‘Wanneer krijgt Antwerpen een autonome metro?’

‘Hoewel de metro in het bestuursakkoord wordt genoemd, blijft het bij een vage ambitie ‘op termijn’. Maar Antwerpen kan niet blijven wachten’, schrijft Auron Krasnici van Vista over de plannen van het nieuwe stadsbestuur.

De Antwerpenaren hebben er best wel lang moeten op wachten, maar vorige week was het dan eindelijk zover. N-VA en Vooruit presenteerden hun bestuursakkoord voor de komende 6 jaar. Op vlak van mobiliteit belooft het nieuwe bestuursakkoord een “functioneel en hedendaags metronetwerk, op termijn”. Mooi woorden, maar wat bedoelt men hier precies mee?Antwerpen mag dan wel een stad zijn met een rijke geschiedenis en vandaag nog steeds de economische motor van Vlaanderen, maar op mobiliteitsvlak lopen we serieus achter. Het warm water hoeven we niet uit te vinden, want Kopenhagen en Taipei tonen hoe de toekomst eruit moet zien.

De premetro, ooit gepresenteerd als een tijdelijke oplossing, blijkt niet langer in staat om de toenemende mobiliteitsvraag van een groeiende stad te ondersteunen. Frustraties stapelen zich op: trams blijven vastzitten in overvolle netwerken, met vertragingen en uitval als gevolg. Het autoverkeer blijft toenemen en bedrijven zien zich gedwongen uit te wijken naar regio’s met betere mobiliteitsoplossingen. Antwerpen verdient meer dan een vage belofte voor de verre toekomst, we hebben nú een doorbraak nodig. Waar de premetro ooit innovatief was, belemmert deze nu de vooruitgang van Antwerpen.

Hoewel de metro in het bestuursakkoord wordt genoemd, blijft het bij een vage ambitie ‘op termijn’. Maar Antwerpen kan niet blijven wachten. Het huidige premetronetwerk is volledig uitgeleefd en ongeschikt om de groeiende mobiliteitsvraag te ondersteunen. Elke poging tot uitbreiding zou de problemen alleen maar verergeren. Een volwaardig metronetwerk is geen verre droom, maar een dringende noodzaak. Het ombouwen van de bestaande premetrotunnels is daarom de enige logische en duurzame oplossing. Inwoners mijden de trams vanwege hun traagheid en onbetrouwbaarheid. Nieuwe premetrolijnen zullen die perceptie niet veranderen. Antwerpen heeft behoefte aan een efficiënt en betrouwbaar metrosysteem dat de inwoners opnieuw overtuigt van de kracht van openbaar vervoer.

Laten we even een blik werpen op steden zoals Kopenhagen, waar autonome metro’s de hele nacht doorrijden, snel, veilig en betrouwbaar. Het resultaat? Een fundamentele gedragsverandering bij inwoners: steeds vaker laten zij de auto staan, omdat de metro een aantrekkelijker alternatief biedt. Ook Taiwan heeft onlangs zijn eerste autonome metro in gebruik genomen, een indrukwekkend voorbeeld van innovatie dat naadloos aansluit bij zijn wereldwijde reputatie als koploper in chiptechnologie. Wanneer krijgt ook Antwerpen een autonome metro?

Ook Vlaanderen staat met IMEC en bedrijven als Melexis sterk in de chipindustrie, maar Antwerpen zelf blifjt vasthouden aan een achterhaald model: trams mét chauffeurs die rijden door premetrotunnels en regelmatig komen vast te zitten in tramfiles. Is dat de toekomst? Op sommige trajecten kunnen ze zelfs niet sneller rijden omdat de sporen hiervoor niet zijn ontworpen. Het contrast met innovatieve hotspots zoals Taiwan en Kopenhagen kan nauwelijks groter zijn.

Een goed functionerende zelfrijdende metro maakt een stad toegankelijker, veiliger en duurzamer. Hij biedt een oplossing voor verschillende uitdagingen tegelijk: minder verkeer, minder vervuiling en vlotte mobiliteit, ook ´s nachts. Door snelle en frequente verbindingen te creëren tussen belangrijke knooppunten, zoals Wijnegem en het stadscentrum, zullen automobilisten veel sneller de wagen laten staan aan de rand van de stad.

Mensen zouden na een evenement in het Sportpaleis, een wedstrijd van den Antwerp of een avondje uit ook niet langer vastzitten in de keuze tussen de auto of de beperkte mogelijkheden van het openbaar vervoer, dat vandaag vaak stopt met rijden rond 1 uur ’s nachts. Natuurlijk zou je de trams langer kunnen laten rijden, maar de hoge loonkosten maken dat economisch onrendabel. Autonome metrotoestellen die de hele nacht doorrijden, bieden een veel efficiënter en kostenbewuster alternatief. De route doorheen drukbevolkte wijken zoals Deurne, Merksem en Antwerpen-Noord zou niet alleen de mobiliteit verbeteren, maar ook de lokale economie stimuleren dankzij een betere bereikbaarheid.

Daarnaast draagt een metro bij aan het verminderen van de CO2-uitstoot, vermindert de druk op de stedelijke wegen en ontstaat een leefbare stad waar ruimte is voor groen, voetgangers en fietsers. Het combineren van de aanleg van nieuwe tunnelkokers met de ombouw van de bestaande premetrotunnels is daarom een slimme en efficiënte zet. Bovendien hoeven de stations niet zo omvangrijk te zijn als de ondergrondse paleizen in Brussel, waar de kosten van Metro 3 de laatste jaren de pan uitrijzen. Een eenvoudig ontwerp met één perron voor beide richtingen, zoals in Kopenhagen, kan hier een praktische oplossing bieden. Dit is de meest efficiënte manier om de infrastructuur te verbeteren en de stad klaar te maken voor de toekomst.

Vlaanderen kijkt terecht vooruit met plannen voor zelfrijdende robotaxi’s en roboshuttles tegen 2026, maar het is essentieel om die ambitie breder door te trekken. Waarom beperken we innovatie tot het wegennet, terwijl een modern en autonoom metronetwerk perfect geïntegreerd kan worden in deze visie? Een slimme stad koppelt technologische vooruitgang aan efficiëntie, duurzaamheid en toegankelijkheid.

Antwerpen heeft de kans om niet alleen een economisch en cultureel zwaartepunt te zijn, maar ook een Vlaamse pionier in stedelijke mobiliteit te worden. Dit vraagt echter om meer dan oppervlakkige oplossingen: het vereist een fundamentele omslag in denken, gericht op de lange termijn. Een toekomstgerichte stad kiest voor systemen die inwoners verleiden om de auto te laten staan en kiest resoluut voor vooruitgang. Waarom zouden we ons laten beperken door verouderde infrastructuur en halfslachtige plannen? Antwerpen verdient een moderne, autonome metro, niet over tientallen jaren, maar nu. Alleen door vandaag te handelen, kunnen we de stad van morgen vormgeven.

Vista is een politieke beweging die een Vlaams, sociaal en progressief alternatief voorstaat, dat de particratie doorbreekt.