Iedereen bij Vooruit is ervan overtuigd dat er een aanval is ingezet op Conner Rousseau om hem te schaden. Daarbij vergeten de Vlaamse socialisten dat het ditmaal de voorzitter zelf was die zijn persoon en zijn partij in nesten heeft gewerkt.
Alles begon een flinke maand geleden. Om zes uur ’s ochtends in de nacht van vrijdag 1 op zaterdag 2 september ontstaat er in Café Hemelryck op de Grote Markt van Sint-Niklaas een woordenwisseling tussen twee agenten (met bodycams) en Conner Rousseau. Rousseau zou de agenten onder meer toegeworpen hebben dat ze beter meer zouden optreden tegen dealers in de wijk waar zijn grootmoeder woont, en in grove bewoordingen hebben uitgehaald naar de Roma. We schrijven ‘zou’ – het is nog altijd wachten op meer concrete informatie over de juiste toedracht.
Van de domme
De buitenwereld krijgt pas drie volle weken later lucht van het incident, op donderdag 21 september. Dan pakt hln.be uit met een (nieuwe) affaire-Rousseau. Centraal staat de beschuldiging van mogelijk ‘racistisch taalgebruik’. In een reactie geeft Rousseau toe dat hij ‘dronken’ was, maar dat hij zich verder weinig van de avond en niets van zijn woorden herinnert, behalve dat de sfeer ‘eerder grappend en vriendschappelijk’ was. Er werden zelfs schouderklopjes uitgewisseld.
Rousseau de volgende ochtend al meteen pogingen om de zaak onder controle te krijgen.
Vandaag weten we dat Rousseau zich in die eerste reactie wellicht bewust van de domme heeft gehouden, in een mislukte poging om de mogelijke fall-out te beperken van een portie zattemansklap. Rousseau heeft in zijn reactie namelijk niet gewaagd van zijn vele pogingen om het zaakje onder controle te krijgen. Daarmee begint hij al meteen nadat hij zijn roes heeft uitgeslapen. Rousseau wil weten wat de politie met het voorval zal doen. Herinnert hij zich toch iets? Vreest hij problemen?
Bodycams
Het Nieuwsblad heeft een uitgebreide reconstructie gemaakt aan de hand van mobiele berichten die Rousseau heeft verzonden naar burgemeester Lieven Dehandschutter (N-VA) en naar hoofdcommissaris Jo De Geest, de korpschef van de politie van Sint-Niklaas.
Dat doet hij op aansporing van zijn moeder, Christel Geerts. Als ex-burgemeester van Sint-Niklaas heeft Geerts nog altijd goede contacten met de agenten van haar stad. Zij maakt haar zoon er al tijdens het weekend van 2 en 3 september op attent dat er binnen het politiekorps beelden circuleren van de bodycams van de agenten, en raadt hem aan uit te zoeken wat daarvan aan is.
Rousseau polst bij de burgemeester en de korpschef bij herhaling naar het bestaan van beelden.
Uit het digitale berichtenverkeer blijkt dat Rousseau zowel bij de burgemeester als bij de korpschef bij herhaling informeerde naar het bestaan van de beelden. Dat deed hij op zondag 3 en opnieuw op dinsdag 5 september. ‘Dag Jo. Sorry om nogmaals te storen. Mijn moeder blijft erbij dat er iemand toch bodycambeelden zou hebben. Is er een mogelijkheid dat je daar toch nog eens discreet navraag naar doet? Want dat zou toch een serieuze inbreuk op de privacy zijn…? Groeten en bedankt. Conner Rousseau’.
Rousseau wordt gerustgesteld: ‘Er zijn geen beelden weggeschreven.’ Eerder al was hem gezegd dat er van het incident ‘geen melding was gemaakt in het nachtrapport’ en ‘geen pv’ was opgesteld.
Vooronderzoek
Dat was op dat moment ook juiste informatie. Alleen bleek de intuïtie (of de informatie) van zijn moeder de juiste. Op 12 september, tien dagen na het incident, wordt er wel een pv opgemaakt en doorgestuurd naar het parket van Oost-Vlaanderen.
Volgens De Standaard is dat gebeurd nadat korpschef De Geest over het gebeuren contact had opgenomen met het parket van Oost-Vlaanderen. Vervolgens start de federale gerechtelijke politie van Oost-Vlaanderen een opsporingsonderzoek op: een ‘vooronderzoek’ voordat het gerecht echt in actie schiet.
Omdat Conner Rousseau in het Vlaams Parlement zit, moet eerst zijn parlementaire onschendbaarheid opgeheven worden voor dat zou kunnen. Daarvoor moet de zaak juridisch dus zwaar genoeg wegen.
Omdat Rousseau in het Vlaams Parlement zit, zou eerst zijn parlementaire onschendbaarheid opgeheven moeten worden.
Maar de politieke schade komt er al weken voor het vooronderzoek (dat nog altijd loopt) zal worden afgesloten. De bom van ‘de (nieuwe) affaire-Conner Rousseau’ ontploft op donderdag 21 september, met een bericht op hln.be.
De datum is geen toeval. Die dag heeft Rousseau een groots mediaoffensief gepland om de periode van affaires rond zijn persoon af te sluiten: zijn coming-out als homo en vooral de drie opsporingsonderzoeken naar mogelijk seksueel grensoverschrijdend gedrag. Die werden driemaal geseponeerd.
(lees verder onder de preview)
Dat heeft natuurlijk bevrijdend gewerkt op de Vooruit-voorzitter, en nu wil hij ook mediatiek en politiek cashen. Elk Vlaams medium heeft hij een interview gegeven, en die verschijnen die donderdagavond allemaal op hetzelfde moment. Een duidelijke uitleg, streep onder het verleden, en vervolgens als ‘winnaar’ nog even aan de regeringskar duwen en vervolgens in een goede positie naar de verkiezingen: dat is het socialistische plan.
Het nieuws van hln.be zorgt ervoor dat Vooruit-voorzitter struikelend uit de startblokken komt. Een ongelukkiger begin van de race naar de parlements- en gemeenteraadsverkiezingen van 2024 is moeilijk denkbaar.
Beentje lichten
Wat verbaast, is dat men bij Vooruit vooraf het risico niet kon inschatten dat zo’n groots en bijzonder exceptioneel media-offensief rond het merk ‘Conner’ bijna een uitnodiging was om hem een beentje te lichten. Het viel nochtans te voorspellen dat een of ander medium het feestje zou verstoren. Het gebeurt geregeld. Kort voor een moeilijk partijcongres krijgt een criticus van de voorzitter of de partijtop een groot interview aangeboden – het is bijna coutume geworden.
In dit geval is er geen sprake van een heksenjacht. Er gebeurt gewoon wat Rousseau al tien dagen vreesde.
Het is dan ook geen toeval dat hln.be het vervelende nieuws brengt: Rousseau heeft van de daken geschreeuwd dat hij nooit meer zou spreken met twee journalisten – dat zijn dus collega’s van Het Laatste Nieuws en van VTM. Rousseau neemt hen kwalijk dat ze op hem een ‘heksenjacht’ hebben georganiseerd.
Ditmaal is er daarvan zeker geen sprake. Er gebeurt gewoon wat Rousseau tien dagen eerder al vreesde: dat in het nieuws zou komen wat hij liever niet gepubliceerd ziet.
Zelf verantwoordelijk
Conner Rousseau zelf voelt zich koud gepakt. Hij wist niet van het bestaan het pv, en zegt zich ook niet meer te herinneren wat hij woordelijk heeft gezegd. Ook dat is een verdedigingslijn: omdat de gerechtelijke politie nog geen contact met hem heeft opgenomen en hem evenmin heeft ondervraagd, kan hij niet weten wat er precies in het pv staat, en dus ook onmogelijk adequaat reageren op wat hem ten laste wordt gelegd. Gewoon helemaal de waarheid vertellen, is natuurlijk altijd de beste optie. Hoe vervelend die ook kan zijn. Op lange termijn loont het meestal.
Deze zaak valt niet meer af te doen als een heksenjacht.
Dat tonen ook de eerste reacties aan. Ditmaal vergaapt het publiek zich aan een nieuwe zaak die niet meer als een privékwestie af te doen valt. De samenleving tilt zwaar aan racisme. De antiracismewetgeving die de laatste veertig jaar vorm kreeg, is er altijd mee gekomen op initiatief van de socialistische partijen.
Het is een onbedoelde neveneffect van een nachtje te zwaar stappen en de bijbehorende grote mond: Conner Rousseau heeft zichzelf en zijn partij met een probleem opgezadeld. Rousseau is inmiddels 30 jaar oud, is bijna vier jaar partijvoorzitter (dat is langer dan collega’s bij Open VLD, Groen en CD&V). Hij is geen groentje meer dat zich beginnersfouten kan veroorloven. Zattemansklap die vervolgens letterlijk wordt geciteerd: dat kan niet anders dan gênant en schadelijk zijn voor hemzelf en zijn partij.
‘Hooggeplaatsten’
Intussen kan Rousseau niet anders dan ongeduldig wachten op een verhoor door de gerechtelijke politie. Dat komt er voorlopig niet. In plaats daarvan komt er nog slechter nieuws. Een week na de primeur van hln.be, op donderdagavond 29 september, nemen Het Laatste Nieuws en VTM contact met hem op.
De DPG-media beschikken intussen wel over het pv. Ze willen enkele citaten brengen op hln.be, in het avondjournaal van VTM en de dag erna in Het Laatste Nieuws. Rousseau weigert hen te spreken: hij ging ervan uit dat de politie hem zou confronteren met het pv. Nu doen twee journalisten dat.
‘Hooggeplaatsen’: met die domme uitspraak heeft meester Mussche haar cliënt bepaald geen dienst bewezen.
In zijn plaats nemen advocate Christine Mussche en haar collega An-Sofie Raes contact op met Het Laatste Nieuws en VTM. In dat gesprek zegt Mussche letterlijk dat Conner Rousseau van ‘hooggeplaatsten’ te horen heeft gekregen dat deze zaak zou koelen zonder blazen. ‘Hooggeplaatsen’: met die domme uitspraak heeft meester Mussche haar cliënt bepaald geen dienst bewezen. ‘Hooggeplaatsten’ is een term uit de antipolitiek, en wordt doorgaans gebruikt om een amalgaam te maken van de duistere invloed en het ondoorzichtige netwerk van niet nader genoemde machtige figuren.
De woorden van Mussche brengen Rousseau midden in zo’n amalgaam. Pers en publiek vragen zich – terecht – af wie die machtigen dan wel kunnen zijn. Vandaag blijkt dat het gaat om burgemeester Lieven Dehandschutter (die zich in werkelijkheid zo ver mogelijk van de zaak houdt) en korpschef Jo De Geest. In Sint-Niklaas zijn zij best hooggeplaatst. Vanuit Brussel bekeken gaat het om twee provincialen.
Voorafgaande censuur
En zoals dat gaat: de meeste pogingen tot damage control verergeren de zaak alleen maar. Dat is ook het lot van Conner & Co.
Volgens de rechter zou Rousseaus recht op verdediging immers worden geschonden indien de inhoud van het proces-verbaal wereldkundig gemaakt zou worden. Het pv maakt deel uit van het geheim van het onderzoek, de rechten van de verdediging zouden op voorhand onherstelbaar geschonden zijn, aldus de rechter.
Alle – álle – in deze materie gespecialiseerde media- en grondwetspecialisten vinden de beslissing van de rechtbank on(grond)wettelijk.
Het verbod wordt in ruime kring geïnterpreteerd als een vorm van voorafgaande censuur. Dirk Voorhoof, Koen Lemmens, Jogchum Vrielink, Elke Cloots, Leo Neels…: alle – álle – in deze materie gespecialiseerde media- en grondwetspecialisten vinden de beslissing van de rechtbank on(grond)wettelijk.
Voorafgaande censuur is in België bij wet verboden. Europese rechtspraak heeft dit tig keer bevestigd. Vicepremier Frank Vandenbroucke schiet zijn voorzitter te hulp door op tv te benadrukken dat die ‘censuur’ er enkel is gekomen omdat een onafhankelijke rechter dat zo besliste, en dat men zich daar in een democratie bij neer te leggen heeft.
Dat is inderdaad één kant van de medaille. Vandaar ook dat VTM en Het Laatste Nieuws de uitspaak respecteren, maar wel derdenverzet aantekenen om zo snel mogelijk tot publicatie en presentatie te kunnen overgaan.
De andere kant van de medaille is dat veel rechters die gevat worden door een eenzijdig verzoekschrift relatief gemakkelijk overtuigd worden door de eenzijdige argumentatie – bijvoorbeeld van werkgevers: hoeveel stakingen zijn al niet gebroken door een eenzijdig verzoekschrift? Het is geen toeval dat in een democratie in crisis zowel de persvrijheid als het stakingsrecht steeds meer onder druk staat.
Karaktermoord
Bij Vooruit heeft men één (belangrijk) onderscheid níét gemaakt: dat tussen de journalistieke deontologie en de deontologie van degene die verantwoordelijk is voor ‘het lek’.
In dit geval valt hln.be, Het Laatste Nieuws en VTM geen enkele fout aan te wrijven. Dat het lek bijzonder vervelend is voor Rousseau en Vooruit doet niet terzake – integendeel, dat verhoogt alleen de potentiële nieuwswaarde ervan.
(lees verder onder de preview)
Maar er zit dus ook een andere kant aan deze zaak. Oud-VRT-journalist Walter Zinzen heeft het probleem al aangekaart op de opiniepagina’s van De Morgen: ‘Hij die lekt doet dat met een bedoeling, meestal een kwaadaardige. Men wil iemand beschadigen, een karaktermoord plegen. Het lek is zelden volledig, zaken die niet in het kraam passen van degene die lekt blijven in de lade liggen. (…) Zou er ooit een “zaak-Van Quickenborne” geweest zijn als niet politiemensen bewakingsbeelden hadden “gelekt” om de reputatie van de minister van Justitie te besmeuren?’
Dat is zo. Zou het toeval zijn dat in het eerste bericht in Het Laatste Nieuws ook meteen ruim plaats wordt gemaakt voor commentaar van Joery Dehaes van de ACV-politievakbond? En dat met de kop: ‘Weer een politicus die geen respect heeft voor de politie’. Als kandidaat-burgemeester is Rousseau mogelijk het nieuwe hoofd van de politie van Sint-Niklaas. Daar plaatst de ACV’er nu al een vraagteken bij. ‘Ik geloof niet dat de lokale politie in Sint-Niklaas dat zomaar pikt. Dit zal voor een vertrouwensbreuk zorgen.’
Afdreigen
Het is een mentaliteit die bepaalde politiemensen niet vreemd is: politici afdreigen met wie ze om één of andere reden botsen. En vanuit hun positie beschikken ze over de middelen om politici af te dreigen of te chanteren – al hebben die politici vaak zelf de kat bij de melk gezet: zie Pipigate van Van Quickenborne, of de woorden van Rousseau.
Het doet terugdenken aan Paul Van Keer, de gewezen voorzitter van de politievakbond NSPV, die in volle Dutroux-crisis en alle verdachtmakingen die daarbij hoorden, de verzamelde politici voor de camera’s afdreigde: ‘Een volgende keer zullen wij onze kasten eens leegmaken.’ In werkelijkheid was Van Keer vooral gekant tegen de op til staande politiehervorming: die afblokken, daar ging het hem eigenlijk om.
Het heeft er alle schijn van dat politiemensen/-bonden een rekening vereffenen met politici die hen niet zinnen.
Vandaag heeft het er alle schijn van dat sommige politiemensen/politiebonden opnieuw een rekening vereffenen met politici die hen om welke reden dan ook niet zinnen. Van Quickenborne omdat hij hen een beloofde loonopslag toch niet toekende, Rousseau om andere redenen.
De chronologie van der gebeurtenissen roept nu eenmaal vragen op. Waarom werd pas tien dagen na de feiten een pv opgesteld? Wie lekte het pv naar de DPG-redacties? Als een politieman dat doet – het zij van de lokale politie van Sint-Niklaas, het zij de gerechtelijke politie van Oost-Vlaanderen, het zij welke politievakbond dan ook –, is dat een ernstige schending van zijn plichtenleer. Daar ligt dan de deontologische fout.
En inderdaad, het blijft vreemd dat Rousseau pas donderdag ondervraagd zal worden, en pas dan kan zien wat er in de pv’s en eventueel op de beelden van de bodycams staat.
Gigantisch mediamoment
Even intrigerend blijven de uitgebreide citaten in Het Nieuwsblad uit de private sms’jes en WhatsAppberichten van Rousseau, zeker omdat ze komen uit twee aparte correspondenties: die met burgemeester Lieven Dehandschutter én die met korpschef Jo De Geest.
Hebben beide mannen apart naar de krant gelekt? Is er op een of andere manier sprake van een vorm van ‘telefoontap’ van de politie: in een vooronderzoek, bij een politicus die nog altijd onschendbaarheid geniet – dat zou vragen oproepen.
Of is het allemaal eenvoudiger en minder verdacht dan dat, en heeft Rousseau zelf de journalisten van materiaal voorzien, in een alweer hoogst onhandige poging om de communicatie over zichzelf te kunnen controleren, maar waarbij hij zich alweer in de voet heeft geschoten?
De vraag is of de zaak voor Rousseau en Vooruit nog te controleren valt. Na zijn ondervraging zal Rousseau de pers te woord staan – eventueel kan hij dan excuses aanbieden. Intussen moet hij hopen op een nieuwe seponering.
Want als er écht een onderzoek volgt, dan krijgt dat zijn beslag in de Raadkamer. Ook dan kan men nog altijd afzien van vervolging, maar het wordt sowieso een gigantisch mediamoment, ongemakkelijk dicht bij de verkiezingen.
De jongste peiling in, jawel, Het Laatste Nieuws liet al enige averij zien.
Mogelijk gaat een van de partijen tegen de uitspraak van de Raadkamer in beroep, en dat gebeurt dan voor de kamer van inbeschuldigingstelling – de media-aandacht zal alleen maar toenemen, zéker als het echt tot een proces zou komen. Dan zijn de verkiezingen van juni en oktober 2024 wellicht al voorbij, en kan Vooruit opmeten of het Conner-effect langer heeft geduurd dan een hoop peilingen op een rij.
De jongste peiling in, jawel, Het Laatste Nieuws liet al enige averij zien. Ten opzichte van de vorige peiling in diezelfde krant ging Vooruit achteruit, van 16,8 procent naar 15,4 procent – dat is statistisch helemaal niet relevant maar politiek wel belangrijk. Tegelijk kruipt CD&V (plus 2 procentpunt, van 10,7 naar 12,2 procent) naar de socialisten toe.
Net als Vooruit is CD&V niet uit het nieuws weg te branden. De christendemocraten met het megasucces van de staatsbon van minister van Financiën Vincent Van Petegem, met de keiharde aanpak van vluchtelingen die de signatuur draagt van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor, en met het stugge en stilaan wat succesvollere verzet tegen het stikstofakkoord van minister van Landbouw Jo Brouns. En de socialisten met steeds weer nieuw gedoe rond voorzitter Conner Rousseau. Vorig jaar was dat nog helemaal anders.
Lees ook:
– De jacht op een voorzitter: hebben de media Conner Rousseau geflikt?
– ‘Conner Rousseau blijkt steeds duidelijker voorstander van onderdanige media en censuur’
– De comeback van Conner Rousseau: ‘Met twee journalisten praat ik nooit meer’
– Journalistenbond VVJ sluit zich aan bij verzet tegen publicatieverbod over Conner Rousseau
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier