‘Werken moet meer lonen’, plan van PVDA komt neer op grote cadeau voor middenklasse

Alle politieke partijen zijn het er over eens: het verschil tussen werken en niet-werken moet groter worden. Maar hoe kan dat concreet? Knack vroeg het aan de Vlaamse partijen en geeft vandaag het antwoord van de PVDA, aangevuld met bedenkingen van professoren Stijn Baert (UGent) en Wim Van Lancker (KU Leuven): ‘Wat de PVDA voorstelt, lijkt me niet geweldig doordacht.’

Elke politieke partij hamert er tegenwoordig op: werken moet meer opleveren in de portemonnee, het verschil tussen mensen die werken en mensen die niet werken moet financieel groter worden. Dat klinkt velen aantrekkelijk in de oren, alleen vertellen de politici er haast nooit bij hoe dat concreet moet gebeuren. Knack vroeg het aan de woordvoerders van de zeven Vlaamse politieke partijen: welke financiële prikkels moeten het verschil tussen werken en niet werken groter maken?

De Vlaamse partijen bezorgden Knack na enige bedenktijd hun antwoorden, die we hierbij onverkort geven. We legden alle antwoorden ook voor aan arbeidsmarktexpert Stijn Baert (UGent) en socioloog Wim Van Lancker (KU Leuven). aan arbeidsmarktexpert Stijn Baert (UGent) en socioloog Wim Van Lancker (KU Leuven). De voorbije dagen kon u al de antwoorden van de Open VLD, Groen, de N-VA, de CD&V, het Vlaams Belang en de Vooruit lezen, vandaag is het de beurt aan de PVDA.

‘Het probleem vandaag is niet dat de uitkeringen te hoog zijn, maar de lonen te laag. Als Partij van de Arbeid willen we dat werken meer loont. Daarom stellen wij de volgende maatregelen voor:

• Loonsverhogingen mogelijk maken door de wet van 1996 aan te passen. Veel grote bedrijven halen momenteel record winstmarges (vooral omdat ze hun prijzen verhogen, zoals de Europese Centrale Bank onlangs aantoonde). Werknemers moeten dan ook kunnen onderhandelen over loonsverhogingen. De loonnorm moet een indicatieve minimumnorm worden, die als basis dient voor onderhandelingen over loonsverhogingen in alle sectoren en bedrijven waar de winsten stijgen.

• Optrekken van het minimumloon tot 17 euro per uur. Een fatsoenlijk minimumloon is een vereiste om ervoor te zorgen dat mensen ook fatsoenlijk van hun werk kunnen leven. Dat is een basismaatregel om de lonen te verhogen.

• Eerlijke belastingen. België is een belastinghel voor werkende mensen, maar een belastingparadijs voor superrijken en multinationals. We willen daarom een miljonairstaks en een belasting op de meerwaarde op aandelen invoeren. Daarnaast moeten ook alle inkomsten worden samengeteld en onderworpen worden aan de personenbelasting. Op die manier kunnen de belastingen voor werkende mensen omlaag en kan de belastingdruk eerlijker verdeeld worden. Een belastinghervorming mag in geen geval worden gefinancierd met onrechtvaardige maatregelen, zoals een verhoging van de btw of van de accijnzen, of met besparingen op de sociale bescherming en de openbare diensten.’

Bedenkingen van Stijn Baert (UGent) en Wim Van Lancker (KU Leuven):

Stijn Baert: Ik vind het opmerkelijk dat de PVDA de arbeidsduurverkorting niet ter sprake brengt. Geen enkele partij doet dat trouwens. Het idee om de beschikbare arbeid onder meer mensen te verdelen, heeft blijkbaar afgedaan. Gelukkig maar, want dat was sciencefiction. Natuurlijk wil de PVDA wel de loonnorm, die de verhoging van de lonen begrenst, aanpassen. Maar ze tornen niet aan de index, die de minimumopslag bepaalt.

Alleen de loonnorm aanpassen wordt moeilijk, zeker voor een open economie als België, want door de hoge loonkosten, gaat onze concurrentiepositie al sterk achteruitgaat, zo stelde de Nationale Bank vast. Dat is een structureel gevaar voor onze banen. De PVDA wil ook de minimumlonen optrekken tot 17 euro per uur en dat zal onze concurrentiepositie nog meer in het gedrang brengen.

Wim Van Lancker: Die verhoging naar 17 euro is zeer fors en zal grote gevolgen hebben voor de hele arbeidsmarkt. Je krijgt een cascade-effect: als je het minimumloon optrekt, zullen ook alle andere lonen stijgen. Eigenlijk komt dat neer op een grote cadeau voor de middenklasse, toch vreemd voor een partij als de PVDA. Het lijkt me dan ook geen geweldig doordacht voorstel.

Baert: ‘Natuurlijk ben ik, net als de PVDA, voor het principe van eerlijke belastingen, maar niet met de zware vermogensbelastingen die zij voorstellen. Want kapitaal is zeer mobiel, dat hebben soortgelijke hervormingen in Frankrijk voldoende aangetoond. De PVDA is dan weer tegen een verhoging van de btw en de accijnzen, maar dat is – op een paar harmoniseringen en correcties in de vermogensbelastingen na – het enige geloofwaardige spoor om belastingen op arbeid te verlagen.