Wie is Dilan Yeşilgöz, de politica die Mark Rutte wil opvolgen als leider van de VVD?
Met haar felheid, doortastendheid en welbespraaktheid maakte Dilan Yeşilgöz-Zegerius snel furore bij de liberale VVD en schopte ze het tot minister van Justitie. Een portret door politiek redacteur Carla Joosten van Elsevier Weekblad.
Ze veranderde afgelopen jaar van een politica met het hart op de tong tot een die haar woorden weegt. Niet zo gek voor een minister van Justitie en Veiligheid. De jaren daarvoor was Dilan Yeşilgöz-Zegerius (45) de VVD’er die het meeste in de publiciteit kwam met wat linkse tegenstanders ‘rechts rabiate taal’ noemden.
Rond 2014 werd ze landelijk bekend door haar televisieoptredens bij Studio PowNed, waar ze als tafelgast met Thierry Baudet pittige meningen verkondigde. Als raadslid in Amsterdam ontpopte ze zich als felle politica die vond dat wetsovertreders keihard moesten worden aangepakt. Ze sprak gewone taal en vond vaak iets ‘schande’ of ‘bizar’.
Veel aandacht trok haar pleidooi voor een verbod op straatintimidatie. Vooral GroenLinks vond het niks. Toen GroenLinks-leider Jesse Klaver straatintimidatie wilde aanpakken, was Yeşilgöz er snel bij om hem te verwijten dat zijn partij haar in Amsterdam jarenlang had tegengewerkt. Uiteindelijk kwam dat verbod er wel.
Dilan Yeşilgöz is een onbevreesd politica die steevast op hoge hakken loopt, omdat dat haar zelfvertrouwen geeft. ‘Hooggehakt en goedgebekt’, omschreef Het Parool haar in haar Amsterdamse jaren. ‘Ze is niet groot en heeft een meisjesachtige stem. En een enorm temperament’, typeerde Elsevier Weekblad haar in 2016. ‘Een pitbull met empathie die de Kamer in wil’, vond de Volkskrant in 2017. Ze wordt ook wel ‘een no-nonsense Amsterdammer’ genoemd.
De VVD zette haar in 2017 op plek 19 van de kandidatenlijst van de Tweede Kamer. In 2021 stond ze al op 5. Dat jaar mocht ze invallen als staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat. Ze was in de Kamer al een van de indieners geweest van de Klimaatwet en noemt klimaat ‘een van de meest liberale onderwerpen’ en iets wat de VVD meer zou mogen claimen. ‘Het gaat echt over hoe laat je de wereld achter voor de generaties na ons, verantwoordelijkheid nemen.’
Gevlucht uit Turkije
In 1984 vluchtte Dilan Yeşilgöz met haar moeder en vier jaar jongere zusje uit Turkije. In een gammel bootje vanaf Bodrum over zee naar het Griekse eiland Kos. Vader Yeşilgöz was drieënhalf jaar eerder naar Nederland gevlucht.
Hij was in Turkije advocaat en zou in Nederland doctor in de criminologie worden. Haar moeder studeerde Engelse literatuur en onderwijskunde. Ze streden in Turkije voor gelijke rechten voor Koerden, Armeniërs, homoseksuelen en religieuze minderheden en liepen gevaar te worden opgepakt, zoals medeactivisten overkwam.
Door de linkse achtergrond van haar ouders zocht Yeşilgöz aanvankelijk zelf ook haar heil bij links. Via SP, GroenLinks en PvdA voelde ze zich uiteindelijk bij de VVD op haar gemak. Naar eigen zeggen omdat die partij niet op slachtofferschap, maar op het individu is gericht.
Ze erfde haar ambitie en felheid van haar ouders. Nog vóór ze als vluchteling mochten werken, gingen die vrijwilligerswerk doen en meteen de taal leren. Ze wilden, aldus hun dochter, de krant kunnen lezen in het land waar ze woonden en vestigden zich vol overtuiging in Amersfoort in een autochtonenwijk.
‘Wees geen slachtoffer en kijk altijd vooruit,’ leerde haar moeder haar. Dat heeft Yeşilgöz gevormd. Ze komt naar eigen zeggen ‘uit een rijke traditie van eigenzinnige, strijdlustige vrouwen. Mijn oma Sara bijvoorbeeld was goed opgeleid, economisch zelfstandig en had een kosmopolitische vriendenkring.’
Geen racisten
Mensen moeten hun eigen verantwoordelijkheid nemen, vindt Yeşilgöz. Toen de Utrechtse GroenLinks-wethouder Linda Voortman ambtenaren op cursus stuurde om van hun vooroordelen af te komen, twitterde Yeşilgöz: ‘Volgens deze wethouder moeten ambtenaren leren hoe ze met allochtonen om moeten gaan. Wat een betuttelracisme… Je zou ook kunnen zeggen dat we allemaal Nederlanders zijn en gewoon normaal tegen elkaar moeten doen.’
Volgens deze wethouder moeten ambtenaren leren hoe ze met allochtonen om moeten gaan. Wat een betuttelracisme… Je zou ook kunnen zeggen dat we allemaal Nederlanders zijn & gewoon normaal tegen elkaar moeten doen? Maar dit ging een brug te ver blijkbaar.. https://t.co/adNmdeNQUW
— Dilan Yesilgöz – Zegerius (@DilanYesilgoz) April 25, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Ze vindt Nederland niet racistisch, maar ervoer wel dat racisme voorkomt. ‘Mijn geboorteplaats is Ankara en mijn achternaam is niet makkelijk. Ondanks een prima studie en cv duurde het lang voor ik mijn eerste baan had. Ik kon zeggen: ellendig, discriminatie, de hele wereld is tegen mij, ik ga ze aanklagen. Maar zo ben ik niet. Ik wilde aan de tafel zitten waar de beslissingen vallen. Ik verander het systeem’, zei ze tegen EW.
Het maakte haar misschien nog ambitieuzer dan ze al was. ‘Ik ben een vechter.’ Na haar huwelijk met René Zegerius behield ze haar achternaam en zette zijn achternaam erachter.
Minister
Hoe uitgesproken ze als Kamerlid ook was, als minister op het prestigieuze departement is ze veel ingetogener. Als niet-jurist weet ze zich vooralsnog uitstekend te redden. Ze staat op het ministerie bekend om haar werkdrift en goede voorbereiding – ‘ze bestudeert echt alles’ – en anticipeert op mogelijke kritiek in Kamerdebatten.
Yeşilgöz doet überhaupt nooit iets onvoorbereid. Legendarisch is hoe ze haar bruiloft in 2013 van minuut tot minuut plande. Van een groot verlovingsfeest, en in de aanloop naar de grote dag tal van kleinere feesten. ‘Ik heb het een beetje groots aangepakt. Ik was wel een bride from hell, geloof ik. Ik had een draaiboek gemaakt waarin tot op de minuut stond wat iedereen moest doen, met namen en telefoonnummers erbij. Ja, dat is toch logisch. Mijn zusje wees me op een zinnetje waar stond dat er drie minuten waren uitgetrokken voor de wc. Om 14.11 uur.’
Het aanzoek van haar man verliep wel anders dan ze had verwacht. Dat aanzoek kwam niet tijdens de vakantie in Hawaii maar iets later in New York op de Brooklyn Bridge. De controlfreak had dat anders ingeschat. ‘Dat vond ze niet leuk. Maar het maakte het moment des te leuker’, zei haar man René Zegerius, zelf senior beleidsadviseur Zorg en Veiligheid bij de GGD Amsterdam.
De twee wonen in Amsterdam en hebben een vakantiehuis in het zuiden van Nederland. Ook delen ze hobby’s. Ajax en hun hond Moos. Een Beauceron die veelvuldig op sociale media figureert.
Ze houdt van countrymuziek en is sportief. Ze heeft een step-apparaat en gewichten voor haar armspieren, let op haar eten en zorgt voor voldoende slaap. Op het culinaire vlak heeft ze een sterke voorkeur voor yoghurt. Dat eet ze graag bij elke maaltijd en houdt ongetwijfeld verband met haar Turkse wortels.
Een kok is ze niet. Ze wordt weleens gepest met de prachtige keuken thuis. ‘Handig om op te warmen’, luidde een grapje in een eetclubje waar ze weleens aanschoof.
(Lees hieronder verder)
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Als minister springt Dilan Yeşilgöz-Zegerius niet meer overal bovenop met een pakkende reactie. Toen rapper Lil Kleine nieuws werd na mishandeling van zijn vriendin, vond Yeşilgöz het goed dat huiselijk geweld bespreekbaar werd, maar hield zich verder op de vlakte. ‘Het is verleidelijk om een uitspraak te doen, maar als ik dat doe vanuit mijn rol als minister van Justitie en Veiligheid beïnvloed ik zo’n zaak’, zei ze. Voor ingewikkelde beslissingen en als ze het nog niet zeker weet, neemt ze liever de tijd.
Toch reageerde ze gevat op FVD-Kamerlid Gideon van Meijeren toen die op 30 juni in het debat over de boerenonrust wetsovertredingen billijkte. ‘Er luisteren op dit moment agenten mee, politiemensen die een gezin hebben, die kinderen hebben en die dag en nacht voor onze veiligheid de straat op gaan. Terwijl wij schuilen voor gevaar, doen zij een stap naar voren. Vervolgens zitten ze in een politieauto om politici te beschermen en worden ze geramd door een trekker. Met alle respect, je bent niet goed wijs als je daarvoor hier om begrip komt vragen’, zei Yeşilgöz in de Tweede Kamer tegen Van Meijeren.
(Lees hieronder verder)
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
De veranderde rol bleek ook toen IS-vrouwen uit Syrië werden opgehaald. Iets wat ze als Kamerlid nog fel kritiseerde. ‘Er is niks veranderd aan mijn inzet, het kabinet haalt nog steeds IS-reizigers niet actief op’, vond ze.
Strijdlust
Al met al is ze iets minder zichtbaar dan als volksvertegenwoordiger, maar ze nam toch al snel een opvallend besluit. Zo reorganiseerde ze het speciale 300-koppige, FBI-achtige politieteam dat na de moord op advocaat en plaatsvervangend rechter Derk Wiersum in 2019 is opgetuigd om de georganiseerde misdaad te bestrijden. Er werd veel gesproken over geld en structuren, maar er was nog niet één arrestatie geweest.
Maar net als in haar vorige leven gaat ze als minister graag ter plekke kijken om de werkelijkheid achter de papieren te vinden. Haar werkbezoeken strekken zich uit van politie en handhavers tot bezoeken over de grens.
Zo bezocht ze het in misdaadbestrijding ervaren Italië, maar ook Colombia om er te leren van de aanpak van drugsbendes daar.
Zeggen dat ze die bendes ook in Nederland hard wil aanpakken, is iets anders dan het als minister ook waarmaken. Maar de strijdlust spat er bij haar vanaf.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier