Yves Leterme: ‘Je merkt dat Bart De Wever het niet gewoon is om compromissen te sluiten op het hoogste niveau’
In een interview met De Zondag geeft gewezen premier en minister-president Yves Leterme (CD&V) zijn kijk op de verkiezing van Donald Trump en de politieke situatie in eigen land. ‘Politiek is dikwijls veel eenvoudiger dan wat politici ervan maken.’
Yves Leterme (64) is intussen actief als bestuurder van bedrijven en lid van denktanks. Hij is ook voorzitter van het Europees platform ter bestrijding van dakloosheid.
Wat vindt hij van de verkiezing van Trump? wil De Zondag weten.
Hij zou zeker niet op hem gestemd hebben, zegt hij, en hij gelooft niet in zijn protectionisme. Maar: ‘Het beleid van Trump zal Europa hopelijk dwingen om zélf economisch én militair sterker te worden.’
Was hij verrast door Trumps overwinning?
‘Dat hij zo overtuigend zou winnen, had ik niet verwacht. Kamala Harris is natuurlijk pas laat in de race gekomen, maar ik heb nooit geweten wat haar punten waren. Trump sprak wél duidelijke taal. Het gaat over migratie, veiligheid en inkomen, de kerntaken van de overheid dus. Dat zijn de dingen waar de burger van wakker ligt. Politiek is dikwijls veel eenvoudiger dan wat politici ervan maken. Wees bezig met de kern, niet met randzaken. Dat geldt meer dan ooit – ook in ons land. Helaas zijn er veel politici die dat niet begrijpen.’
‘Op sommige punten heeft Trump wél gelijk. Dat de politiek zich moet focussen op haar kerntaken, klopt. Dat we nood hebben aan minder regeltjes, is ook juist. Dat de Europeanen te weinig investeren in defensie, ook. Maar dat zal het zowat zijn.’
Supernota
In augustus zei Leterme in Humo dat de Arizona-coalitie gedoemd is om te slagen. En nu?
‘Ik blijf daarbij. De Arizona-formule biedt de beste kansen op goed beleid en cohesie. Het is de enige plausibele formule, zeg maar.’
Maar makkelijk gaat het niet.
‘Er is maar één manier om dit recht te trekken: de partijvoorzitters moeten eindelijk over hun schaduw heen stappen. Zij moeten zich bereid tonen hun horizon te richten op een periode van vijf jaar en niet langer op de vorige of volgende peiling. Weet je wat de formatie ook parten speelt? Het verschil tussen wat partijen tijdens de campagne beloofden en wat ze nu in realiteit moeten doen, is té groot. Eerst beloven ze vanalles, maar nu moeten ze vooral besparen. Bart De Wever (N-VA) was de enige die realisme predikte. Volgens mij is hij daardoor de grootste gebleven. De kiezer doorprikt die valse beloftes – meer dan de politici denken.’
Heeft hij kritiek op De Wever in de onderhandelingen?
Het is niet aan hem, zegt hij, om kritiek te geven. Maar misschien op één punt wel: ‘Ik heb niet de indruk dat er al intensief onderhandeld is over de supernota. Dat verbaast mij. Het gaat al bijna vier maanden over dezelfde nota – ondanks enkele crisissen. Wat je merkt, is dat Bart De Wever het niet gewoon is om compromissen te sluiten op het hoogste niveau. Dat is deel van een leerproces. Ik heb dat ook meegemaakt. Je bent populair, je hebt een sterk mandaat, maar je moet ook plooien naar de wil van kleine partijen. Dat kan frustreren. Maar het is tijd dat er echt onderhandeld wordt.’
De Wever laat elke communautaire eis vallen.
‘Dat was vijftien jaar geleden ondenkbaar. Maar hij kan niet anders. Voor geen enkele andere partij is dat vandaag een prioriteit.’
Wegdeemsterende christendemocratie
Wat zegt het over België dat de formatie wederom maanden aansleept?
‘Dit is geen typisch Belgisch probleem meer. Dat wil ik toch eens benadrukken. De westerse democratie is in crisis. Zie Nederland, Frankrijk, Duitsland, noem maar op. Het politiek landschap is overal aan het versnipperen waardoor het moeilijker wordt om deals te maken. Onze democratie is een concept van de negentiende eeuw. Het was Gramsci (Antonio Gramsci, Italiaanse communist, red.) die ooit zei: “De dingen van het verleden verdwijnen, maar we weten nog niet wat er in de plaats zal komen”. Ik denk dat we vandaag in die situatie zitten. Komt daarbij dat door die versnippering de beleidspartijen in een voortdurende overlevingsstrijd zitten.’
Is het tijd voor een nieuw kartel tussen CD&V en N-VA?
‘Ik zeg al vijftien jaar dat de centrumpartijen nieuwe allianties moeten smeden. Dat zal onze slagkracht alleen maar versterken. De christendemocratie als alleenstaand verhaal is overal aan het wegdeemsteren. Maar het is niet meer aan mij om te zeggen hoe en met wie wij moeten verruimen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier