‘We moeten alles doen om te voorkomen dat Vlaanderen een Europese Rust Belt wordt’

‘De dreigende Europese de-industrialisatie is een bom onder de Vlaamse welvaart’, schrijft Vlaams parlementslid Peter Van Rompuy (CD&V).

Nu de gasprijs lager ligt dan een jaar geleden kunnen we stellen dat de strategie van Poetin om de Europese eensgezindheid rond het afkondigen van sancties te doorbreken, heeft gefaald. Tot zover evenwel het goede nieuws. Op middellange termijn mogen we de economische repercussies van de gasoorlog met Rusland voor de Europese industrie niet onderschatten. ‘Made in Europe’ staat onder zware druk. Een de-industrialisatie van Europa vormt een reële bedreiging voor onze welvaart.

In energie-intensieve sectoren is de productie het voorbije jaar gedaald met 13%. Recent kondigde de Duitse chemiereus BASF aan dat het zijn activiteiten in Europa ‘permanent zal verminderen’. Ook al zijn de Europese gasprijzen fors gedaald ten aanzien van de piek, toch blijft energie ongeveer driemaal duurder dan het gemiddelde van de voorgaande jaren.

Naast de gasoorlog met Rusland ook een handelsoorlog met de VS

Boven op de gasoorlog met Rusland dreigt nu ook een handelsoorlog met de VS. De massale subsidies uit de Inflation Reduction Act (IRA) verstoren de eerlijke concurrentie. Premier De Croo zei recent in Davos dat hij ‘enkel blij’ kon zijn met deze groene Amerikaanse subsidie-bazooka, maar er is toch vooral reden tot grote bezorgdheid! In combinatie met – viermaal – lagere gasprijzen dreigt een massale herlocalisatie van Europese energie-intensieve sectoren richting Amerika. De grootste investering van het Belgische Solvay in batterij-technologie is nu voorzien in de VS, met steun uit de IRA. De industriële polen van de toekomst dreigen zich buiten Europa te ontwikkelen, in het bijzonder de veelbelovende cleantech.

Chinese dumping afblokken

Vanuit China wordt de Europese industrie dan weer beconcurreert door de import van goederen die geproduceerd worden in onaanvaardbare sociale en ecologische omstandigheden. We mogen niet toelaten dat de Europese auto-industrie hetzelfde lot ondergaat als met de dumping van Chinese zonnepanelen een decennium geleden! De invoering van een Europese importtaks op klimaatonvriendelijk geproduceerde goederen (CBAM) komt geen dag te vroeg.

(Lees verder onder het artikel.)

De dreigende Europese de-industrialisatie vormt ook een bom onder de Vlaamse welvaart. Energie-intensieve sectoren zoals chemie en staal vormen nog steeds het kloppend hart van het Vlaamse industriële weefsel, in het bijzonder rond onze havens. Recent is ook de concurrentiestrijd tussen Europese landen onderling een reden tot bezorgdheid. In het bijzonder de massale energiesteun door Nederland en Duitsland vormt een bedreiging voor toekomstige investeringen in Vlaanderen. De vaststelling dat Vlaanderen vorig jaar nog een record aan buitenlandse investeringen noteerde (vooral in pharma), mag geen reden zijn tot zelfgenoegzaamheid.

Totaal gebrek aan sense of urgency in de Wetstraat

Er leeft veel te weinig sense of urgency over de dreiging van de-industrialisering. Er is dringend actie nodig. Op Vlaams niveau moet de energie-steun aan ondernemingen worden opgeschaald. Er is ook haast nodig bij de omzetting in Vlaamse wetgeving van de nieuwe Europese regels om de vergunning van offshore-windparken te versnellen. Onze industrie kan zich dan met lange termijncontracten verzekeren van stabiele (groene) energieprijzen. Op federaal vlak is de verlenging van (minstens) twee kerncentrales essentieel, en dit bij voorkeur voor twintig jaar. Om de arbeidshandicap niet te laten ontsporen, moet de federale loonnorm strikt gehandhaafd worden. Op Europees vlak moeten de Vlaamse en Belgische regering de hakken in het zand zetten tegen de Duits-Franse plannen om de regels rond staatssteun verder te versoepelen. Een kleine regio als Vlaanderen is steeds in het nadeel als grote landen vrije baan krijgen om subsidies uit te delen. Vlaanderen heeft dan weer veel te winnen met een nieuw Europees ‘soevereiniteitsfonds’. Intussen moet federaal de reeds voorziene 800 miljoen uit het Europees Herstelfonds zo snel mogelijk deblokkeren.

Vlaanderen mag geen Europese Rust Belt worden

Alles moet in het werk gesteld worden om te voorkomen dat de meest welvarende regio’s in Europa – zoals Vlaanderen – het komende decennium wegglijden zoals de Rust Belt in de VS of de vervallen industriebekkens in het VK. Dan dreigt jobverlies voor velen, verarming voor allen en politieke polarisering. De acute vraag die zich aan de politiek opdringt is niet ‘confederalisme of verarming’, maar wel ‘industriële renaissance of verarming’. Bedrijfsleiders gaan echt niet wachten op het confederalisme om te beslissen waar ze gaan investeren! Die beslissingen nemen ze nu. De instrumenten die we hebben, moeten we nu inzetten. Zonder groene energie, geen industrie meer. Zonder industrie, geen welvaart. Niets minder dan de Vlaamse welvaart van de volgende generatie staat op het spel.

Peter Van Rompuy is fractieleider van CD&V in het Vlaams parlement.