De cijfers waren niet min. In de grote democratie-enquête van Knack en Le Vif bleek dat een derde van de Belgen vindt dat het cordon sanitaire het best wordt uitgebreid naar extreemlinkse partijen. Franstaligen (42%) zijn daar fermer in dan Nederlandstaligen (25%). Concreet betekent dat dat de communistische, unitaire PVDA-PTB – volgens peilingen goed voor 9,5 procent – bij voorbaat wordt uitgesloten van deelname aan de macht.
Dat heeft deels te maken met het verleden van de partij. Telkens als er twijfels rijzen over de connecties van de PVDA-PTB met autoritaire regimes of over de ondoorzichtige partijstructuur, herhaalt de partijtop: de PVDA is veranderd. In 2008, op het Vernieuwingscongres, transformeerde de kleine maoïstische partij naar eigen zeggen in een bredere sociale beweging. Die omvorming was een doorslaand succes. In 2003 telde de PVDA-PTB amper 800 leden, vandaag zijn dat er meer dan 25.000. In mei 2019 overtuigde de partij ruim een half miljoen kiezers.
Stalin
De internationale banden van de PVDA zijn niet te vergelijken met die van het Vlaams Belang, wiens bondgenoten her en der in Europa de macht in handen hebben. De PVDA onderhield vooral weinig benijdenswaardige vriendschappen met regimes die ondertussen verdwenen zijn, zoals die in Libië of Albanië. Ook het boek Een andere kijk op Stalin van oud-voorzitter Ludo Martens was een bron van gêne voor alle PVDA’ers die benadrukten dat de partij veranderd was.
De PVDA blijft wel een fervente verdediger van Cuba, vooral via haar internationale organisaties, zoals Viva Salud en Intal. Ze heeft ook nog een zekere band met China, al is ze veel minder lovend dan vroeger. Het rapport van het Eenheidscongres van 2021 bevat wel nog positieve woorden voor de Volksrepubliek, die onder meer een pluim krijgt voor de manier waarop ze de coronapandemie heeft aangepakt.
(Lees verder onder de preview)
Gesloten deuren
Een Eenheidscongres zoals dat van 2021 zou elke vijf jaar moeten plaatsvinden, maar de PVDA slaagt er niet in om dat ritme aan te houden. De interne organisatie van de partij is ondoorzichtig en slorpt veel tijd op. De locatie van de congressen wordt niet op voorhand meegedeeld en de deelnemers (883 in 2021) mogen niet naar buiten brengen wat er gezegd werd.
Uit het rapport van 2021 leren we wel dat de congresdeelnemers besloten hebben om de leden strikter te controleren. Maar niet alle leden: van de 25.000 nieuw aangeslotenen van de PVDA-PTB zijn de meesten geen volwaardig lid. Zij hebben in de partij slechts een adviserend statuut en dus geen echte inspraak. Het zijn de ‘georganiseerde leden’ (zo’n 3000) die deelnemen aan de congressen en vergaderingen. En het zijn de ‘kaderleden’ (enkele honderden) die de beslissingen nemen. Dat gebeurt achter gesloten deuren. De arbeiderspartij is misschien wel veranderd, maar een glazen huis is het nog niet.
