Wie is Frank Creyelman, de Vlaams Belang-klusjesman voor autoritaire regimes?

Voormalig Vlaams Parlementslid Frank Creyelman (Vlaams Belang) liep al enige tijd in de kijker met zijn opmerkelijke geopolitieke voorkeuren. De gelekte berichten die hem linken aan Chinese inlichtingendiensten breken hem nu zuur op.

Financial Times, Le Monde en Der Spiegel brachten donderdag het verhaal dat voormalig parlementslid en senator Frank Creyelman (Vlaams Belang) gedurende drie jaar voor de Chinese inlichtingendiensten werkte. Volgens gelekte berichten onderhield Creyelman al die tijd contact met een Chinese geheim agent.

Zo zou Creyelman de vraag gekregen hebben om politieke invloed uit te oefenen. Hij zou onder andere geprobeerd hebben om een resolutie over de Oeigoeren in de Kamercommissie tegen te houden. Hij kreeg ook de vraag om een rapport over Europees Raadsvoorzitter Charles Michel te schrijven. Volgens de berichten zou hij twee VB-parlementsleden in het Europees Parlement gevraagd hebben om een anti-Amerikaanse en een anti-Britse boodschap te brengen in het Europees Parlement. Op die manier hoopte de Chinese agent om ‘de Amerikaans-Europese relatie te ondermijnen’. Geen van beide parlementsleden volgde Creyelmans raad op.

Het partijbestuur van Vlaams Belang reageerde vrijdagochtend al door Creyelman per direct uit de partij te zetten. ‘Zijn handelingen gaan in tegen het doel en het wezen, zelfs de naam van onze partij’, zegt partijvoorzitter Tom Van Grieken op Twitter.

Klusjesman

Dat de partijvoorzitter van Vlaams Belang uit de lucht valt over de levenswandel van Frank Creyelman mag verbazen. Creyelman is een oude rot in de partij. Al meer dan twintig jaar is hij het gezicht van het Vlaams Belang in Mechelen. Hij was in totaal elf jaar Vlaams Parlementslid en acht jaar gecoöpteerd senator. Het dient gezegd dat hij de voorbije jaren eerder afwezig was tijdens de zittingen van de Mechelse gemeenteraad. Tijdens digitale vergaderingen was duidelijk dat Creyelman zich in een andere tijdszone bevond.

Bij de partij was de reputatie van Creyelman als klusjesman voor allerlei gure regimes genoegzaam bekend. Creyelman vertelde tot voor kort zelf maar al te graag hoe hij een spilfiguur was van wat in autoritaire regimes ‘parallelle diplomatie’ wordt genoemd. Als parlementslid uit een EU-land draafde hij met enig enthousiasme op om verkiezingen in autoritaire regimes te ‘monitoren’. Op die manier kregen die doorgaans uiterst frauduleuze stembusgangen een zweem van legitimiteit. Die oefeningen in ‘parallelle democratie’ worden georganiseerd door tal van schimmige organisaties, niet zelden gelinkt aan de plaatselijke overheden of inlichtingendiensten.

In 2006 duikt Creyelman een eerste keer op in Minsk, waar hij de herverkiezing van de Belarussische autocraat Aleksandr Loekasjenko opvolgt. Hoewel Loekasjenko op grote schaal verkiezingsfraude pleegt, keurt Creyelman Loekasjenko’s overwinning goed. In 2018 geeft Creyelman aan Knack toe dat de verkiezing ‘misschien niet allemaal tiptop’ was, maar dat je ‘in die regio’ ook niet meer kunt verwachten.

Gaandeweg wordt Creyelman een vaste klant op de zogenaamde observatiemissies. Bij de (eveneens frauduleuze) Russische parlementsverkiezingen in 2011 leidt hij een VB-delegatie in Moskou. Hij is aanwezig bij de lokale verkiezingen in Gagaoezië, een door Rusland gedomineerde regio in Moldavië. Maar zijn meest legendarische opwachting maakt hij op de Krim, waar hij tijdens het illegale referendum van 2014 door verschillende journalisten dronken wordt gespot. In een e-mailconversatie met Knack uit 2018 wijt hij het verhaal aan ‘een vrouwelijke journaliste’ die ‘naar mijn aanvoelen een CIA-agente was’.

Reizen Creyelman

De voornaamste contacten in Rusland heeft Creyelman bij de extreemrechtse Liberaal-Democratische Partij (LDPR). Dat is de partij van wijlen Vladimir ‘Zjirik’ Zjirinovski, de brulboei die onder Vladimir Poetin vooral fungeerde om diens eigen partij Verenigd Rusland gematigder te doen overkomen. De LDPR maakt deel uit van wat in Rusland de systeemoppositie heet: partijen die in het parlement het theater verzorgen maar geen echte oppositie tegen het regime voeren. De LDPR is bekend voor haar uitgebreide netwerk binnen de Russische inlichtingendiensten. Huidig LDPR-voorzitter Leonid Sloetski was als voorzitter van het buitenlandcomité van de Doema verantwoordelijk voor het smeden van banden met tal van (extreemrechtse) politici.

Talloze keren zal Creyelman zijn partijgenoten meetronen naar Rusland. In 2015 begeleidt hij een parlementaire delegatie met onder andere partijgenoten Filip Dewinter, Anke Van dermeersch, Johan Deckmyn, Jan Penris en Christian Verougstraete. Reizen Creyelman beperkt zich niet tot de voormalige Sovjet-Unie. In 2017 organiseert hij via zijn Russische contacten een ontmoeting tussen Filip Dewinter en de Syrische dictator Bashar Al-Assad. Diens regime wordt op dat moment overeind gehouden door Rusland. Dewinter wordt in de Syrische propaganda opgevoerd als een gezant van het Belgische volk. ‘Ik zie dat Syrië een democratie is waar christenen en moslims vreedzaam samenwonen, net als in België’, zo wordt Dewinter geciteerd in Knack.

In de daaropvolgende jaren levert Creyelman tal van kleine klusjes voor zijn Russische contacten. Even na de annexatie van de Krim organiseert hij een bijeenkomst in het Europees Parlement, waar ondernemers tips krijgen over hoe ze – ondanks de Europese en Amerikaanse sancties die na de annexatie zijn ingesteld – toch kunnen investeren in het bezette schiereiland.

Wanneer Rusland in februari 2022 zijn invasie van Oekraïne begint, krabbelt de Ruslandconnectie van het Vlaams Belang collectief terug. Filip Dewinter verklaart dat hij ‘zich heeft vergist in Poetin’. Frank Creyelman houdt evenwel voet bij stuk. Tegenover het Russische propagandakanaal Sputnik verklaart hij dat het Westen de oorlog heeft uitgelokt en kant hij zich tegen wapenleveringen aan Oekraïne

Geen zotskap

Op zich maken de afgeleverde klusjes geen verpletterende indruk. De politieke invloed van Creyelman in België is al bij al beperkt. Het is verleidelijk om de liederlijke Creyelman binnen het Vlaams Belang als een buitenbeentje te zien. Ook in de verslaggeving van Financial Times, Der Spiegel en Le Monde blijkt dat Creyelman geen enorme successen boekt in de opdrachten die hij van zijn Chinese contactpersoon ontvangt. Tegelijk valt op dat de belangen van het Vlaams Belang en China geregeld samenvallen. In 2021 stemmen de drie Europarlementsleden van het Vlaams Belang tegen de Europese China-strategie die gestemd wordt in het Europees Parlement.

Toch zou het verkeerd zijn om Creyelman als een zotskap af te schilderen. Zeker binnen de oude garde heeft hij goede banden met figuren als Filip Dewinter, Jan Penris en Christian Verougstraete, die hem geregeld volgen op buitenlandse missie. In de nasleep van de befaamde reis naar de Krim is er verdeeldheid binnen het Vlaams Belang. De trip wordt veroordeeld, maar er volgen geen concrete sancties. Wanneer Tom Van Grieken partijvoorzitter wordt, maakt hij evenmin schoon schip met de oude garde. Tot vrijdagochtend bleef Creyelman een graag geziene gast in de koffiekamer van het Vlaams Parlement.

Een opmerkelijk detail is ook dat zijn broer Steven Creyelman als federaal parlementslid voor het Vlaams Belang voorzitter is van de Kamercommissie Legeraankopen. In die hoedanigheid heeft hij toegang tot informatie die voor buitenlandse regimes uiterst interessant kan zijn. Groen-parlementslid Wouter De Vriendt vroeg op Twitter al naar opheldering.

Frank Creyelman was op het moment van publicatie niet bereid tot een reactie.