag hield Carl Geeraerts (N-VA) alle opties open, ook de extreemrechtse.
Voor een onbekende mandataris is dat een stoutmoedig standpunt, zeker naar N-VA-normen gemeten. Zijn voorzitter heeft al een hele tijd geleden elke coalitie met het Vlaams Belang uitgesloten. Niet zonder succes: de ondubbelzinnige afwijzing van extreemrechts was een van de sleutels van de goeie score van de N-VA op 9 juni. Die volgehouden resolute toon van Bart De Wever was nieuw, want iets verder terug blies hij warm en koud over het Vlaams Belang. In zijn reactie op de stoutmoedige Geeraerts verwees De Wever vorige week naar de lokale N-VA-afdelingen die niet met extreemrechts in zee zouden willen: ‘Ik ben er ook echt van overtuigd dat niemand van de N-VA die ambitie heeft en dat dat niet zal gebeuren.’
Dat tweede kan kloppen. Dat eerste is minder zeker. Keer op keer toont onderzoek aan dat meer dan de helft van de N-VA-kiezers geen graten ziet in een samenwerking met extreemrechts. Die kiezers zijn zo talrijk dat ook verschillende mandatarissen al eens gaan twijfelen. Zoals Carl Geeraerts dus, tegen het ordewoord in. Omgekeerd toont dat het belang van de voorzitter. Of De Wever werkelijk in alle scenario’s zou weigeren om met extreemrechts te besturen valt nog te bezien, maar voorlopig verdient hij – en hij vooral – alle krediet voor het afstoppen van extreemrechts.
Op links loopt het anders. Conner Rousseau, de voorzitter van de Vlaamse sociaaldemocraten, sluit coalities met de marxisten van de PVDA niet bij voorbaat uit, en ook bij Groen slaan ze de deur niet dicht. Anders dan bij De Wever hoor je bij Rousseau geen verharding van de principes. Hij pleit vooral voor een consequente houding. Omdat Vooruit in Zelzate nu al bestuurt met de PVDA, zegt Rousseau, zou het niet logisch zijn om coalities met extreemlinks uit te sluiten. Lees: dat kan zelfs hij niet uitleggen.
Ook als het cordon maar één keer doorbroken wordt, in Berendrecht of elders, is dat een schrikbarend precedent.
Dat lijkt een smoesje. Rousseau laat zich zelden betrappen op een gematigd oordeel over de PVDA. Hij suggereert niet dat de partij van Raoul Hedebouw minder erg zou zijn dan het Vlaams Belang, integendeel. De oplossingen die de PVDA aandraagt noemt hij radicaal, niet realistisch of polariserend. Feitelijk zegt Conner Rousseau hetzelfde over de extremisten als De Wever, maar met de omgekeerde conclusie. Vooruit zit, zo zegt Rousseau, her en der al in coalities met extreemlinks, dus is het te laat. Helaas pindakaas.
Nu zijn er best veel verschillen tussen het Vlaams Belang en de PVDA. De eerste partij werd ooit veroordeeld voor racisme, de PVDA niet. Het Vlaams Belang tolereert figuren in zijn rangen die ‘vuil genoeg’ blijven, en ongegeneerd racistisch uit de hoek komen. De PVDA blijft netjes binnen de lijnen van de rechtsstaat. En niet onbelangrijk voor de politici zelf: het Vlaams Belang is zowel in de verkiezingen als in de peilingen veel groter dan de PVDA, en daardoor een grotere bedreiging.
Maar ook de PVDA durft al eens met fake news op de proppen te komen – denk aan de onzin die de partij verkocht over de belastingen van de Colruyt-groep. En als het over linkse totalitaire regimes gaat – zie bijvoorbeeld de Chinese onderdrukking van de Oeigoeren – dan klinkt hun afwijzing toch altijd iets minder hard. Dat is en blijft een indicatie van de eigen totalitaire neigingen. In dat licht zou het voor Rousseau een kleintje moeten zijn om te zeggen: oké, we hebben al bestuurd met de PVDA, maar we gaan dat voortaan niet meer doen. Maar dat doet hij dus niet.
Er is sprake van enige campagnemoeheid in dit land. De verkiezingen van zondag zijn dit jaar ontegensprekelijk de verkiezingen te veel. Toch is de uitslag van groot belang, en dan vooral de score van het Vlaams Belang en de PVDA.
Wat de linkse Rousseau over Zelzate zegt, bewijst nu net hoeveel er op het spel staat bij een lokale doorbraak van extreemrechts. Ook als het cordon maar één keer doorbroken wordt, in Berendrecht of elders, is dat een schrikbarend precedent.
