‘We hebben een masterplan voor de zorg nodig, geen besparingsplan’

‘Wat we na de volgende verkiezingen nodig hebben, is een beleid dat de hardwerkende zorghelden compromisloos waardeert en erkent. Want zonder zorg, geen welvaart’, schrijft een groep middenveldorganisaties die zich verenigd hebben in de Zorgcoalitie.

Zwaar besparen als verkiezingsprogramma? Kan je daar dan kiezers mee winnen? Bij N-VA denken ze blijkbaar van wel. De partij legt zo maar even een besparingsplan van 21 miljard euro op tafel, waarvan de helft in de sociale zekerheid en het gros daarvan – 4,5 miljard! – in de gezondheidszorg. Volgens expert Wim Van Lancker in een interview met Knack zal de armoede zo opnieuw stijgen. Het klinkt als een oproep tot een omgekeerde klassenoorlog, schreef Marc Reynebeau in De Standaard.

Maar ook zonder bezuinigingen alom zitten we al in een zorgcrisis. Er gaat geen week voorbij of een nieuwe noodkreet uit de zorg bereikt de media. Artsen die ons voor een ‘zorginfarct’ waarschuwen. Hulpvragers die uitzichtloos op een wachtlijst staan. Werkgeverfederaties die aan de alarmbel trekken. Vakbonden en middenveld die acties voeren en onderbouwde nota’s neerleggen op kabinetten over de onhoudbare werkdruk, over de helse shiften, de uitstroom, de uitval. ‘Je sais bien, mais quand même’?, beste toekomstige beleidsmakers?

Zorgwerkers zijn ook hardwerkende Vlamingen

Wat we na de volgende verkiezingen nodig hebben, is een beleid dat de hardwerkende zorghelden compromisloos waardeert en erkent. Want zonder zorg, geen welvaart. Zonder zorg komt alles tot stilstand: van een kinderopvang die werken voor mensen met een gezin mogelijk maakt tot revalidatie na een auto-ongeval, van huishoudelijke hulp om werk en privé te combineren tot een menselijke en kwalitatieve behandeling bij ziekte.

Rechtse politici lijken te vergeten dat zorgwerk de drijvende kracht is van onze samenleving. Zorgwerk houdt alles draaiende: het heelt wie ziek is, helpt wie noden heeft, ondersteunt wie niet alleen verder kan of uitgeblust geraakte. De zorg vangt op wat elders fout loopt. Het is onze geluksbuffer, waar alles samenstroomt. Wie de zorg verzwakt, start een domino-effect van miserie. Weg, welzijn!

Maar liefst 60% van al het werk dat in België wordt verzet, is bovendien onbetaald. Onbetaald zorgwerk is daarmee een van de grootste economische sectoren. Toch krijgt dit zorgwerk weinig status, macht of inkomen toegekend. Vrouwen besteden gemiddeld 9,5 uur per week méér tijd aan zorgtaken dan mannen. Nog pijnlijker is dat het vooral kwetsbare vrouwen zijn die vaak meer zorg verlenen en noodgedwongen in de zorgberoepen met de laagste lonen werken. Vrouwen met een korte scholing, met een migratieachtergrond. Zorgwerk is dus niet alleen vooral vrouwelijk maar ook gekleurd. Gaan we dan met een besparingsplan het welbevinden van onze medemens nu echt verwaarlozen voor de extra winst van enkelen?Door te besparen op zorg, viseer je wie sociaal kwetsbaar is nog meer.

Een warme afspraak met de geschiedenis

Als brede Zorgcoalitie van vrouwenorganisaties, middenveld en vakbonden roepen we toekomstige beleidsmakers daarom op om werk te maken van een masterplan voor de zorg. Erkenning. Waardering. Correcte financiering. En gelijke verdeling van zowel betaalde als onbetaalde zorgarbeid. Dat moeten de uitgangspunten zijn. En daar is weldegelijk een groot democratisch draagvlak voor. Verzwak de zorg dus niet, versterken ze. Dat levert overduidelijke maatschappelijke winst op. Een gelijke verdeling van zorgtaken binnen gezinnen zorgt er tevens voor dat vrouwen evenwaardig kunnen participeren aan het beroepsleven. Zo kunnen ook zij meer sociale rechten opbouwen. Zo verkleinen we de loon- en pensioenkloof.

Besparen is een ‘niet-actief’ beleid voeren

En die obsessie met begrotingscijfers? Het is zoals met die tendentieuze tweedeling tussen ‘hardwerkenden’ en ‘niet-actieven’: een overheid moet juist investeren in de toekomst, aan welvaartscreatie doen. We hebben een actieve, ‘hardwerkende’ overheid nodig. Zo’n beleid is niet ‘spilziek’, maar zorgt voor maatschappelijke vooruitgang. Met uitgaven die zichzelf ruim terugverdienen. Zeker in de zorg is dat zo. Die maatschappelijke meeropbrengst voor vele generaties door onze vingers laten glippen om toch maar voor een begrotingsevenwicht te kiezen, getuigt simpelweg van slecht bestuur.

Een overheid mag je immers niet met een gezin vergelijken, met de begroting als een huishoudboekje waarbij je moet ‘sparen voor de toekomst’. Want overheden kunnen met hun beleid onze economie en ons maatschappelijk samenleven aansturen en aanzwengelen. Of net afknijpen. Neoliberale begrotingsdogma’s zijn daarbij helemaal geen zaak van realisme, zoals Bart De Wever daags na de Dag van de Arbeid verklaarde.

Vele experts gaven het al aan, zelfs het IMF erkent het: een zuinigheidsbeleid is als een medicijn dat de patiënt dood. Van het Globale Zuiden tot Europa: studies tonen hoe dan de ongelijkheid piekt, de groei dempt en de schulden stijgen. Alleen extreemrechts heeft baat bij zo’n beleid. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?

De Zorgcoalitie bestaat uit Furia, Femma, Fairwork, WSM, Netwerk Tegen Armoede, Levl, Ella vzw, het feministisch platform ter ondersteuning van kinderopvang, Vrouwenraad, Rebelle vzw, ZIJkant, Sophia, collectief 8 maars, Crisiskabinet / Kind & Gezien, ACV, ABVV en ACLVB.